لرزش اساسی یا لرزش خوش‌خیم یکی از اختلالات سیستم عصبی است که باعث تکان خوردن غیرارادی و ریتمیک (منظم) می‌شود. این بیماری تقریبا بر همه‌ی بخش‌های بدن تأثیر می‌گذارد اما اغلب لرزش در دست‌ها اتفاق می‌افتد. بخصوص هنگامی که کارها ساده‌ای مانند نوشیدن از لیوان یا بستن بند کفش خود را انجام می‌دهید.

لرزش اساسی معمولا یک بیماری خطرناک نیست، اما معمولا با گذشت زمان بدتر می‌شود و می‌تواند در برخی افراد شدیدتر شود. بیماری‌های دیگر باعث لرزش شدید نمی‌شوند، با وجود این، لرزش اساسی گاهی با بیماری پارکینسون اشتباه گرفته می‌شود. این بیماری در هر سنی می‌تواند رخ دهد اما بیشتر در افراد بالای 40 سال شایع است.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های لرزش اساسی عبارتند از:

• به تدریج شروع می‌شود و معمولا بیش از یک سمت از بدن را در برمی‌‎گیرد.
• با حرکت کردن بدتر می‌شود.
• معمولا ابتدا در دست‌ها اتفاق می‌افتد.
• می‌تواند باعث ایجاد حالت حرکت بله بله یا خیر خیر در سر شود (بالا و پایین رفتن سر).
• ممکن است با استرس (فشار روحی)، خستگی مفرط، کافئین یا فشار ملایم شدیدتر شود.

علل شایع

به نظر می‌رسد حدود نیمی از لرزش‌های اساسی که حاصل جهش ژنتیکی باشند که به این مدل لرزش‌های اساسی، لرزش خانوادگی می‌گویند. علت اصلی لرزش در افرادی که دچار جهش ژنتیکی نشده‌اند، واضح نمی‌باشد.

عوامل تشدید کننده‌ی خطر

عوامل خطرناک برای لرزش اساسی عبارتند از:

• جهش‌های ژنتیکی

انواع موروثی بیماری (لرزش خانوادگی) یک اختلال اتوزومی غالب است. در واقع تنها یک ژن معیوب از یکی از والدین برای انتقال این بیماری کفایت می‌کند. اگر یکی از والدین مبتلا به لرزش اساسی بر اثر جهش ژنی باشد، فرزندان به احتمال 50 درصد در معرض ابتلا به این اختلال می‌باشند.

• سن

این بیماری بیشتر در افراد بالای 40 سال شایع می‌باشد.

عوارض احتمالی

عوارض لرزش اساسی، خطر جانی ندارند اما علائم این بیماری با گذشت زمان بدتر می‌شوند. اگر لرزش اساسی بدتر شود ممکن است مشکلاتی را در زمینه‌های زیر ایجاد کند و انجام کارهای زیر دشوار شود:

• نگه داشتن یک فنجان یا یک لیوان بدون اینکه آب بریزد
• غذا خوردن عادی
• آرایش یا اصلاح کردن
• صحبت کردن (اگر حنجره یا زبان تحت تأثیر بیماری باشد)
• نوشتن خوانا با دست خط همیشگی

تشخیص

تشخیص لرزش اساسی شامل مرور سابقه‌ی پزشکی، سوابق خانوادگی و علائم فرد و همچنین انجام معاینات بالینی می‌شود. آزمایشی وجود ندارد که لرزش اساسی را تشخیص دهد. تشخیص اغلب برای شناسایی سایر بیماری‌هایی که باعث ایجاد این علائم می‌شوند، انجام می‌گردد. برای این منظور اقدامات زیر انجام می‌شود:

• معاینه‌ی عصبی (نورولوژیکال)

در این معاینه، پزشک عملکرد سیستم عصبی را با انجام امور زیر بررسی می‌کند :

• • رفلکس تاندون‌ها (زردپی‌ها)
  • قدرت و میزان کشیدگی عضلات
  • توانایی حسی
  • وضعیت ایستادن و هماهنگی اندام بدن
  • طرز راه رفتن

• تست‌های آزمایشگاهی

برای بررسی برخی عوامل بیماری لرزش اساسی خون و ادرار ممکن است مورد آزمایش قرار گیرند، مانند:

• • بیماری تیروئید
  • مشکلات متابولیک (سوخت و ساز)
  • عوارض جانبی داروها
  • سطح مواد شیمیایی که باعث لرزش شده‌اند.
• معاینات عملکردی

برای ارزیابی بیماری، ممکن است پزشک موارد زیر را از شما بخواهد:

• • نوشیدن از یک لیوان
  • نگه داشتن دست‌ها در حالت کشیده
  • نوشتن
  • کشیدن یک مارپیچ

اگر پزشک هنوز از اینکه لرزش بخاطر بیماری پارکنسون است یا لرزش اساسی، مطمئن نشده باشد، ممکن است اسکن دوپامین را هم توصیه کند. این اسکن می‌تواند به پزشک برای تعیین علت اصلی لرزش کمک کند.

