مدیریت بیماری
آنفولانزا
آنفولانزا نوعی عفونت ویروسی است که به سیستم تنفسی (بینی، گلو و ریه‌ها) حمله میکند. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری خود‌به‌خود بهبود می‌یابند ولی گاهی اوقات آنفولانزا و پیامدهای آن خطرناک میشود.
افرادی که بیشتر در معرض ابتلا به پیامدهای این بیماری هستند عبارتند از:
- کودکان زیر 5 سال و به‌خصوص زیر 2 سال
- بزرگسالان بالای 65 سال
- سالمندانی که در خانه سالمندان و یا سایر مراکز مراقبتی به مدتی طولانی زندگی می‌کنند.
- خانمهای باردار
- افرادی که سیستم‌ایمنی ضعیفی دارند.
- افرادی که به بیماری‌های مزمن (طولانی‌مدت) مبتلا هستند مانند آسم، بیماری‌های قلبی، کلیوی و دیابت
- افراد خیلی چاق که شاخص توده بدنی آن‌ها بالاتر از 40 است.
علائم و نشانه‌ها
آنفولانزا در ابتدا همانند سرماخوردگی است و با آبریزش بینی، عطسه و گلودرد همراه است. سرماخوردگی به آرامی پیشرفت میکند ولی آنفولانزا به صورت ناگهانی بروز میکند. با وجود آن که سرماخوردگی آزاردهنده است ولی علائم فرد در بیماری آنفولانزا خیلی شدیدتر است.
نشانه‌های معمول این بیماری عبارتند از:
- تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد
- درد ماهیچه‌ها به خصوص در ناحیه پشت، بازو و پاها
- لرز و تعریق
- سردرد
- سرفه‌های خشک و ممتد
- ضعف و خستگی
- گرفتگی بینی
- گلودرد
علل شایع
زمانی که فرد مبتلا به آنفلانزا، سرفه، عطسه و یا صحبت میکند، ویروس آنفولانزا به شکل قطراتی کوچک از طریق هوا منتقل میشود. ممکن‌است این فرد قطره‌ها را مستقیماً تنفس کند و یا با لمس تلفن، کامپیوتر و صفحه کلید آلوده و انتقال آن به دهان، چشم و بینی به آنفولانزا مبتلا شود.
این بیماری از یک تا چند روز پیش از بروز علائم و تا 5 روز پس از آن مسری است ولی در بعضی موارد هم این بیماری تا 10 روز پس از بروز علائم مسری است. کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن‌است بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری باشند.
ویروس‌های آنفولانزا به صورت دائمی تغییر می‌کنند و در نتیجه علائم جدیدی بروز میکند. در صورتی که فردی در گذشته به این ویروس مبتلا شده باشد، بدن او پادتن‌هایی را بر ضد آن نوع ویروس ساخته است. در صورتی که نوع ویروس آنفولانزا فعلی با نوع گذشته مشابه باشد، پادتن‌های ساخته شده در بدن از بروز عفونت و یا شدت یافتن بیماری پیشگیری می‌کنند. ولی پادتن‌های این ویروس‌ها نمیتوانند بدن را در برابر انواع جدید آنفولانزا محافظت نمایند زیرا احتمالاً آن‌ها با انواع پیشین کاملاً متفاوتند.
عوامل تشدیدکننده خطر
موارد زیر احتمال ابتلا به آنفولانزا را افزایش میدهد.
- سن: آنفولانزای فصلی بیشتر کودکان و سالمندان را مورد هدف قرار میدهد.
- شرایط زندگی: افرادی که در محیط‌های جمعی زندگی می‌کنند مانند خانه سالمندان و یا سرباز خانه‌ها بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- سیستم ایمنی ضعیف: روش‌های درمانی سرطان، داروهای بعد از پیوند عضو، کورتون‌ها و بیماری ایدز می‌تواند سیستم‌ایمنی را ضعیف کند و در نتیجه احتمال ابتلا را به این بیماری و یا پیامدهای ناشی از آن افزایش دهد.
- بیماری‌های مزمن (طولانی‌مدت): بیماری‌های مزمن همانند آسم، بیماری‌های قلبی و دیابت می‌تواند احتمال ابتلا به آنفولانزا را افزایش دهد.
- بارداری: خانمهای باردار بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند به خصوص در سه ماه دوم و سوم بارداری.
- چاقی: افراد با شاخص توده بدنی بالاتر از 40 بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
عوارض احتمالی
اگر فرد جوان و سالم به آنفولانزا مبتلا شود، عوارض جدی در پی نخواهد داشت. اگرچه ممکن‌است اندکی احساس ناراحتی در فرد به وجود آید ولی با گذشت زمان بیماری برطرف خواهد شد. اما در صورتی که کودکان و یا افراد در معرض خطر به این بیماری دچار شوند، ممکن‌است عوارض زیر را به دنبال داشته باشند:
- عفونت ریه‌ها (ذات‌الریه)
- التهاب نایژه‌ها (برونشیت)
- آسم
- مشکلات قلبی
- عفونت‌های گوش
- اختلالات تنفسی
تشخیص
پزشک ممکن‌است با انجام معاینات جسمی، علائم و نشانه‌های آنفولانزا را بررسی کند و همچنین ممکن‌است انجام برخی آزمایش‌ها را به فرد مشکوک به بیماری، توصیه کند.
