پرش پلک یا اسپاسم پلک اصطلاحی است که برای حرکات غیرارادی پلک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالت شدید این بیماری، فرد دچار فشردگی و بسته شدن پلک خواهد شد که به این حالت پرش پلک می‌گویند. این بیماری خوش‌خیم است. نوع خفیف و شایع پرش پلک‌ها معمولاً به‌صورت جمع شدن و سو سو زدن چشم‌ها است.

بعضی ازبیماری‌ها مانند خشکی چشم‌ها (سندرم توروت) با پرش پلک همراه هستند. در اکثر افراد این بیماری به طور خود‌به‌خودی و بدون هیچ علت مشخصی اتفاق می‌افتد.

مردان و زنان در هر سنی ممکن است دچار این مشکل شوند، اما زنان میانسال و یا مسن‌تر بیشتر در خطر ابتلا به پرش پلک قرار دارند.

در موارد بسیار شدید، فرد دچار کوری می‌شود، چون عضلات سفت شده و به پلک‌ها فشار می‌آورند و گاهی باعث می‌شوند تا چشم‌ها ساعت‌ها بسته بمانند. فرد مبتلا به پرش پلک، به دلیل همین مشکل ممکن است از انجام فعالیت‌هایی مثل ورزش، رانندگی، یا دیگر فعالیت‌های اجتماعی خودداری کند.

علائم و نشانه‌ها

شخص مبتلا به پرش پلک  ممکن است دچار چشمک زدن، لوچی یا جمع شدن غیرقابل کنترل یکی یا هر دو چشم شود. این اتفاقات ممکن است باز نگه داشتن چشم را مشکل کند.

علائم این بیماری عبارتند از:

• خشکی چشم‌ها
• جمع شدن ناگهانی عضلات چشم در هنگام مطالعه، رانندگی یا تماشای تلوزیون
• جمع شدن ابروها
• احساس جمع شدن در نواحی بینی، صورت و یا گردن

 پرش پلک با گذشت زمان شدیدتر می‌شود.

علائمی که نشان می‌دهد بیماری پیشرفت کرده‌است شامل:

• پرش پلک به‌دنبال خستگی و درجایی که نور زیادی وجود دارد.
• پرش‌هایی که مکرر و بدون علت در طول روز اتفاق می‌افتند.
• پرش‌هایی که به پلک‌ها فشار آورده و باعث می‌شود حتی چشم تا ساعت‌ها بسته بماند. سفتی عضلات چشم ،ابروها را به سمت چشم‌ها پایین می‌کشد.

علل شایع

علت پرش پلک ناشناخته است اما تصور می‌شود که مشکل، در فعالیت مغز باشد. یک نظریه نشان می‌دهد که پیام‌های شیمیایی که از سلول‌های عصبی به یکدیگر منتقل می‌شوند در مغز دچار مشکل شده و عبور نمی‌کنند. هیچ‌کس علت این فعالیت ناقص را نمی‌داند. احتمالاً این بیماری ازخانواده به فرد بیمار به ارث می‌رسد.

 در بسیاری از موارد، علائم خشکی چشم، هم قبل از شروع پرش پلک و هم بعد از پرش پلک وجود دارد.

عوامل تشدید کننده خطر

• در بیشتر موارد شروع این مشکل در سنین بین ۴۰ تا ۶۰ سال است.
• این بیماری بیشتر در زنان اتفاق می‌افتد.
• ضربه به سر یا صورت
• سابقه‌ی خانوادگی
• برخی داروهای خاص نظیر داروهای پارکینسون و …

تشخیص

روش تشخیصی خاصی برای پرش پلک وجود ندارد. تشخیصی که پزشک می‌دهد بستگی به نتیجه‌ی معاینه‌ی جسمی، بررسی سابقه‌ی خانوادگی و مشاهده‌ی علائم بیمار دارد.

این بیماری ممکن است به‌درستی تشخیص داده نشود، زیرا بسیاری از علائم و ویژگی‌های آن مشابه بیماری‌های دیگر چشم هستند.

درمان

درمان‌هایی که برای این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارت است از:

• کنترل هیجان و استرس

علائم پرش پلک، در هیجان و استرس بیشتر می‌شود. تیم درمانی با آموزش روش‌های کنترل هیجان و استرس بیمار را تشویق می‌کنند که درفعالیت های اجتماعی شرکت کند.

• تزریق سم بوتاکس

با تزریق بوتاکس در پلک، اعصابی که باعث پرش پلک شده‌اند را فلج می‌کنند. این سم به مدت یک تا چهار روز پرش پلک را متوقف می‌کند.

تزریق بوتاکس در 90 درصد افراد مبتلا به این بیماری مؤثر است. اما مشکلات این روش درمانی هم عبارت است از: خشکی چشم‌ها، دوبینی و یا تاری دیدکوتاه‌مدت که به‌خاطر پارگی لایه‌ی قرنیه ایجاد می‌شود.

• دارو درمانی

پزشک برخی داروها را برای درمان این بیماری تجویز می‌کند اما میزان موفقیت و تأثیر آن‌ها متفاوت است. هیچ رژیم دارویی خاصی وجود ندارد زیرا یک داروی خاص ممکن است برای یک فرد تسکین‌دهنده باشد اما برای فرد دیگری مؤثر نباشد.

• جراحی

مایومکتومی (خارج کردن عضله) عملی است که در آن بخشی یا همه‌ی عضلات پلک و ابرو را که باعث فشرده شدن پلک‌ها می‌شوند، خارج می‌کنند. این روش معمولاً پس از این‌که تزریق بوتاکس ناموفق بود، انجام می‌شود. در برخی موارد ممکن است نیاز به تکرار جراحی باشد. این روش علائم بیماری را بیش از ۸۰ درصد بهبود می‌بخشد.