مدیریت بیماری
سرکلاژ
قبل از بارداری، دهانه رحم در زنان حالت سفت و محکمی دارد. در اواخر بارداری سفتی دهانه رحم کاهش می‌یابد تا شرایطی فراهم شود که دهانه رحم حین زایمان باز شود و نوزاد به دنیا بیاید. اگر در طول حاملگی، دهانه رحم ضعیف و شل باشد، مادر در معرض سقط جنین و یا زایمان زودرس قرار می‌گیرد. اگر پزشک متخصص زنان تشخیص دهد که دهانه رحم زن بارداری در معرض خطر بازشدن است، اقدام به عمل جراحی سرکلاژ می‌کند. سرکلاژ عبارت است از بخیه زدن دهانه رحم به منظور بسته نگه داشتن دهانه رحم.
سرکلاژ رحم به صورت پیشگیری کننده در هفته ۱۰-۱۴ حاملگی بعد از بی‌حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی با زدن بخیه با نخ غیرقابل جذب محکم، زیر لایه گردن رحمی، انجام می‌گیرد.
اینکار سبب تقویت گردن رحم و بسته ماندن آن می‌گردد. انجام عمل سرکلاژ پس از هفته ۲۱ بارداری با احتمال عفونت بیشتر و نیز پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک همراه است و توصیه نمی‌شود. بخیه سرکلاژ باید در هفته های ۳۸-۳۹ حاملگی برداشته شود.
دلایل انجام
- دهانه رحم کوتاه‌تر از حد معمول
- رحم تک شاخه
- مشکلات ساختمانی رحمی
- کسانی که به‌دنبال زایمان سخت و مشکل، دچار پارگی دهانه رحم شده‌‌اند و بهبود نیافته‌اند.
- بارداری های دو یا سه قلو که تهدید به سقط وجود دارد.
موارد منع انجام سرکلاژ
- خونریزی واژنی
- انقباضات رحمی
- پارگی پرده های جنینی
- گشادی بیشتر از ۴ سانت دهانه رحم
فواید سرکلاژ
- افزایش مدت زمان نگهداری جنین در رحم
- جلوگیری از زایمان زودرس
- کاهش میزان سقط جنین
- افزایش احتمال به دنیا آمدن نوزاد سالم و کامل
عوارض احتمالی
به دنبال انجام سرکلاژ عوارض زیر ممکن است در فرد بروز نماید:
- خطرات ناشی از بی‌حسی موضعی یا عمومی
- عفونت گردن رحم
- آسیب به گردن رحم و یا مثانه
- زایمان زودرس
- پارگی زودرس کیسه آب جنین
- خونریزی واژنی
- تنگی گردن رحم و پارگی رحم
- شل شدن بخیه
آمادگی قبل از مداخله
پزشک اقدامات تشخیصی زیر را قبل از سرکلاژ انجام می‌دهد:
- معاینه توسط پزشک متخصص زنان و بررسی سابقه سقط‌های مکرر بدون درد در سه ماهه دوم حاملگی
- سونوگرافی
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید:
- در صورت هوشیاری کامل و عدم وجود مشکلات گوارشی مانند تهوع و استفراغ، رژیم مایعات را طبق دستور پزشک با اجازه پرستار شروع کنید.
- استراحت نسبی است ممكن است استراحت مطلق به مدت طولانی‌تری تجويز شود.
- کاهش فعالیت‌های فیزیکی و یا استراحت در بستر در هفته اول و استراحت نسبی در ادامه بارداری داشته باشید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و … با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- تمرينات تنفسی مانند سرفه موثر، تنفس عميق و ورزش‌های تنفسی را به منظور جلوگيری از مشكلات تنفسی در بستر خود انجام دهید.
- جهت جلوگیری از ترومبوز ورید عمقی حرکات و چرخش پاها را در بستر داشته باشید.
- براي استراحت در تخت بيشتر به سمت چپ بخوابيد.
- بعد از سرکلاژ در بعضی از مواقع کمی خونریزی و لکه بینی ایجاد می‌شود که ممکن است یک الی دو روز ادامه داشته باشد كه مورد نگران كننده‌ای نيست.
- در صورت داشتن تهوع و استفراغ و سرگیجه اطلاع دهید.
- در صورت داشتن درد شکم و انقباضات رحمی اطلاع دهید.
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع داده تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد شما را انجام دهد.
- داروها (آنتی بیوتیک جهت جلوگیری از عفونت و مسکن برای تسکین درد) طبق دستور پزشک در فواصل و زمان معین توسط پرستار تجویز می‌شود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- غذاهای دارای فيبر زياد مانند ميوه و سبزيجات و همچنین مایعات فراوان مصرف کنید تا احتمال یبوست از بین برود.
- کاهش فعالیت‌های جسمی و یا استراحت در بستر در هفته اول با توجه به نظر پزشک شما و استراحت نسبی در ادامه بارداری داشته باشید.
- از نزدیکی تا 1 هفته پس از سرکلاژ و یا با مشورت پزشک در باقیمانده بارداری خودداری کنید.
- از انجام کارهای سنگین تا پایان دوران بارداری خودداری کنيد.
- پس از اين مرحله ممكن است کمی ترشحات خونی روشن تا چند روز وجود داشته باشد كه معمولاً بعد از اين زمان به شكل ترشحات در می‌‌آید و ممكن است تا پايان حاملگي ادامه پيدا كند. در صورت افزایش خونریزی و خونریزی در حد قاعدگی یا بالاتر به پزشک مراجعه شود.
- هنگام اجابت مزاج زياد فشار و زور نزنید.
- از دوش واژينال و تامپون استفاده نكنيد.
- با نظر پزشک قبل از شروع دردهای زایمانی برای برداشتن بخیه‌های دهانه رحم مراجعه شود تا زایمان امکان پذیر باشد. برداشتن بخیه دهانه رحم در انتهای حاملگی انجام می‌شود و یک عمل بدون درد است و نیاز به بی‌حسی و بیهوشی ندارد. در صورت بروز دردهای زود هنگام و زایمان زودرس باید بخیه باز شود بنابراین در این مواقع فرد در بیمارستان تحت مراقبت قرار می‌گیرد تا به موقع، باز کردن بخیه دهانه رحم انجام گیرد.
- لباس زیر را روزانه تعویض کنید و از لباس‌های زیر نخی استفاده و از پوشیدن لباس‌های حاوی الیاف مصنوعی و جوراب شلوارهای تنگ و پلاستیکی خودداری کنید.
- لباس زیر همیشه باید خشک باشد و از مرطوب شدن آن پرهیز کنید.
- مراقبت‌های دوران بارداری را طبق دستور پزشک انجام دهید.
- روزانه چند نوبت ناحیه دستگاه تناسلی با شامپوی بچه شستشو شود.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک معالج را طبق دستور مصرف کنید.
- 7 روز پس از عمل به پزشک معالج مراجعه کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- پارگی کیسه آب، تب بالای 38 یا لرز، انقباض رحمی و درد زیر شکم و کمر مانند دردهای زایمان، تهوع و استفراغ، خونریزی
- در صورت داشتن درد از مسكن‌هايی كه براي شما تجويز شده استفاده كنيد و درصورتی كه درد با مسكن كاهش نيافت به پزشك مراجعه كنيد.
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی
