مدیریت بیماری
کمک به بیماران دیالیزی که از دیالیز اجتناب میکنند
کلیهها وظیفه جداسازی اوره، نمکهای معدنی و سموم از بدن و حفظ تعادل آب، الکترولیتها و نمک را بر عهده دارند. آنها همچنین میزان مایعات و مواد معدنی بدن را متعادل میکنند، فشارخون را تنظیم میکنند و مواد زائد را از بدن دفع میکنند، نارسایی کلیه زمانی اتفاق میافتد که یکی یا هر دو کلیه شما قادر به انجام این عملکردهای حیاتی نباشد. بهترین درمان غالبا دیالیز است، اما برخی از بیماران تمایلی به انجام این روش ندارند. در ادامه روشهای جایگزینی به منظور کمک به این افراد آورده شده است:
الف. مصرف داروها و مکملها
- داروهای ادرارآور مصرف کنید.
داروهای ادرار آور میتوانند تورم دست و پا را به دلیل وجود آب اضافی در بدن کاهش دهند. پزشک برای این منظور، داروهایی در دوزهای خاص به نسبت شدت نارسایی کلیه تجویز میکند.
- فشارخون خود را با دارو حفظ کنید.
پزشک از داروهای مختلفی که میتوانند به شما در حفظ فشارخون کمک کنند، استفاده میکند. این داروها، وریدها یا عروق را گشاد میکنند و یا میزان کار قلب را کاهش میدهند و یا خون پمپاژ شده به قلب را کاهش میدهند.
- پچهای پوستی فسفات را مصرف کنید.
پچهای پوستی فسفات قبل از غذا مصرف میشوند و از جذب فسفات جلوگیری میکنند. غلظت فسفات در خون منجر به موارد زیر میشود:
- ضعیف شدن استخوانها و در نهایت صدمات جبران ناپذیر
- تحریکات پوستی و خارش
- گرفتگی عضلات به دلیل اختلال در الکترولیتها
همچنین استراتژی و روشهای دیگری شامل تغییرات رژیم غذایی برای کاهش فسفات وجود دارد.
- مکملهای ویتامین D مصرف کنید.
مکملها میتوانند به فعال سازی ویتامین گرفته شده از غذا یا نور خورشید کمک کنند. فرم فعال شده ویتامین D از طریق متعادل سازی میزان جذب، به تنظیم سطح کلسیم و فسفر در خون کمک میکند. این ماده همچنین ترشح هورمون پاراتیروئید را کنترل میکند که بدن شما را مجبور به افزایش سطح کلسیم با گرفتن کلسیم از بافت استخوان میکند، که در نهایت برای شما خوب نیست.
- برای درمان کمخونی از مکملهای آهن استفاده کنید.
کمخونی به دلیل کاهش تولید اریتروپویتن ایجاد میشود. اریتروپویتن با تحریک مغز استخوان برای تولید گلبولهای قرمز خون به آنها کمک میکند. وقتی سلولهای قرمز خون به اندازه کافی تولید نشوند، اکسیژن کمتری به اندامهای حیاتی بدن شما تحویل میشود و باعث ایجاد تنگی نفس، خستگی، درد قفسه سینه، گیجی یا زوال عقل میشود.
- از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی اجتناب کنید.
این داروها مانند ایبوپروفن و دیکلوفناک میتوانند به کلیههای شما آسیب برسانند. از پزشک خود بخواهید سایر مسکنهای بیخطر را برای شما تجویز کند.
ب. حفظ رژیم غذایی دقیق
- از نمک و قند اجتناب کنید.
نمک و قند آب را حفظ میکنند، آن را در بدن شما به دام میاندازند و میتوانند فشارخون شما را افزایش دهند. منابع پنهان نمک و شکر شامل غذاهای کنسروی، سسها، سیب زمینی سرخ شده، آب نباتها، نوشیدنیهای گازدار و سس سالاد هستند.
