مدیریت بیماری
لوله گذاری داخل قفسه سینه (چست تیوب)
ریه توسط پردهای به نام جنب محافظت میشود که دارای دو لایه و یک فضای جنب میباشد:
- لایه جنب احشایی که به ریه چسبیده است.
- لایه دیواره قفسهسینه یا جداری که به استخوان قفسهسینه چسبیده است.
- فضای جنب که بین دو لایه پرده جنب قرار دارد و حاوی 2 تا 5 سی سی مایع میباشد. وجود این مایع به حرکت ریهها بدون سایش در حین تنفس کمک میکند. ورود کمی از هوا، خون و یا چرک ناشی از آسیب و یا در حین عمل جراحی، به فضای جنب از باز شدن کامل ریهها جلوگیری مینماید.
- لوله قفسهسینه یا چست تیوب یک لوله پلاستیکی انعطافپذیر است که به یک محفظه وصل میشود و هیچ ارتباطی بین درون این لوله و هوای بیرون وجود ندارد. درون این محفظه باید آب مقطر استریل و یا سرم نمکی ریخته شود به طوری که قسمت انتهایی لوله 2 سانتیمتر زیر سطح آب قرار گیرد. گذاشتن چست تیوب اجازه میدهد تا تخلیه مایعات از فضای جنب صورت گیرد. با تخلیه مایع فشار داخل قفسهسینه به فشار طبیعی برگشته و در نتیجه تبادل گاز مناسب صورت میگیرد و تنفس بیمار راحت میشود.
دلایل انجام
مواردی که پزشک لازم است چست تیوب قرار دهد، عبارتند از:
- پنوموتراکس یا تجمع هوا در فضای جنب
- هموتراکس یا تجمع خون در فضای جنب
- پیوتراکس یا آمپیم یا تجمع چرک در فضای جنب
- هیدروتراکس یا تجمع مایع سروزی یا آبکی غیرالتهابی
- پلورال افیوژن یا تجمع انواع دیگر مایع در فضای جنب
مواردی که پزشک نمیتواند از چست تیوب استفاده نماید شامل:
- اختلالات انعقادی
- عدم همکاری بیمار
- فتق دیافراگم یا بیرونزدگی پرده جداکننده قفسهسینه از شکم
- زخمهای قبلی در فضای جنب که باعث چسبندگی های شدید شود.
آمادگی قبل از مداخله
قبل از گذاشتن لوله قفسهسینه جهت راحتی بیمار و همکاری با پزشک موارد زیر را رعایت شود:
- بیمار باید آرامش و خونسردی خود را حفظ کند.
- در صورتی که فرد بیمار نگران است با پرستار یا پزشک خود صحبت نماید. پرستار با توضیح روش به آرامش او کمک خواهد کرد.
- از بیمار و همراهان او رضایتنامه انجام عمل گرفته میشود.
- بیمار طاقباز خوابیده و به سمت پهلوی مخالف منحرف میشود و دست سمت مبتلا را بالای سر خود قرار میدهد.
- علائم حیاتی شامل فشارخون و تنفس و ضربان قلب به طور مرتب بررسی میشود.
- در طول انجام عمل از حرکتهای ناگهانی و سرفه و تحرک اجتناب شود.
- ممکن است به بیمار داروهای آرامبخش داده شود تا آرام و خواب آلود شود.
- قبل و بعد از انجام عمل، تصویربرداری قفسهسینه انجام میشود تا محل چست تیوب و نتیجه کار ارزیابی شود.
- برای بیمار سرم وصل شده و برای پیشگیری از عفونت طبق دستور پزشک آنتیبیوتیک تزریق میشود.
روش انجام
جهت قراردادن لوله قفسهسینه مراحل زیر انجام میشود:
- بسته به وضعیت بیمار، گذاشتن چست تیوب ممکن است در کنار بستر بیمار انجام شود. در شرایط، پزشک بدون بیهوشی با استفاده از داروی بیحسی موضعی منطقه مورد نظر در قفسهسینه را بیحس و با استفاده از یک برش کوچک در فضای بین دندهای دوم یا چهارم، لوله قفسهسینه را وارد فضای جنب مینماید. این کار باید با دقت و سریع انجام شود. لوله به جای خود بخیه میشود، سپس گاز وازلین در محل قرار گرفتن لوله گذاشته میشود تا محل ورود لوله کاملاً بسته شود. بعد با گازهای استریل و چسب محل لوله پانسمان میگردد. قرار دادن لوله قفسهسینه باید به روش استریل انجام شود.
شرایط خارج کردن چست تیوب
زمانی که شرایط زیر در شما ایجاد شود پزشک اقدام به خارج نمودن لوله قفسهسینه مینماید:
- بهبود وضعیت تنفسی و سخت انجام ندادن تنفس
- شنیده شدن صداهای تنفسی توسط پزشک
- تعداد تنفس کمتر از 24 در دقیقه
- کم شدن میزان مایع خارج شده و خون
- توقف بالا و پایین رفتن مایع در محفظه جمع شدن مایع در حین بازدم و سرفه
عوارض احتمالی
پس از خارج نمودن لوله قفسهسینه ممکناست عوارض زیر ایجاد شود:
- عفونت
- خونریزی
- مشکلات تنفسی و تنگی نفس
- عکسالعمل ها به داروها
- ادم ریوی
- آسیب به کبد، طحال و یا دیافراگم و حتی آئورت و قلب (اگر لوله پایینتر از حفره جنب گذاشته شود)
- هماتوم یا خونریزی زیرپوستی
- اضطراب و سرفه (پس از حذف حجم زیادی از مایع)
- آمفیزم یا وجود هوا در زیر پوست
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید:
- با نظر پزشک و همچنین در صورت نداشتن حالت تهوع، رژیم مایعات شروع کنید.
