مدیریت بیماری
کولونوسکوپی
کولونوسکوپی، روشی است که برای تشخیص تغییرات یا ناهنجاری‌های روده بزرگ استفاده می‌شود. در طول کولونوسکوپی، یک لوله بلند و انعطاف‌پذیر (کولونوسکوپ) به داخل روده فرستاده می‌شود. یک دوربین تصویربرداری ریز در نوک لوله به پزشک اجازه می‌دهد داخل روده بزرگ را مشاهده کند. نمونه‌های بافتی (بیوپسی) نیز ممکن است در طول کولونوسکوپی گرفته شوند.
کولونوسکوپی بهترین روش موجود برای تشخیص و درمان ناهنجاری‌های داخل روده بزرگ است. سیگموئیدوسکوپی یک معاینه محدود است که از یک کولونوسکوپ کوتاه‌تر استفاده می‌شود و تنها یک سوم آخر روده بزرگ را بررسی می‌کند.
دلایل انجام
پزشک ممکن است کولونوسکوپی را در موارد زیر توصیه کند:
- علائم و نشانه‌های روده را بررسی کند.
کولونوسکوپی می‌تواند به پزشک در کشف دلایل احتمالی درد شکم، خونریزی روده، یبوست مزمن، اسهال مزمن و سایر مشکلات روده کمک کند.
- تشخیص برای سرطان روده بزرگ انجام گیرد.
اگر در سن 50 سالگی یا بالاتر هستید خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ وجود دارد. پزشک ممکن است هر 10 سال یا بعضی اوقات زودتر کولونوسکوپی را برای غربالگری سرطان روده بزرگ توصیه کند.
- کولونوسکوپی برای بررسی پولیپ‌ها انجام می‌شود.
اگر قبلاً پولیپ داشته‌اید، پزشک ممکن است یک کولونوسکوپی پیگیری را برای جست و جو و درمان هرگونه پولیپ اضافی توصیه کند. این کار برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ انجام می‌شود.
عوارض احتمالی
کولونوسکوپی خطرات کمی دارد و به ندرت، عوارض كولونوسكوپی ممكن است شامل موارد زیر باشد:
- واکنش نامطلوب به آرام‌بخش مورد استفاده در کولونوسکوپی
- خونریزی از محلی که نمونه بافت (بیوپسی) گرفته شده یا پولیپ یا سایر بافت غیرطبیعی برداشته شده است.
- پارگی در دیواره روده بزرگ (سوراخ شدن)
آمادگی پیش از مداخله
قبل از انجام کولونوسکوپی، باید روده بزرگ را خالی کنید. وجود مدفوع در روده بزرگ شما ممکن است نمای روده را در طول کولونوسکوپی دچار مشکل کند. به منظور خالی کردن روده بزرگ، پزشک ممکن است از شما بخواهد:
یک روز قبل از آزمایش رژیم خاصی را دنبال کنید.
به طور معمول، نباید یک روز قبل از آزمایش غذای جامد بخورید. نوشیدنی ها ممکن است به مایعات طبیعی مانند آب ساده، چای و قهوه بدون شیر یا خامه، محدود شوند. از نوشیدن مایعات قرمز که ممکن است در طول کولونوسکوپی با خون اشتباه گرفته شود، خودداری کنید.
ملین مصرف کنید.
پزشک معمولاً توصیه می‌کند ملین را به شکل قرص یا مایع مصرف کنید. ممکن است توصیه شود که ملین را شب قبل از کولونوسکوپی خود مصرف کنید، یا ممکن است از شما خواسته شود که از ملین هم در شب قبل و هم در صبح استفاده کنید.
از کیت آنما استفاده کنید.
در بعضی موارد، ممکن است لازم باشد از کیت آنما بدون نسخه چه شب قبل یا چند ساعت قبل از کولونوسکوپی برای خالی کردن روده بزرگ خود استفاده کنید.
داروهای خود را تنظیم کنید.
حداقل یک هفته قبل از کولونوسکوپی، پزشک را در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید به خصوص اگر مبتلا به دیابت، فشارخون بالا یا مشکلات قلبی هستید یا اگر از داروها یا مکمل‌های حاوی آهن استفاده می‌کنید، حتما اطلاع دهید.
در صورت مصرف آسپرین یا داروهای دیگری که خون را رقیق می‌کند، مانند وارفارین نیز به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد دوزهای خود را تنظیم کنید یا مصرف داروها را به طور موقت متوقف کنید. برای هر گونه تغییر در مقدار و یا قطع دارو با پزشک خودتان مشورت کنید.
