مدیریت بیماری
قراردادن لوله پِگ معده
پِگ (PEG) لوله‌ای است که به منظور انتقال مواد غذایی به داخل معده، با کمک جراحی از طریق شکم در معده فرد قرار داده می‌شود. این لوله با استفاده از یک وسیله انعطاف‌پذیر دارای لامپ به نام آندوسکوپ به داخل معده هدایت می شود. آندوسکوپ به پزشک اجازه می‌دهد تا پس از انجام عمل، بتواند داخل معده را به راحتی معاینه کرده و ببیند.
لوله پگ می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها در معده بماند، بنابراین زمانی‌که فرد نتواند به اندازه کافی مواد غذایی از طریق دهان مصرف کند، مایعات، داروها و سایر مواد غذایی مورد نیاز خود را از طریق آن دریافت می‌کند.
دلایل انجام
لوله پگ جهت تأمین نیازهای غذایی روزانه، برای کودکان یا بزرگسالانی که به دلیل اختلال بلع (دیسفاژی) نمی‌توانند از راه دهان تغذیه داشته باشند یا به اندازه کافی بخورند، انتخاب مناسبی است.
لوله پگ تا حدودی می‌تواند به جلوگیری از وضعیت خطرناک موسوم به آسپیراسیون (به معنی ورود هر نوع مایع و ترشحات به درون مجرای تنفسی) کمک کند اما نمی‌تواند به طور کامل از وقوع آسپیراسیون جلوگیری کند.
برخی از شرایط معمول که ممکن‌است استفاده از لوله پگ توصیه شود، شامل موارد زیر است:
- نقص‌های مادرزادی
- نوزاد نارسی که توانایی مکیدن شیر را ندارد.
- اختلال بلع
- سکته مغزی
- سرطان دهان یا مری
- بیماری‌های مری
همچنین در صورت داشتن شرایط طولانی‌مدت جسمی که عمل بلع برای شما سخت یا غیرممکن باشد، استفاده از لوله پگ توصیه می‌شود.
برای استفاده از این روش، باید غذا به محض رسیدن به معده هضم شود. در بعضی موارد ممکن‌است استفاده از این لوله موقتی باشد. به عنوان مثال، در سکته‌های مغزی که درمان اختلال بلع زمان‌بر می‌باشد.
عوارض احتمالی
قرار دادن لوله پگ روشی بی‌خطر است، اما همه جراحی‌ها برخی خطرات را به همراه دارند.
قبل از عمل جراحی، نیاز به امضای فرم رضایت‌نامه‌ای است که خطرات و مزایای جراحی را توضیح می‌دهد. باید در مورد این خطرات و مزایا با پزشک خود صحبت شود. برخی از خطرات احتمالی قرار دادن لوله پگ شامل موارد زیر است:
- واکنش به بی‌هوشی
- درد
- نشت محتویات معده در اطراف لوله
- عفونت محل لوله
- عفونتی که در شکم پخش می‌شود.
- آسپیراسیون
- خونریزی در محل جراحی
- خونریزی یا عفونت در اثر آسیب به اندام‌های دیگر داخل شکم
- انسداد یا در رفتگی لوله
با توجه به وضعیت پزشکی خاص فرد، ممکن‌است خطرات دیگری نیز وجود داشته باشد. قبل از عمل حتماً در مورد هرگونه نگرانی با پزشک صحبت شود.
آمادگی قبل از مداخله
در روزهای قبل از عمل، در مورد هر دارویی که مصرف می‌شود، از جمله مکمل‌های گیاهی و داروهای بدون نسخه با پزشک معالج صحبت شود.
ممکن‌است از فرد خواسته شود که از مصرف آسپرین یا داروهای دیگری که خون را رقیق کرده و احتمال خونریزی را افزایش می‌دهد، اجتناب کند.
اگر فرد یا شخصی در خانواده بیمار سابقه واکنش به بی‌هوشی را دارد، به پزشک اطلاع داده شود.
اگر فرد سیگار می‌کشد، ممکن‌است از او خواسته شود قبل از عمل، مصرف سیگار را به طور کامل متوقف کند.
ممکن‌است دستورالعملی برای اجتناب از خوردن و آشامیدن در روز و شب قبل از عمل به فرد بیمار ارائه شود.
احتمالاً باید داروهای معمول با یک جرعه کوچک آب مصرف شود. در این مورد از پزشک پرسیده شود.
به بیمار توصیه می‌شود در روز جراحی لباس‌های گشاد و راحت بپوشد.
اگر بعد از عمل فرد به منزل می‌رود، ترتیبی داده شود که شخصی او را به منزل برساند و در اوایل دوره بهبودی در کنار وی باقی بماند.
روش انجام
قرار دادن لوله پگ معمولاً تحت بی‌حسی موضعی و آرام‌بخش انجام می‌شود. یک سرم متصل به سوزن داخل ورید (آنژیوکت) را در دست یا بازوی بیمار قرار می‌د‌هند تا بتواند مایعات و داروهای لازم را دریافت کند.