- در صورتی که حالت تهوع و استفراغ دارید از خوردن و آشامیدن خودداری نمایید.
- به منظور پيشگيری از لخته شدن خون در سیاهرگهای اندام تحتاني و یا پاها، ساق پا را به طور مكرر خم و راست كنيد.
- جهت خارج شدن از تخت در صورت اجازه پزشک ابتدا بنشینید، سپس پاهای خود را از لبه تخت آویزان کنید. در صورت نداشتن سرگیجه و تاری دید و … از تخت خارج شوید. دقت کنید حتما پرستار بخش را در زمان خارج شدن از تخت مطلع فرمایید تا در کنار شما باشد.
- آرامش و خونسردی خود را حفظ نمایید.
- در صورتی که نگران هستید با پرستار یا پزشک خود مطرح نمایید. پرستار با توضیح روش به آرامش شما کمک خواهد کرد.
- از شما و همراهانتان رضایت نامه انجام عمل گرفته میشود.
- به پشت بخوابید و به سمت پهلوی مخالف منحرف شوید و دست سمت مبتلا را بالای سر خود قرار دهید.
- علائم حیاتی شامل فشار خون و تنفس و ضربان قلب به طور مرتب چک و بررسی میشود.
- در طول انجام عمل از حرکتهای ناگهانی و سرفه و تحرک بپرهیزید.
- ممکن است به شما داروهای آرامبخش داده شود تا آرام و خوابآلود شوید.
- قبل و بعد از انجام عمل، گرافی قفسهسینه گرفته میشود تا محل چست تیوب و نتیجه کار ارزیابی شود.
- به شما سرم وصل شده و برای پیشگیری از عفونت طبق دستور پزشک آنتیبیوتیک تزریق میشود.
- از خوابیدن به روی لوله و جمع شدن لوله و کشیدن آن خودداری نمایید.
- مرتب سرفه کرده و تنفس عمیق انجام دهید.
- محفظه جمع شدن مایعات حتماً باید در سطح پایینتر از محل گذاشتن لوله باشد.
- در هنگام خارج شدن از تخت و یا انتقال و جابجایی برای احتیاط کلمپ یا گیره بستن لوله را ببندید و جهت خارج شدن از تخت، محفظه در قسمت پایینی قفسه سینه نگه داشته شود.
- درصورت جدا شدن لوله از محفظه جمع شدن مایع حتماً باید گیره لوله قفسهسینه بسته شود.
- درصورت وجود لخته در طول لوله تخلیه، به پرستار اطلاع دهید.
- کمر خود را صاف نگه دارید و بازو و شانه خود را حرکت دهید تا گرفتگی ایجاد نشود.
- از دستکاری سرمها و رابطهای متصل به خود خودداری کنید.
- داروها طبق تجویز پزشک و در فواصل مشخص توسط پرستار به شما داده خواهد شد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- غذا خوردن به مقادیر کم و دفعات زیاد باید صورت گیرد.
- از مصرف غذاهای نفاخ و دیر هضم اجتناب کنید.
- در صورت مصرف الکل یا نوشیدنیهای کافئیندار، آن را از رژیم غذایی خود حذف نمایید.
- جهت جلوگیری از یبوست رژیم غذایی پرفیبر مانند سبزیجات و میوه و مایعات مصرف کنید.
- تا دو هفته اول بیماری استراحت نمایید و از انجام ورزش خودداری کنید.
- با نظر پزشک، میتوانید ورزش سبک انجام دهید.
- به طور مكرر در بين فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري استراحت كنيد.
- از انجام ورزشهای سنگین اجتناب نمایید.
قبل از خروج لوله قفسهسینه جهت همکاری با پزشک و پرستار موارد زیر را رعایت نمایید:
- خروج چست تیوب فقط چند ثانیه زمان میبرد.
- جهت کاهش درد به شما 30 دقیقه قبل از خارج کردن لوله داروی مسکن تزریق میگردد.
- در صورتی که به داروی مسکن حساسیت دارید به پزشک یا پرستار اطلاع دهید.
- به پهلو یا حالت نیمهنشسته قرار داده میشوید.
- آرامش و خونسردی خود را حفظ نمایید.
- پزشک با قرار دادن چند عدد گاز وازلین و گاز در محل کشیده شدن چست تیوب با چسب، پانسمان را ثابت میکنند.
- پانسمان قفسهسینه را بررسی کرده و خروج هر نوع مایع چرکی و خیس شدن پانسمان را به پرستار یا پزشک گزارش دهید.
- پانسمان محل چست تیوب را تا معاینه مجدد توسط پزشک باز نکنید.
- کمر خود را صاف نگه دارید و بازو و شانه خود را حرکت دهید تا گرفتگی ایجاد نشود.
- مرتب سرفه و تنفس عمیق انجام دهید.
- در مورد زمان و نحوهی استحمام از پزشک خود سوال کنید.
- جهت بررسی ریهها و محل لوله قفسهسینه در زمان تعیین شده توسط پزشک به وی مراجعه نمایید.
در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک یا بیمارستان مراجعه نمایید:
- تب یا افزایش درجه حرارت بدن بیشتر از 8/37
- تنگی و سختی نفس
- قرمزی و وجود ترشح چرکی از اطراف محل خروج لوله
- سایر موارد نگران کننده و اورژانسی