روش انجام
در حین کولونوسکوپی، معمولاً از آرام‌بخش استفاده می‌شود. گاهی اوقات یک آرام‌بخش خفیف به شکل قرص تجویز می‌شود. در موارد دیگر، آرام‌بخش با یک داروی ضد درد داخل وریدی ترکیب می‌شود تا هرگونه ناراحتی بیمار را در طول کولونوسکوپی به حداقل برساند. کولونوسکوپ از یک منبع نور، دوربین تصویربرداری و لوله تشکیل شده است.
جهت انجام آزمایش روی تخت به پهلو دراز می‌کشید که معمولاً زانوهایتان به سمت سینه جمع شده است. پزشک کولونوسکوپ را وارد رکتوم می‌کند. سپس با پمپ کردن هوا یا دی‌اکسیدکربن در روده بزرگ آن را متورم می‌کند، تا نمای بهتری از پوشش روده بزرگ ایجاد کند. وقتی هوا داخل لوله می‌شود، ممکن است احساس درد شکم یا حرکت روده داشته باشید.
پزشک همچنین می‌تواند ابزارهای نمونه‌‍برداری را از طریق لوله وارد کند تا نمونه‌های بافتی (بیوپسی) گرفته شود یا پولیپ‌ها یا نواحی دیگر بافت غیرطبیعی برداشته شود. این روش تشخیصی به طور معمول حدود 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.
نتایج قابل انتظار
پس از آزمایش، حدود یک ساعت طول می‌کشد تا بهبودی از آرام بخش شروع شود. به کسی احتیاج دارید تا شما را به خانه ببرد زیرا ممکن است یک روز طول بکشد تا اثرات کامل آرام‌بخش از بین برود.
اگر پزشک در طول کولونوسکوپی پولیپ را بردارد، به شما توصیه می‌کند رژیم غذایی خاصی را به طور موقت بخورید. ممکن است چند ساعت پس از امتحان احساس نفخ کنید، زیرا هوا را از روده بزرگ خود خارج می‌کنید.
پیاده‌روی ممکن است به رفع هرگونه ناراحتی کمک کند.
ممکن است با اولین اجابت مزاج بعد از آزمایش متوجه مقدار کمی خون شوید. که معمولاً طبیعی است و جای نگرانی نیست. اگر همچنان لخته شدن خون یا درد مداوم در شکم یا تب ادامه دارد با پزشک خود مشورت کنید.
پزشک شما نتایج مربوط به کولونوسکوپی را بررسی کرده و نتایج را به اطلاع شما می‌رساند.
در شرایط زیر پزشک ممکن است کولونوسکوپی دیگری را توصیه کند:
- شما به طور متوسط در معرض سرطان روده بزرگ هستید.
- اگر مدفوع باقی مانده در روده بزرگ وجود داشته که از معاینه کامل روده بزرگ جلوگیری کرده است.
- وچود بیش از دو پولیپ
- پولیپ بزرگ (بزرگتر از 1 سانتی‌متر)
- پولیپ‌هایی که خصوصیات سلولی خاصی دارند و خطر ابتلا به سرطان آینده را نشان می‌دهند.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- پس از این آزمایش، شما ممکن است احساس ضعف و بی‌حالی به علت مصرف دارو داشته باشید پس نگران نباشید.
- همچنین شما می‌توانید نفخ و دل درد را به خاطر هوایی که وارد شده احساس کنید. این احساس پس از خروج هوا از بین خواهد رفت.
- در همان روز استراحت کنید و آرامش داشته باشید تا اثرات داروهای آرام بخش از بین برود.
- جهت دفع سریع‌تر داروهای آرام بخش حین انجام آزمایش مایعات فراوان بنوشید.
- تا از بین رفتن اثر داروهای آرام بخش از رانندگی و اقداماتی که نیاز به دقت دارد خودداری کنید.
- ممکن است پزشک جهت تشخیص بهتر، آزمایشات بیشتری درخواست کند.
- در حفظ و نگهداری جواب آزمایش خود کوشا باشید.
- جهت جلوگیری از یبوست از میوه، سبزیحات و مایعات فراوان استفاده کنید.
- از افرادی که در این زمینه تجربه‌ای ندارند کمک نخواهید.
- در اولین فرصت پیگیر درمان خود باشید و نتیجه آزمایش را نزد پزشک ببرید.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
- خونریزی مقعدی مداوم، درد مداوم شدید، تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد، مدفوع سیاه و سفید، نفخ شکم به طوری که شکم بزرگتر شود.
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی
