مدیریت بیماری
فشـارخـون بـالا
فشار خون بالا عبارت است از افزايش فشار وارده از جريان خون به ديواره رگ‌هاي خونی، این بیماری تا مراحل انتهايی اكثراً هيچ علامتی ندارد. فشار خون در افراد طبیعی در اثر استرس (فشار روحی) و فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماری بالا می‌رود، فردی كه دچار بيماری فشار خون بالا است، به هنگام استراحت نيز فشار خونش بالاتر از حد طبيعی قرار دارد.
علائم و نشانه‌ها
فردی که بیماری فشار خون دارد علائم زیر بسته به شدت بیماری در فرد بروز می‌نماید:
- سردرد
- خواب‌آلودگی
- گيجيی و منگی سر
- كرختی و مور مور شدن در دست‌ها و پاها
- خونريزی از بينی
- تنگی نفس شديد
علل شایع
معمولاً ناشناخته است ولی بعضی از بیماری ها می‌توانند باعث فشار خون بالا شوند مانند:
- تنگ شدن عروق (تصلب شرائين)
- بيماری مزمن كليه
- تنگ شدگی سرخرگ آئورت
- اختلال در بعضی از غدد درون‌ريز
عوامل تشديد كننده خطر
- سن بالاي 60 سال
- چاقی
- سيگار كشيدن
- استرس
- وابستگی به الكل
- رژيم غذايی حاوی نمك يا چربی اشباع شده
- کم تحرکی
- سابقه خانوادگی فشار خون بالا
- سكته مغزی
- حمله قلبی يا نارسایی كليه
- سایر موارد
عواقب مورد انتظار
این بیماری بسته به شدت آن می‌تواند عوارض خوش خیم و بدخیمی را در بر داشته باشد:
- با درمان می‌توان از عوارض پیشگیری نمود.
- بدون درمان احتمال حمله قلبی یا مغزی زیاد می‌شود.
عوارض احتمالی
در صورت عدم کنترل فشار خون و یا عدم درمان به موقع ممکن است عوارض زیر در شما بروز نماید:
- سكته قلبی
- سكته مغزی
- نارسايی احتقانی قلب و ورم ريه
- نارسايی كليه
- اختلالات بینایی
تشخیص و درمان
جهت تشخیص و درمان بیماری فشار خون اقدامات زیر انجام می‌شود:
- بررسی‌های تشخيصی ممكن است شامل اندازه گیری فشار خون، آزمايش خون و نوار قلب باشد.
- اهداف درمان با توجه به ويژگی‌های هر فرد تعيين خواهند شد و ممكن است شامل كم كردن وزن، ترك دخانيات، کنترل استرس، برنامه ورزش مناسب و اصلاح شيوه زندگی باشند.
- گرفتن فشار خون خودتان را فرا بگيريد و روزانه فشار خون را اندازه‌گيری كنيد.
- تحت نظر یک پزشک باشید و مرتباً مراجعه کنید.
داروها
- در صورت عدم کنترل بیماری، با رعایت موارد فوق ممکن است نیاز به درمان دارویی باشد.
- با استفاده از داروهای ضد فشار خون می‌توان فشار خون را پايين آورد.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید:
- با نظر کارشناس تغذیه از رژیم غذایی مناسب، کم نمک و کم چرب استفاده کنید.
- در طی استراحت در بستر اندام های تحتانی را به طور مکرر حرکت دهید تا به حرکت و جریان خون کمک کنید.
- در صورت داشتن تعادل و عدم سرگیجه می‌توانید از تخت خارج شوید.
- در صورت سرگیجه در حین بلند شدن و نشستن، پرستار خودرا مطلع نمایید.
- از وضعیت خوابیده به نشسته یا ایستاده و یا از حالت نشسته به ایستاده آرام تغییر وضعیت دهید تا دچار سرگیجه، سیاهی رفتن چشم یا غش نشوید.
- جهت خروج از تخت ابتدا به وضعیت نشسته قرار گرفته و در صورت عدم سرگیجه از تخت خارج شوید.
- در صورت داشتن مشکل تنفسی اطلاع دهید و سر تخت بایستی بالا باشد.
- نوار قلبي (ECG )، رادیوگرافی از قفسه سینه و آزمایش کامل ادرار و یا خون جهت پیگیری درمان از شما گرفته خواهد شد.
- در صورت نیاز به مانیتورینگ شدن، از جدا کردن کابل های مانیتورینگ خودداری نمائید.
- جهت به حداقل رساندن عفونت های بيمارستان در مدت بستری، بهداشت فردی اعم از بهداشت ناحيه ادراری، تناسلی و شستشوی دست‌ها با صابون را رعایت نمائید.
