بیماری دوپویترن نوعی از ریخت افتادگی دست است که در طی چند سال به‌ تدریج ایجاد می‌شود. این بیماری لایه‌ی بافتی زیر پوست کف دست را درگیر می‌کند و باعث تشکیل گره‌هایی در آن می‌شود. این گره‌ها درنهایت به طنابی ضخیم تبدیل می‌شوند که می‌تواند یک یا تعدادی از انگشتان را به حالت خمیده در بیاورد.

فرد مبتلا به این بیماری نمی‌تواند انگشتان خمیده‌اش را کاملاً راست کند، درنتیجه انجام امور روزمره‌ای مانند: گذاشتن دست در جیب، پوشیدن دستکش یا دست دادن با فردی دیگر برای او دشوار می‌شود.

بیماری دوپویترن به‌طور عمده دو انگشتی را درگیر می‌کند که بیش‌ترین فاصله را از شست دارند. چند روش درمانی هم برای کاهش سرعت پیشروی و تسکین علائم این بیماری وجود دارد.

علائم و نشانه‌ها

به‌طور کلی بیماری دوپویترن به‌ آهستگی و در عرض چند سال ایجاد می‌شود. در این بیماری معمولاً ابتدا پوست کف دست ضخیم می‌شود. با پیشروی بیماری، ممکن است پوست کف دست حالت چروکیده به خود بگیرد و سوراخ‌دار به نظر برسد. یک توده‌ی بافتیِ سفت هم ممکن است در کف دست تشکیل شود. احتمال دارد که این توده نسبت به لمس حساس باشد ولی لمس آن معمولاً دردی ایجاد نمی‌کند.

در مراحل بعدی بیماری دوپویترن، طناب‌هایی بافتی در زیر پوست کف دست تشکیل می‌شوند که می‌توانند تا انگشتان رشد کنند. انقباض این طناب‌ها ممکن است موجب خمیده شدن انگشتان و کشیدن آن‌ها به سمت کف دست شود؛ شدت این خمیدگی در بعضی موارد زیاد است.

دو انگشتی که از شست دورترند بیشتر دچار بیماری دوپویترن می‌شوند؛ البته این بیماری ممکن است انگشت وسط را هم درگیر کند. در موارد نادر انگشت شست و اشاره هم گرفتار می‌شوند. بیماری دوپویترن می‌تواند در هر دو دست ایجاد شود اما معمولاً یکی از دو دست را با شدت بیش‌تری درگیر می‌کند.

علل شایع

پزشکان علت ایجاد بیماری دوپویترن را نمی‌دانند. مدرکی هم دال بر اینکه آسیب‌ دیدن دست یا اشتغال به اموری که مستلزم کار با وسایل لرزاننده‌اند، عامل ایجاد این بیماری باشند، در دست نیست.

عوامل تشدید کننده خطر

عواملی که سبب افزایش احتمال ابتلا به بیماری دوپویترن می‌شوند، عبارت‌اند از:

• سن: بیماری دوپویترن افراد بالای ۵۰ سال را بیش‌تر درگیر می‌کند.
• جنس: احتمال ابتلای مردان به بیماری دوپویترن بیش‌تر است. همچنین احتمال ابتلای مردان به موارد شدیدتر این بیماری بیش‌تر از زنان است.
• سابقه‌ی فامیلی: بیماری دوپویترن اغلب یک بیماری فامیلی است.
• مصرف الکل و تنباکو: استعمال دخانیات احتمال ابتلا به بیماری دوپویترن را افزایش می‌دهد؛ دلیل این امر احتمالاً تغییرات میکروسکوپی‌ای است که بر اثر استعمال دخانیات در عروق خونی رخ می‌دهد. مصرف الکل نیز با ابتلا به بیماری دوپویترن مرتبط است.
• دیابت: احتمال ابتلای افراد دیابتی به بیماری دوپویترن بیش‌تر است.

عوارض احتمالی

بیماری دوپویترن می‌تواند انجام کارهای دستی را برای فرد دشوار کند. از آنجا که معمولاً انگشت شست و اشاره درگیر نمی‌شوند، بسیاری از افراد مبتلا در انجام امور ظریفی مانند نوشتن چندان به مشکل برنمی‌خورند. البته با پیشروی بیماری، فرد در باز کردن کامل دست، گرفتن اجسام بزرگ یا فرو بردن دست به جاهای باریک دچار مشکل می‌شود.

تشخیص

در بیش‌تر موارد پزشک با نگاه کردن به دست‌ فرد و لمس کردن آن، بیماری دوپویترن را تشخیص می‌دهد. در موارد نادر آزمایش‌های تشخیصی دیگری هم انجام می‌گیرد.