ممکن‌است از طریق سرم، داروهای لازم جهت کاهش درد و بی‌هوشی وارد بدن فرد بیمار شوند. همچنین ممکن‌است از طریق سوزن داخل ورید به وی آنتی‌بیوتیک داده شود.
قبل از شروع عمل، نیاز به حذف هرگونه پروتز دندان و دندان‌های مصنوعی وجود دارد. یک داروی بی‌حسی ممکن‌است در گلوی فرد اسپری شده تا از انسداد آندوسکوپ جلوگیری شود.
یک محافظ دهان نیز ممکن‌است به کار برده شود. عمل حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. پوست روی شکم تمیز می‌شود و داروی بی‌حسی تزریق می‌شود. سپس آندوسکوپ از طریق دهان به معده منتقل می‌شود.
یک برش جراحی کوچک از طریق پوست و معده ایجاد می‌شود و لوله پگ درحالی‌که پزشک از طریق آندوسکوپ معده را زیر نظر دارد، از طریق برش جراحی وارد معده می‌شود. این لوله به کمک یک بالون مخصوص یا یک کلاه، در داخل معده نگه‌داشته می شود. یک پانسمان کوچک بر روی برش قرار می‌گیرد.
روش‌های جایگزین
می‌توان به جای وارد کردن لوله از پوست روی معده از طریق بینی لوله‌ای را به معده وارد و مود غذایی و مایعات را به معده رساند. همچنین می‌توان مواد غذایی را از طریق تزریق محلول تغذیه وریدی با استفاده از جریان خون به طور مستقیم به بدن رساند.
مراقبت از پگ معده بعد از جایگذاری
باید به درجه بندی روی لوله دقت شـود تـا جابه‌جـا شدن لوله به داخل معده یا خارج از آن از نظر پنهـان نماند. قبل از شروع تغذیه‌ی روزانه، لوله باید ۳۶۰ درجه بـه چپ و راست چرخانده شود تا از چرخش راحت لوله و عدم چسبندگی اطمینان حاصل شود. زمانی‌که بیمار در تخت استراحت می‌کند برای جلوگیری از انعقاد خون در پاها، آن‌ها را بالا نگهدارید و حرکت دهید.
تغذیه
- با مشورت کارشناس تغذیه، غذای میکس شده‌ی کم‌شیرین، پرپروتئین و پرکالری تهیه کنید. وعده‌های غـذایی مختصـر و متعـدد (هـر ۳ سـاعت به میزان تجویز شده) توصیه می‌شود.
- از مصرف مایعات به همراه غذا اجتناب کنید.
- قبل از هر بار تغذیه غذای باقی‌مانده در معده را با استفاده از سرنگ کشیده و اندازه‌گیری کنید، اگر حجم آن بیش از ۱۰۰ میلی‌لیتر بود، یک نوبت تغذیه نکنید و در صورت تکرار به پزشک اطلاع دهید.
- در طی تغذیه و یک سـاعت پـس از آن بـه حالت نیمه‌نشسته بنشینید تا از ریفلاکس مری یا برگشت مواد به داخل پگ جلوگیری شود.
- پزشک ممکن است از شما بخواهد فشار داخل شـکم را از طریق خروج هـوا قبـل و بعـد از غـذا کاهش دهید، برای کاهش فشار، درِ لولـه را بـه مـدتی که پزشک تجویز کرده است باز نگه دارید.
- بهتر است مایع آماده شـده بـراى تغذیـه بـا نیـروى جاذبه و در عرض ۵/۰ تا ۱ ساعت به تدریج درون معده برود. خوردن سریع غذا از طریق لوله باعث افزایش ریفلاکس (بازگشت غذا) معده به مرى می‌شود.
- ریختن ۳۰ الی۶۰ میلی‌لیتر آب ولرم پس از هر بار تغذیه یا تجویز دارو برای پاک شدن لوله‌ی تغذیه از مواد غذایی و جلوگیری از انسداد، ضرورت دارد.
- برای اضافه کردن آب به مواد غذایی یا کـم کـردن مقدار آن با پزشک خود صحبت کنید.
- در بیماران مبتلا به کمبود آنزیم لاکتاز (افرادی کـه پس از مصرف شیر دچار دل پیچه و اسهال می‌شوند) از فرآورده‌های لبنی جـایگزین اسـتفاده شود.
مراقبت از آسپیراسیون
پریدن مقداری از غذا یا برگشت استفراغ به داخل ریه باعث آسپیراسیون می‌شود. اگر بیمار دچار حالت خفگـی یـا مشـکل در تـنفس باشد باید غذادهی را فوراً قطع کنید، بیمار را به پهلو بخوابانید و با پزشک تماس بگیرید. اگر بیمار دچار استفراغ شد غذا دهی را قطع کنید و بعد از یک ساعت دوباره شروع کنید و اگر دوبـاره شروع به استفراغ کرد غذادهی را کاملاً قطع کنید.
