این روش، یک روش تشخیصی سریع، راحت و تقریبا بدون خطر است و در صورتی که فردی با درد قفسه‌ی سینه و یا تنگی نفس و یا ضربه به قفسه سینه به پزشک یا اورژانس مراجعه کند، پزشک انجام این روش را به عنوان اولین و متداول‌ترین روش عکسبرداری پزشکی توصیه خواهد کرد.

برای انجام این آزمایش، قفسه سینه در معرض تابش  اشعه ایکس قرار می‌گیرد و تصویری بر روی فیلم یا روی صفحه نمایشگر پزشک تشکیل می‌شود.

دلایل انجام

معمولاً در صورت مشکوک بودن پزشک به بیماری‌های قلبی یا ریوی، تصویربرداری با استفاده از اشعه‌ی ایکس اولین اقدامی است که برای بیمار تجویز خواهد شد. استفاده از این روش تشخیصی همچنین به منظور بررسی نحوه‌ی پاسخ بدن به درمان‌های انجام گرفته نیز استفاده می‌شود.

نکته: تصویربرداری برای غربالگری افراد بدون علائم اندیکاسیون (تشخیصی) و در هر بیماری در صورت تشدید علائم انجام سی‌تی‌اسکن ریه ضرورت دارد.

با استفاده از تصاویر تهیه شده در این روش قسمت‌های مختلف بدن مورد بررسی قرار می‌گیرند. از جمله:

• اختلالات ریوی

تصویربرداری با استفاده از اشعه‌ی ایکس از قفسه‌ی سینه می‌تواند سرطان، عفونت و یا جمع شدن هوا یا مایع در فضای اطراف ریه‌ها را نشان دهد. همچنین به منظور تشخیص برخی بیماری‌های مزمن مانند آمفیزم یا فیبروز کیستیک ریوی و همچنین عوارض مربوط به بیماری‌های ریوی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• مشکلات ریوی مرتبط با قلب

این روش می‌تواند اختلالاتی که به علت مشکلات قلبی در ریه‌ها بوجود می‌آیند را تشخیص دهد. به عنوان مثال، تجمع مایع در اطراف ریه‌ها می‌تواند ناشی از نارسایی احتقانی قلبی باشد.

• اندازه و طرح کلی قلب

تغییر در اندازه و شکل قلب ممکن است نشان دهنده‌ی نارسایی قلبی، جمع شدن مایع در اطراف قلب و یا مشکلات دریچه‌ای قلب باشد.

• وضعیت رگ‌های خونی

از آنجا که رگ‌های آئورت و عروق ریوی و سایر عروق بزرگ قلبی در تصویربرداری با اشعه‌ی ایکس از قفسه‌ی سینه قابل مشاهده هستند، ممکن است با استفاده از این تصاویر، مشکلاتی مانند آنوریسم آئورت، بیماری‌های مادرزادی قلب و یا سایر مشکلات عروق قلبی قابل تشخیص باشد.

• بررسی رسوبات کلسیم

این روش تشخیصی می‌تواند وجود کلسیم در قلب یا عروق خونی را نشان دهد. رسوب کلسیم می‌تواند نشان دهنده‌ی چربی‌ها و سایر مواد، آسیب به دریچه‌های قلب، آسیب عروق کرونر (خون‌رسان به قلب)، آسیب عضله‌ی قلب و یا کیسه‌ی اطراف قلب باشد.

• شکستگی‌ها

با استفاده از تصاویر اشعه‌ی ایکس قفسه‌ی سینه شکستگی در دنده‌ها یا ستون فقرات و یا سایر مشکلات استخوان در این نواحی از بدن ممکن است قابل مشاهده باشد.

• تغییرات بعد از عمل جراحی

تصاویر رادیوگرافی قفسه‌ی سینه به منظور نظارت بر بهبودی بیمار پس از جراحی در قفسه‌ی سینه مانند جراحی در قلب، ریه‌ها و یا مری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• بررسی وضعیت ضربان ساز، دفیبریلاتور و یا کاتتر قرار داده شده در قفسه‌ی سینه

ضربان‌سازها و دفیبریلاتورها به منظور کنترل ضربان و ریتم قلب مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاتترها لوله‌های کوچکی هستند که به منظور انتقال داروها یا دیالیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. پزشک ممکن است به منظور اطمینان از وضعیت مناسب این تجهیزات پس از قرار دادن آن‌ها، از رادیوگرافی قفسه‌ی سینه استفاده کند.

در دوران همه گیری بیماری کرونا، استفاده از این روش به منظور تشخیص اختلالات ریه کمک زیادی به پزشکان می‌کند. در مراحل اولیه‌ی کویید 19 تصاویر رادیوگرافی قفسه‌ی سینه حالت طبیعی خواهند داشت ولی در افرادی که بیماری رو به وخامت است، ممکن است این تصاویر نشان دهنده‌ی عفونت ریه (پنومونی) و یا سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) باشند.

البته نتایج این روش تصویربرداری فقط مختص بیماری کوید 19 نمی‌باشد و ممکن است با سایر عفونت‌ها همپوشانی داشته باشد.