پزشک دست‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کند و بررسی می‌کند که آیا چین و چروکی در کف دست‌ ایجاد شده‌ است یا خیر. او همچنین بخش‌هایی از دست‌ها و انگشتان‌ را به‌ منظور یافتن گره‌های سفت یا رشته‌های بافتی فشار می‌دهد.

پزشک همچنین ممکن است از فرد بخواهد که دست خود را به‌ صورت کاملاً صاف روی سطح یک میز یا سایر سطوح صاف قرار دهید تا ببیند که آیا فرد قادر به انجام این کار است یا خیر. ناتوانی در صاف کردن کامل انگشتان حاکی از ابتلای فرد به بیماری دوپویترن است.

درمان

درصورتی‌که بیماری سرعت پیشروی آهسته‌ای داشته ‌باشد، دردی ایجاد نکند و تأثیر چندانی بر توانایی در انجام امور روزمره نداشته ‌باشد، ممکن است نیازی به معالجه‌ی آن نباشد. در عوض فرد باید منتظر بماند و ببیند که آیا بیماری‌اش پیشروی می‌کند یا خیر. به‌ منظور بررسی پیشروی بیماری می‌توان از همان آزمایش قرار دادن دست به‌صورت کاملاً صاف روی سطح یک میز استفاده کرد.

معالجه‌ی بیماری دوپویترن شامل خارج کردن یا پاره کردن طناب‌هایی است که انگشتان‌‌تان را به سمت کف دست می‌کشند؛ این کار را می‌توان به چند روش انجام داد؛ روش انتخابی به میزان وخامت علائم و سایر بیماری‌های احتمالی فرد بستگی دارد.

نیدلینگ (Needling)

در این روش یک سوزن را وارد پوست می‌کنند تا با آن طناب‌های بافتیِ منقبض‌کنندهی انگشتان را سوراخ و پاره کنند. هرچند در اغلب موارد این طناب‌ها دوباره تشکیل می‌شوند ولی باز هم می‌توان برای پاره کردن آن‌ها روش نیدلینگ را تکرار کرد.

مزایای اصلی روش نیدلینگ عبارت‌اند از: عدم ایجاد برش در پوست، قابلیت انجام نیدلینگ برای چند انگشت به‌صورت هم‌زمان و نیاز اندک به فیزیوتراپی پس از انجام فرایند. عیب اصلی این روش هم این است که نمی‌توان از آن در بعضی بخش‌های انگشت استفاده کرد چون ممکن است به عصب یا تاندون آسیب بزند.

تزریق آنزیم

تزریق نوعی آنزیم به طناب محکم ایجادشده در کف دست می‌تواند سبب نرم و ضعیف شدن آن شود تا پزشک بعداً بتواند با حرکت دادن دست‌ بیمار، طناب را پاره کند و  انگشتان او را صاف نماید.

عمل جراحی

برای معالجه‌ی افرادی که به موارد پیشرفته‌ی بیماری مبتلا هستند، عملکرد دست‌شان محدود شده ‌و بیماری‌شان در حال پیشروی است، می‌توان از عمل جراحی استفاده کرد تا طناب بافتی تشکیل ‌شده در کف دست را بیرون آورد. مزایا اصلی عمل جراحی در مقایسه با روش‌های نیدلینگ و تزریق آنزیم این است که به‌صورت مطلوب‌تر و فرد برای مدت بیش‌تری از بیماری در امان است. معایب اصلی جراحی هم نیاز داشتن به انجام فیزیوتراپی پس از عمل و طولانی بودن دوران بهبود است.

در بعضی از موارد شدید بیماری (به ‌خصوص اگر جراح نتواند مشکل فرد را برطرف کند)، جراح تمام بافت‌هایی را که احتمال می‌دهد گرفتار بیماری دوپویترن شده‌اند از جمله: پوست متصل به طناب بافتی را خارج می‌کند. در این موارد فرد نیازمند پیوند پوست است تا آن را جایگزین پوست برداشته ‌شده نمایند. این نوع از عمل جراحی تهاجمی‌ترین روش درمانی است و دوران بهبود فرد در آن از سایر روش‌ها طولانی‌تر است؛ به‌طوری‌که فرد پس از عمل معمولاً به چند ماه فیزیوتراپی شدید نیاز دارد.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

در صورت ابتلا به بیماری دوپویترن می‌توان با رعایت نکات زیر از دستان محافظت کرد:

• توصیه می‌شود روی دسته‌ی وسایلی که با آن‌ها کار می‌شود، روکش کشیده شود.
• هنگام انجام کارهایی که مستلزم در دست گرفتن محکم اجسام است، از دستکش‌های ضخیم استفاده شود.

البته ممکن است با وجود انجام اقدامات فوق، باز هم بیماری‌ برطرف نشود یا پیشروی کند.