درمان

برخی افراد مبتلا به لرزش اساسی، در صورتی که علائمشان خفیف باشد، نیازی به درمان ندارند. اما اگر این بیماری باعث مشکل در راه رفتن یا انجام فعالیت‌های روزانه شود، در مورد گزینه‌های درمانی با پزشک صحبت کنید.

داروها

• مسدودکننده‌های بتا (بتا بلاکرها)

به طور معمول این دارو برای درمان فشارخون بالا مورد استفاده قرار می‌‎گیرد ولی به برخی افراد در تسکین لرزش‌ها کمک می‌کند. اگر مبتلا به آسم یا مشکلات قلبی هستید، این داروها برای شما مناسب نمی‌باشند. عوارض جانبی بتابلاکرها ممکن است شامل خستگی، گیجی یا مشکلات قلبی شوند.

• داروهای ضد تشنج

داروهای صرع ممکن است در افرادی که به بتابلاکرها واکنشی نشان نداده‌اند، مورد استفاده قرار گیرد. همچنین ممکن است از دیگر داروهای ضد تشنج هم استفاده شود. از عوارض جانبی این داروها می‌توان به تهوع و گیجی اشاره کرد که با گذشت مدت زمان کوتاهی، رفع می‌شوند اشاره کرد.

• داروهای آرامبخش

پزشک ممکن است داروهای آرامبخش را، برای درمان افرادی که دچار اضطراب و تنش هستند، تجزیه کند. عوارض جانبی این داروها خستگی یا بی‌حسی ملایم هستند. این داروها بهتر است که با احتیاط مورد استفاده قرار گیرند زیرا می‌توانند اعتیاد آور باشند.

• تزریق بوتاکس

این تزریق ممکن است برای درمان برخی از انواع لرزش‌ها به خصوص لرزش در سر و لرزش در صدا مورد استفاده قرار گیرد. تزریق بوتاکس همچنین می‌تواند لرزش را هر دفعه به مدت سه ماه بهبود بخشد. با وجود این، اگر بوتاکس برای درمان لرزش‌های دست هم می استفاده شود، باعث ضعف انگشتان می‌شود. اگر بوتاکس برای درمان لرزش صوت استفاده شود ممکن است بلع را دچار اختلال کند.

روش‌های درمانی

پزشک ممکن است فیزیوتراپی یا کاردرمانی را هم توصیه کند. فیزیوتراپیست می‌تواند به شما تمریناتی برای بهبود و تقویت عضلات، کنترل عضلات و هماهنگی بدهد.

متخصص کاردرمانی می‌تواند به شما در وفق دادن خود با وجود لرزش کمک کند. همچنین ممکن است برای کاهش اثر لرزش در فعالیت های روزانه دستگاه های تطبیقی را توصیه کند: مانند استفاده از لیوان ها و وسایل سنگین تر، وزنه های مچ دست و همچنین استفاده از ابزارهای سنگین تر و پهن تر برای نوشتن مانند قلم های درشت.

جراحی

جراحی ممکن است یکی از گزینه‌هایی باشد که در صورت پاسخ ندادن بیماری به درمان دارویی، مورد استفاده قرار می‌‎گیرد. انواع جراحی برای لرزش اساسی عبارتند از:

• تحریک عمیق مغزی

این رایج ترین روش جراحی برای لرزش اساسی است. پزشک در این روش یک لوله ی باریک، بلند و الکتریکی را به بخشی از مغزی که عامل ایجاد لرزش می‌شود (تالاموس) وارد می‌کند. یک سیم از این لوله عبور کرده و همچنین دستگاه تنظیم کننده ی ضربان قلب بر روی قفسه ی سینه قرار میگرد. این وسیله ضربان های الکتریکی بدون دردی را برای مختل کردن سیگنال هایی که از تالاموس باعث ایجاد لرزش می‌شوند، ایجاد می‌کند.

عوارض جانبی این روش جراحی می‌تواند شامل: مشکلات حرکتی، گفتاری یا حفظ تعادل، سردرد و ضعف باشند.

• تالاموتومی با سونوگرافی متمرکز

این یک روش جراحی نوین است که در آن با استفاده از امواج متمرکزی که از پوست و جمجمه عبور می‌کنند، گرمایی را برای تخریب بافت مغز در ناحیه ی خاصی از تالاموس، جهت متوقف کردن لرزش ایجاد می‌کنند. جراح با استفاده از تصاویر بدست آمده از ام آر آی ناحیه ی دقیق هدف در مغز را شناسایی و میزان حرارت مورد نیاز را تعیین می‌کند.

از عوارض جانبی این روش می‌توان به تغییر در حواس، مشکل در راه رفتن و اختلالات حرکتی اشاره کرد. با وجود این، اکثر عوارض خود به خود پایان می یابند یا آنقدر خفیف می‌شوند که اختلالی در کیفیت زندگی ایجاد نخواهند کرد.