آندوسکوپی سینوس و بینی روشی تشخیصی- درمانی است که از طریق وارد کردن لوله‌ای باریک به درون سینوس‌ها و بینی انجام می‌گیرد. بیشتر جراحی‌هایی که قبلا با برش‌های خارجی و با بی‌هوشی عمومی‌ بیمار انجام می‌شدند، امروزه با آندوسکوپ به نتیجه دلخواه می‌رسند. در روش جراحی آندوسكوپی، می‌توان برخی از تومورها را از بینی و با دید آندوسكوپ و با وسایل ظریف خارج كرد. در این صورت احتمال صدمه به بافت مغزی کاهش می‌یابد. آندوسکوپی سینوسی دو کاربرد عمده دارد که عبارتنداز: آندوسکوپی تشخیصی و آندوسکوپی درمانی.

دلایل انجام

آندوسکوپی تشخیصی:

• بسیاری از بیماری‌های بینی به ویژه بیماری‌های مخاطی كه در سی.تی.اسكن و ام.آر.آی تشخیص داده نمی‌شود، به راحتی با آندوسكوپ قابل تشخیص است.
• آندوسكوپی بینی و سینوس در تشخیص سینوزیت، تورم مخاط و حساسیت، تومورهای بینی، جسم خارجی، علل خون‌ریزی بینی، وجود پولیپ، بزرگی آدنوئید یا لوزه سوم، نشت مایع مغزی، بررسی اختلال بویایی، بررسی علل گرفتگی گوش، بررسی علل سردرد و بررسی علل بوی بد دهان كاربرد دارد.

آندوسکوپی درمانی:

• سینوزیت‌های مزمن مقاوم به درمان طبی، سینوزیت‌ راجعه
• درمان تومورهای خوش‌خیم و بدخیم سینوس مانند سرطان سینوس. با آندوسكوپ امكان دید مناسب حاشیه تومور وجود داشته و می‌توان تومور را به دقت و بدون صدمه به ساختمان‌های مجاور مانند چشم و مغز خارج كرد.
• جراحی تومورهای قاعده جمجمه: دسترسی به تومورهای قاعده جمجمه بسیار سخت و پر عارضه است. این تومورها در قسمت پایینی مغز و در فضای بین جمجمه و بینی یا جمجمه و گوش قرار می‌گیرند.
• ترمیم نشت مایع مغزی نخاعی: به طور طبیعی بین مغز و فضای بینی ارتباطی وجود ندارد. گاهی به علت ضربه، تومور یا به صورت خودبه‌خود بین مغز و فضای بینی ارتباطی باز می‌شود و مایع مغزی نخاعی از راه بینی خارج می‌شود. در بسیاری از این بیماران می‌توان از راه بینی و با كمك آندوسكوپ و بدون نیاز به باز كردن مغز، سوراخ بین بینی و مغز را ترمیم كرد.
• پولیپ‌های بینی
• برداشتن فشار از روی چشم و عصب بینایی که به دلیل پرکاری تیروئید ایجاد شده است.
• در آوردن جسم خارجی
• کنترل خون‌ریزی از بینی

اقدامات و آمادگی های قبل از عمل

• شب قبل از عمل، شام سوپ میل کرده و از نیمه شب ناشتا باشید.
• در صورت داشتن آرایش و لاک ناخن آن را پاک کنید.
• موهای موضع عمل، قبل از عمل باید تراشیده شود.
• قبل از انتقال به اتاق عمل، مثانه (ادرار) را تخلیه نمائید.
• قبل از رفتن به اتاق عمل زیور آلات، اجسام فلزی، گیره سر، دندان مصنوعی و غیره را از خود دور کنید.
• در صورت داشتن سابقه بیماری، سابقه حساسیت (دارویی، غذایی) پرستار و پزشک معالج را در جریان امر قرار دهید.
• در صورتی که بیماری خاصی دارید و تحت درمان هستید، به پزشک و پرستار خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است نیاز باشد داروهای شما قطع و داروهای جدید جایگزین شود.
• قبل از رفتن به اتاق عمل به شما سرم وصل شده و در صورت نیاز برای پیشگیری از عفونت طبق دستور پزشک آنتی‌بیوتیک تزریق می‌شود.
• بی‌حرکتی پس از عمل می‌تواند باعث رکود خون در پاها و افزایش احتمال عفونت ریه‌ها گردد، لذا ورزش‌های تنفسی (تنفس عمیق و سرفه) و چرخش پا را بلافاصله پس از عمل انجام دهید.
• 2 هفته قبل از عمل مصرف آسپرین را قطع نمائید.

روش انجام

• آندوسكوپی تشخیصی تحت بی‌حسی موضعی و بدون نیاز به بی‌هوشی عمومی ‌و به صورت سرپایی در مطب یا درمانگاه قابل انجام است.

• در بسیاری از موارد در كودكان نیز می‌توان به صورت سرپایی آن را انجام داد. انجام این روش بین ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌كشد.
• آندوسكوپی درمانی سینوس بیشتر در اتاق عمل، تحت بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی عمومی‌ بوده و با توجه به نوع عمل زمان انجام عمل جراحی متفاوت می‌باشد.
• قرار دادن لوله آندوسکوپ در بینی، می‌تواند ته حلق را تحریک کند و حالت و احساس ناخوشی را ایجاد کند.
• بیشتر سینوس‌ها، در هنگام تولد نوزاد تشکیل نشده‌ است. سینوس‌ها به تدریج ایجاد و بزرگ می‌شوند و افزایش حجم آن‌ها تا سن بلوغ نیز ادامه پیدا می‌کند، بنابراین بهتر است تا پس از بلوغ، عمل جراحی سینوس به تاخیر افتد.

مزایای روش

انجام آندوسکوپی سینوس مزایای زیر را در بر دارد:

• یكی از ویژگی‌های عمل آندوسكوپ در مقایسه با روش‌های تصویربرداری رادیولوژی، عدم نیاز به پرتوهای مضر است. لذا بدون نگرانی و به كرات حتی در خانم‌های باردار قابل استفاده است.
• در آندوسکوپی سینوس، بافت آسیب کمتری می‌بیند.
• درد و تورم آن کمتر از روش متداول قدیمی است.
• طول دوره درمان و اقامت در بیمارستان كاهش می‌یابد.
• در روش آندوسکوپی، نیازی به برش و رسیدن به سینوس مربوطه نیست.

عوارض احتمالی

انجام این اقدام عوارض را به صورت زیر جهت بیمار در بر خواهد داشت:

• خون‌ریزی
• آسیب به چشم
• دوبینی و کوری
• نشت مایع مغزی ـ نخاعی
• آسیب مستقیم مغز