- در صورت مصرف دارو در منزل به پزشک و پرستار اطلاع دهید و از مصرف خودسرانه داروها پرهیز کنید.
- داروهای فشارخون، فشار خون بالا را درمان نمی‌کند، بلکه آن را کنترل می‌نماید. مصرف گروهی از آن‌ها ممکن است تا پایان عمر ضروری باشد.
- در صورت بروز علائمی از قبیل سر گيجه، سر درد يا خستگی و دانه های پوستی كه ممكن است نشانه افزايش حساسيت باشد، سرفه مزمن، خشك و غيره را به پزشک یا پرستار اطلاع دهید.
- داروها طبق دستور پزشک در زمان معین توسط پرستار تجویز می‌شود.
- قبل ازمصرف بعضی داروها، نیاز است فشار خون شما گرفته شود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- از گوشت‌های چرب و پیه، کره و لبنیات پرچرب پرهیز نموده و بجای آن از گوشت مرغ و ماهی که چربی اشباع شدة کمتری نسبت به گوشت قرمز دارند استفاده نمایید.
- سعی نمایید از غذاهای کم نمک استفاده کنید و یا حداقل سر سفره به غذای خود نمک اضافه ننمایید.
- بجای استفاده از روغن نباتی جامد، روغن حیوانی، دنبه و کره، از روغن‌های مایع مانند آفتاب گردان و زیتون استفاده نمایید.
- مصرف میوه‌ها و آب‌میوه طبیعی بخصوص زردآلو، موز، طالبی، آلوزرد، میوه های خشک مثل آلو و کشمش را افزایش دهید(در صورت نداشتن محدودیت غذایی).
- از مصرف غذاهایی از قبیل گوشـت های دودی و نمـک سود، ماهی دودی شور و کـنسرو شده، آجیل شور، سوسیـس و کالباس، شیرینی های میوه ای و خامه ای، سبزی‌های کنسرو شده، رب گوجه فرنگی، زیتون شور، خیار شور و هر نوع شوری، پنیرهای شور، دوغ پرنمک، کشک، کرة شور، سوپهای پودری و آماده، نان‌های نمک دار، بیسکویت، جوش شیرین، خردل، سس گوجه فرنگی، ترد کننده های گوشت، پودر شربت و شکلات پرهیز نمایید.
- در برنامة روزانة خود حتماً زمانی را جهت ورزش اختصاص دهید. (حداقل 30 دقیقه و به طور منظم و در روز های مشخص)
- از انجام ورزش‌هاي سنگين (مانند بلند كردن وزنه كه موجب افزایش فشار خون می‌شود ) بپرهیزید.
- در صورتی که سیگار مصرف می‌کنید جهت ترک سیگار اقدام کنید.
- جهت کاهش استرس تمرین های آرام بخش(قدم زدن) را انجام دهید.
- سعی کنید عصبانی نشوید، به خود مسلط باشید و از رفتن به محیط های نا آرام، شلوغ و یا جاهایی که فکر می‌کنید شما را ناراحت می‌کند اجتناب ورزید.
- چنانچه عصبانی شدید، چند نفس بلند بکشید و به خود یادآوری نمایید که سلامتی شما مهمتر است.
- چنانچه وزن اضافی دارید با رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم آن را کاهش دهید.(با نظر پزشک معالج یا کارشناس تغذیه)
- سعی کنید دستگاه فشار سنج تهیه نموده و یکی از اعضاء خانواده تان طرز کار با آن را فرا گیرد.
- خشكي دهان اثر جانبي بعضی از داروهای فشارخون است که با تكه هاي نازك يخ یا آبنبات خشكي دهان برطرف می‌شود.
- از مصرف خودسرانه داروها پرهیز کنید.
- داروهای خود را به موقع مصرف نمایید و از قطع، کاهش یا افزایش آن بدون مشورت با پزشک خود جداً خودداری نمایید.
- دارو هاي ادرار آور را در اوايل روز مصرف نماييد. فشار خون و وزن خود را به طور منظم كنترل کنید.
- مراقب سر گيجه، سر درد يا خستگي باشيد و دانه هاي پوستي كه ممكن است نشانه افزايش حساسيت باشد، سرفه مزمن، خشك و غير موثر را در نظر داشته و به پزشک اطلاع دهید.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
- درد قفسه سينه
- علي‌رغم درمان، علائم فشار خون بالا ادامه داشته باشند.
- اگر علائم جديد و غير قابل توجيه ظاهر شوند.