- مصرف ویتامین D را با خوردن غذاهای دریایی افزایش دهید.
از منابع عالی ویتامین D، ماهی است. منابع دیگر ویتامین D روغن کبد ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی مانند پنیر و ماست هستند. ویتامین D جذب فسفر بالقوه مضر را متعادل میکند.
- آهن بیشتری مصرف کنید.
با نظر پزشک، مصرف آهن خود را با جگر مرغ، لوبیای قرمز و برخی غلات افزایش دهید. مغز استخوان شما برای تولید گلبولهای قرمز به آهن بیشتر احتیاج دارد. این به نوبه خود هموگلوبین بیشتری تولید میکند که مسئول حمل اکسیژن در خون است.
- مصرف پتاسیم و فسفر را محدود کنید.
سعی کنید مقدار موز، پرتقال، سیب زمینی، گوجه فرنگی، زردآلو و صدف را محدود کنید. در عوض، هلو، سیب، انگور و هندوانه بخورید و برای سبزیجات میتوانید کلم بروکلی، خیار و کلم بخورید. همچنین از مصرف غذاهایی مانند لوبیای خشک، نوشابههای گازدار، آجیل و کره بادامزمینی خودداری کنید زیرا حاوی مقادیر زیادی فسفر هستند که باعث ضعف استخوانها میشوند.
- فلفل دلمهای و کلم قرمز را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
فلفل دلمهای قرمز حاوی ویتامین C، ویتامین A و ویتامین B6 است. آنها همچنین حاوی لیکوپن هستند که بدن را در برابر انواع سرطانها و رادیکالهای آزاد محافظت میکند. پیاز همچنین آنتی اکسیدانی است که باعث افزایش متابولیسم پروتئین و چربی میشود. کلم قرمز حاوی مواد شیمیایی، ویتامین C است و به عنوان یک فیبر خوب عمل میکند. کلم قرمز یک ضداکسیدان با سطح پتاسیم پایین است و همچنین باعث افزایش جریان آب و جذب نمک میشود.
- از روغن زیتون به عنوان سس سالاد یا جایگزین برای پخت و پز به جای روغن آفتابگردان معمولی استفاده کنید.
روغن زیتون به عنوان یک اسید چرب ضدالتهاب عمل میکند. چربی اشباع نشده در روغن زیتون از اکسیداسیون محافظت میکند و همچنین حاوی پلی فنول و ترکیبات آنتی اکسیدانی است که با التهاب و اکسیداسیون مبارزه میکند.
- آب جعفری بنوشید.
با دفع آب اضافی و الکترولیتها به عنوان ادرار آور عمل میکند و تجمع سم را کاهش میدهد. همچنین ضداکسیدان است و به کاهش سطح کراتین در بدن کمک میکند.
ج. ایجاد تغییر در سبک زندگی
- سیگار کشیدن و نوشیدن الکل را ترک کنید.
سیگار کشیدن باعث ایجاد رادیکالهای آزاد در بدن میشود که منجر به آسیب سلولی میشود. همچنین رگهای خونی را منقبض میکند، که میتواند سلامت بیمار را به خطر بیندازد. الکل نیز نوع دیگری از سم است که کلیههای شما را مجبور به فیلتر کردن میکند و نوشیدن بیش از حد آن فشار بر روی کلیهها میآورد.
- تمرینات یوگا و مدیتیشن را انجام دهید.
روشهای خاص تنفسی به پاک سازی سموم کمک میکند، در حالی که تمرینهای مختلف در یوگا به کاهش بار خون در کلیهها کمک میکند.
- به یک گروه حمایتی و پشتیبانی بپیوندید.
جلب حمایت عاطفی از طرف دوستان و خانواده توصیه میشود. توضیح این بیماری برای اقوام و دوستان به آموزش آنها کمک میکند. سپس آنها میتوانند از نظر روحی و همچنین جسمی از بیمار حمایت کنند.