مدیریت بیماری
استخوان جوش‌نخورده
شکستگی‌های استخوانی از آن دست اتفاقات ناخوشایند و ناتوان‌کننده‌ای است که با گذشت یک تا چند ماه، بسته به نوع و محل شکستگی و به ویژه سن و شرایط عمومی فرد آسیب‌دیده، ترمیم و درمان می‌شوند.
با این‌حال از زمان بروز شکستگی تا جوش‌خوردگی و ترمیم ناحیه آسیب‌دیده، این نگرانی برای شخص وجود دارد که آیا استخوان‌های شکسته‌اش به درستی به هم جوش می‌خورند و یا استخوان شکسته همچون گذشته خواهد بود؟
استخوان‌های آسیب‌دیده‌ای که طی درمان شکستگی به طور کامل جوش خورده باشند هیچ فرقی با استخوان طبیعی نخواهند داشت. حرکت جز زندگی است و هرگاه این عامل اصلی زندگی از بیمار گرفته شود، بی‌شک استخوان‌های آسیب‌دیده‌اش دیرتر جوش می‌خورند و یا اصلاً جوش نمی‌خورند. جوش‌نخوردن استخوان یعنی وقتی که استخوان‌ها حتی پس از یک دوره درمان طولانی به درستی بهبود پیدا نکنند.
در این حالت بین دو سر استخوان در محل شکستگی گوشت اضافه ایجاد می‌شود و این گوشت اضافه مانع جوش خوردگی استخوان می‌شود و در واقع استخوان درمحل شکستگی ازهم فاصله می‌گیرد. جراحی استخوان جوش‌نخورده با هدف رفع این مشکل انجام می‌گیرد.
علائم و نشانه‌ها
علائم عادی جوش‌نخوردن استخوان شامل:
- درد، ورم و حساسیت در محل ایجاد شکستگی
- حرکت استخوان درناحیه شکستگی یا مشاهده حرکت‌های غیر عادی در محل شکستگی
- جوش‌نخوردن استخوان درناحیه پاها باعث می‌شود بیمار نتواند روی پای خود بایستد و یا نمی‌تواند وزن خود را تحمل کند.
دلایل جوش نخوردن استخوان شکسته
- خون‌رسانی به بافت شکسته شده خوب نباشد.
- اندام شکسته‌شده به خوبی ثابت نشده باشد.
- جااندازی نامناسب استخوان
- گیرکردن عضله یا تاندون بین دو قسمت شکسته‌شده استخوان
- باز کردن زودتر از موعد گچ و قالب استخوان
- عفونت
- وزن زیاد بدن
- سیگار کشیدن
- رژیم‌غذایی نامناسب
- ابتلا به مرض قند (دیابت)
- پوکی استخوان و سن بالای بیمار
- کم‌خونی
- اعتیاد به الکل
تشخیص
تشخیص این مشکل با معاینه بیمار و بررسی علائم (مثل درد، ورم، تغییر شکل استخوان) در ناحیه شکستگی استخوان انجام می‌شود. همچنین از روش‌های تصویربرداری مانند سی.تی.اسکن، ام.آر.آی یا اسکن استخوان‌ها برای تشخیص دقیق مشکل ایجاد شده استفاده خواهد شد. به این ترتیب پزشک می‌تواند به طور دقیق قسمت‌های داخلی استخوان را مشاهده نماید.
درمان
گاهی اوقات جوش‌نخوردگی استخوان مشکل خاصی برای بیمار ایجاد نکرده و نیازی به درمان ندارد مثلاً در بعضی از موارد جوش‌نخوردن شکستگی استخوان کتف بیمار مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند.
با این حال اکثر جوش‌نخوردگی‌ها برای بیمار مشکل ایجاد کرده و نیاز به درمان دارند. برای درمان جوش‌نخوردگی از روش‌های غیرجراحی و جراحی استفاده می‌شود.
درمان‌های غیرجراحی جوش‌نخوردن شکستگی استخوان شامل:
- رایج‌ترین روش غیرجراحی استفاده از تحریک کننده‌های استخوان است. برای این‌کار اندام شکسته شده را در میدان‌های الکترومغناطیس قرار می‌دهند که به آن برق گذاشتن می‌گویند. این امواج صوتی یا الکترومغناطیسی روزی ۲۰ دقیقه تا چند ساعت و هر روز به اندام تابانده می‌شود تا موجب تحریک جوش خوردن شکستگی شود.
- روش دیگر درمان غیرجراحی، تزریق یک پروتئین خاصی است که در واقع باعث رشد استخوان می‌شود.