عوارض احتمالی

احتمال ابتلا به سرطان، به علت در معرض بیش از حد بودن اشعه X وجود دارد. با این حال، مزایای تشخیص دقیق بسیار بیشتر از خطر آن است.

در صورت وجود احتمال بارداری، زنان باید همیشه به پزشک یا تکنسین پرتونگاری اطلاع دهند. در حین معاینات با اشعه X مراقبت‌های ویژه‌ای صورت می‌گیرد تا از کمترین میزان تابش اشعه X ممکن هنگام تهیه بهترین تصاویر برای ارزیابی، استفاده شود. سازمان‌های ملی و بین‌المللی حفاظت از رادیولوژی مرتباً استانداردهای تکنیکی را که توسط متخصصان رادیولوژی استفاده می‌شود، مرور و به روز می‌کنند. ممکن است دمای خنک در اتاق معاینه و سرد بودن صفحه ضبط، برای بیمار آزار دهنده باشد. افراد مبتلا به آرتروز یا آسیب دیدگی به دیواره سینه، شانه‌ها یا بازوها ممکن است در هنگام معاینه ناراحتی داشته باشند و یا احساس درد کنند.

محدودیت تصویربرداری قفسه سینه

تصویربرداری قفسه سینه روشی بسیار مفید است اما محدودیت‌هایی نیز دارد.

از آنجا که برخی از بیماری‌های قفسه سینه نمی‌تواند بر روی تصویر معمولی با اشعه‌ی ایکس قفسه سینه قابل تشخیص باشد، این روش لزوما نمی‌تواند تمام اختلالات قفسه سینه را تایید یا رد کند. به عنوان مثال، سرطان‌های كوچك ممكن است روی اشعه ایكس قفسه سینه نشان داده نشوند. لخته شدن خون در ریه‌ها، وضعیتی که آمبولی ریوی گفته می‌شود، در اشعه‌ی ایکس قفسه سینه قابل مشاهده نیست.

نحوه‌ی آماده شدن

بیمار معمولاً لباس راحتی پوشیده و موادی مانند زیورآلات، ساعت، عینک و … را خارج می‌کند. در صورت بارداری، زنان همیشه باید به پزشک یا تکنسین پرتونگاری اطلاع دهند زیرا ممکن است از راهکارهایی به منظور کاهش خطر اشعه برای جنین استفاده شود.

روش انجام 

هیچ گونه آماده سازی خاص دیگری، مانند ناشتا بودن برای پرتونگاری قفسه‌ی سینه ضروری نیست. از بیمار خواسته می‌شود جلوی سطحی که اشعه‌ی ایکس تولید می‌کند، بایستد. قسمت جلوی قفسه سینه نزدیک به سطح است.

بخش دیگری از دستگاه که تابش اشعه را آزاد می‌کند، در پشت بیمار قرار می‌گیرد. در صورت مناسب بودن موقعیت، تکنسین ممکن است به بیمار توصیه کند نفس عمیقی بکشد و آن را نگه دارد و سپس با فعال کردن دستگاه (مشابه گرفتن عکس معمولی) تصویر گرفته می‌شود. تصویر پس از چند ثانیه روی فیلم ضبط می‌شود. فیلم می‌تواند در عرض چند دقیقه آماده شود تا توسط پزشک بررسی شود.

ممکن است در طول روش از بیمار خواسته شود تا در موقعیت‌های مختلف قرار گیرد تا از قسمت‌های مورد نظر پزشک، تصاویر تهیه شود.

این روش تشخیصی به طور کلی بدون درد است و بیمار در طول انجام تصویربرداری، چیز خاصی احساس نخواهد کرد. با این وجود در صورتی که برای ایستادن دچار مشکل هستید، به تکنسین اطلاع دهید تا در صورت امکان این روش تشخیصی به صورت نشسته یا خوابیده انجام گیرد.

نتایج قابل انتظار

با استفاده از رادیوگرافی قفسه‌ی سینه، یک تصویر سیاه و سفید تولید می‌شود که اندام‌های ناحیه‌ی قفسه‌ی سینه را نشان می‌دهد. قسمت‌هایی که مانع عبور پرتوها می‌شوند، به نظر سفید و قسمت‌هایی که پرتوها از آن عبور کرده باشند، سیاه به نظر می‌رسند.

در این تصاویر استخوان‌ها سفید به نظر می‌رسند، زیرا بسیار متراکم‌‌اند و تابش بیش‌تری جذب کرده‌اند. قلب و آئورت سفید به نظر می‌‌رسند، اما معمولاً از استخوان‌ها کم تراکم‌تر هستند، بنابراین کم نورتر به نظر می‌رسند. بافت ریه، که بیش‌تر از هوا تشکیل شده است، اجازه می‌دهد تا بیشتر اشعه‌ها از آن عبور کنند و فیلم در این قسمت تاریک‌تر به نظر می‌رسد.

متخصص رادیولوژی یا پزشک، معمولا‌ً بلافاصله پس از تصویربرداری، نتایج را تجزیه و تحلیل کرده و در صورت تشخیص اختلال، آن را با بیمار در میان می‌گذارد و در مورد انجام روش‌های درمانی لازم و یا نیاز به آزمایشات بیشتر با بیمار مشورت می‌کند.