درمان
معمولاً درمان این بیماری با مصرف زیاد مایعات و استراحت کامل صورت میگیرد ولی در بعضی موارد پزشک داروهای ضدویروس تجویز میکند. در صورتی که این دارو بلافاصله پس از مشاهده علائم مصرف شود، طول مدت بیماری را می‌تواند به یک روز و یا کمتر کاهش دهد و از بروز پیامدهای جدی پیشگیری کند.
عوارض جانبی داروهای ضدویروس شامل تهوع و استفراغ است و در صورتی که دارو به همراه غذا مصرف شود، این عوارض کمتر میگردد. همچنین ممکن‌است منجر به رفتارهای آسیب زننده به خود و هذیان در نوجوانان شود.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید:
- در اکثر افراد معمولا این بیماری با استراحت در منزل بهبود می یابد ولی در افرادی با بیماری های مزمن تنفسی و یا افراد سالمند و کودکان، پزشک ممکن است درمان دارویی را در نظر بگیرد.
- پزشک داروهای ضد ویروسی را به منظور از بین بردن خطر ویروس و همچنین داروهای مسکن را به منظور کنترل علائم و عوارض برای بیمار تجویز می کند.
- آب فراوان بنوشید. نوشیدن مایعات و آب فراوان در طول روز به همراه استراحت کامل، بیماری را بهبود می‌بخشد.
- مصرف غذاهای گرم و آبکی مانند انواع سوپ می تواند در بهبود سریع تر بیماری کمک کننده باشد.
- بهتر است در تخت استراحت کنید.
- در صورت اجازه پزشک برای خروج از تخت ابتدا نشسته و سپس پاهای خود را از لبه تخت آویزان نمایید و در صورت نداشتن سرگیجه با کمک همراه خود و یا پرستار از تخت خارج شوید.
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع داده تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- از دستکاری سرم‌ها و رابط‌های متصل به خود خودداری کنید.
- مکررا دست‌های خود را بشویید.
- از مصرف خودسرانه دارو بغیر از داروهای تجویز شده و بدون اجازه پزشک خودداری کنید.
- از ملاقات با افراد دیگر خودداری کنید.
- در صورت توصیه پرستار از ماسک استفاده کنید.
- در صورت بروز تنگی نفس اطلاع دهید.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- با توجه به وجود تب و بی اشتهایی، احتمال بروز یبوست وجود دارد بنابراین تا حد امکان از غذاهای پر فیبر مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه و نان سبوس‌دار استفاده کنید.
- آب فراوان بنوشید. نوشیدن مایعات و آب فراوان در طول روز به همراه استراحت کامل، بیماری را بهبود می‌بخشد.
- مصرف غذاهای گرم و آبکی مانند انواع سوپ می‌تواند در بهبود سریع‌تر بیماری کمک کننده باشد.
- میوه‌های تازه، عصاره تازه طبیعی سبزیجات بخورید.
- از مصرف غذاهای سرخ کرده و پرچرب خودداری کنید.
- در محیط آرام و پاکیزه استراحت کنید.
- از بیرون رفتن در مدت بیماری خودداری کنید.
- در صورت تمیز بودن هوا، به آرامی قدم بزنید تا از لخته شدن خون جلوگیری شود.
- مکررا دست‌ها را به مدت 2 تا 3 دقیقه به خصوص لای انگشتان دست و زیر ناخن‌ها را بشویند تا احتمال آلودگی دانه‌ها یی که بروی پوست شماست کاهش یابد.
- در برابر عطسه و یا سرفه از دستمال استفاده کنید و بلافاصله دستمال را درون سطل زباله بیندازید.
- روزانه با آب ولرم حمام کنید. در حمام از صابون استفاده نکنید و در صورت لزوم تنها از صابون‌های ملایم (مانند صابون بچه و یا صابون مخصوص پوست‌های حساس) استفاده نمائید.
- هوای محیط منزل را با استفاده از دستگاه تهویه تمیز کنید.
- از بشقاب، قاشق، لیوان و… مخصوص به خود استفاده کنید.
- تا حد ممکن در دوره ی بیماری از حضور در جمع اجتناب کنید.
- پزشک ممکن است داروهای ضد ویروسی مانند اولستامیویر و زانامیویر را برای بیمار تجویز کند که در این داروها طول مدت بیماری را کاهش و از پیامدهای جدی پیشگیری می‌کنند.
- عوارض جانبی این داروها ممکن است شامل تهوع و استفراغ باشد، در صورتی که این داروها را با غذا مصرف کنید، کمتر دچار این عوارض خواهید شد.
مراجعه به پزشک
- در صورتی که نشانه‌های بیماری را دارید، به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت بروز موارد نشان دهنده‌ی عفونت و یا سایر موارد اورژانسی با پزک یا اورژانس تماس بگیرید.