درمان‌های جراحی جوش‌نخوردن شکستگی استخوان:
این روش‌ها شامل:
- پیوند استخوان از خود بیمار
در این روش از نواحی خاصی از بدن خود بیمار مانند قسمت پهن استخوان لگن، استخوان برداشته شده و در محل جوش‌نخوردگی شکستگی گذاشته می‌شود. برداشتن استخوان از لگن در کارآیی آن مشکلی ایجاد نمی‌کند.
- پیوند استخوان از فرد دیگر
در این روش استخوان‌هایی را از افراد فوت شده گرفته، تحت شرایط خاصی ضدعفونی و آماده کرده و برای تحریک جوش خوردن محل شکستگی به کار می‌گیرند.
- استفاده از مواد جایگزین در پیوند استخوان
این‌ها موادی هستند که به صورت مصنوعی ساخته شده و می‌توانند موجب تحریک استخوان‌سازی جدید شوند. این مواد باید با عمل جراحی در محل جوش‌نخوردگی قرار داده شوند.
- ثابت‌کننده داخلی (گذاشتن میله فلزی در کنار استخوان شکسته شده از داخل بدن)
گاهی اوقات علت جوش‌نخوردن شکستگی این است که قطعات شکسته شده دائماً نسبت به یکدیگر حرکت می‌کنند و بدن فرصت نمی‌کند آن‌ها را به یکدیگر متصل کند. یک روش خوب درمانی، عمل جراحی و ثابت و بی‌حرکت کردن کامل قطعات شکستگی با کارگذاری میله‌های فلزی داخلی است.
در مواردی هم که استخوان بیمار قبلاً جراحی شده است، در جراحی دوم میله فلزی قبلی، خارج شده و میله فلزی بهتر و یا قوی‌تری در محل گذاشته می‌شود.
- ثابت‌کننده خارجی (قراردادن میله فلزی کنار استخوان شکسته شده از بیرون بدن)
اصول این روش هم مانند روش ثابت‌کننده داخلی است با این تفاوت که برای بی‌حرکت کردن قطعات جوش‌نخورده استخوان از یک میله فلزی در بیرون از بدن استفاده می‌شود.
عوارض احتمالی
بسته به نوع جراحی که برای درمان جوش‌نخوردگی انجام می‌گیرد مشکلات بعد از عمل آن متفاوت است. برای مثال در صورت استفاده از روش ثابت کننده خارجی، امکان ایجاد عفونت در محل میله فلزی وجود دارد، یا اگر روش درمان، پیوند استخوان باشد، مشکلاتی از جمله درد، ورم، پس زدن پیوند استخوان، التهاب و غیره، ممکن است ایجاد شود. پزشک با توجه به شرایط بیمار بهترین روش درمان با کم‌ترین مشکل را انتخاب می‌کند.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- براي تسريع التيام بافت نرم و استخوان، رژيم غذايی پرپروتئين، پركالری و سرشار از سدیم شامل شیر و فرآورده‌های لبنی استفاده کنید.
- جهت پیشگیری از یبوست از رژیم پرفیبر (میوه‌ها و سبزیجات) حاوی سبوس و مایعات فراوان استفاده کنید.
- به طور منظم و روزانه ورزش سبک بدون فشار آوردن به گردن را انجام دهید. پیاده‌روی می‌تواند در کاهش احتمال درد گردن و کمر مؤثر باشد. همچنین از پزشک و فیزیوتراپ، در مورد تمرینات مناسب برای تقویت عضلات گردن، سوال کنید.
- به منظور کاهش درد و گرفتگی عضلات، از کیسه آب گرم و یا کیسه سرد روی گردن استفاده کنید.
- دوش آب گرم بگیرید و عضلات گردن را به آرامی ماساژ دهید.
- از انجام فعالیت‌های پربرخورد و یا تکان‌های ناگهانی و شدید گردن اجتناب کنید.
- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
- از خم کردن طولانی مدت گردن به منظور مطالعه، کار با تلفن همراه و … اجتناب کنید.
- در صورت اضافه وزن، برای کاهش وزن خود برنامه‌ریزی کنید.
- با نظر پزشک از بریس (محافظ گردن) استفاده کنید.
- به منظور خواب، از تشک و بالش با ارتفاع و قابلیت ارتجاعی مناسب استفاده کنید.
- در صورت استعمال سیگار، آن را ترک کنید.
- داروها و مکمل‌های تجویز شده توسط پزشکتان را به طور منظم و دقیق مصرف کنید.
- جلسات ملاقات با پزشک و یا فیزیوتراپی خود را دنبال کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- درد یا حساسیت در مفاصل و عضلات گردنی
- قرمزی و تورم در مفاصل
- درد و التهابی که باعث کاهش دامنه حرکات گردن می‌شود.
- درد همراه با تب بالا و یا کاهش وزن ناگهانی
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی
