مدیریت بیماری
جراحی پستان
جراحی پستان یکی از روش‌های مهم درمان سرطان پستان است. این روش درمانی شامل تخلیه توده‌ی سرطانی بوسیله انجام یک عمل جراحی است. جراحی سرطان پستان ممکن است به تنهایی یا همراه با سایر روش‌های درمانی مانند شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی و پرتودرمانی مورد استفاده قرار گیرد. برای افرادی که خطر بسیار بالایی برای ابتلا به سرطان پستان دارند، جراحی پستان می‌تواند گزینه‌ای برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان در آینده باشد.
جراحی سرطان پستان روش‌های مختلفی دارد، از جمله:
- جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی مجاور پستان‌ها
- جراحی برای برداشتن کل پستان (ماستکتومی)
- جراحی برای بازسازی پستان بعد از ماستکتومی (ماموپلاستی)
- جراحی برای برداشتن بخشی از بافت پستان (لامپکتومی)
نوع عمل جراحی متناسب سرطان پستان به اندازه و مرحله توده سرطان، سایر گزینه‌های درمانی و اهداف و ترجیحات بیمار بستگی دارد.
آمادگی پیش از روش
برای جراحی پستان ملاقات اولیه بیمار با یک جراح سرطان پستان می‌تواند به بیمار در درک گزینه‌های درمانی و نوع جراحی کمک کند. پیش از انجام جراحی، پزشک آزمایشات و روش‌های تشخیصی لازم مانند آزمایشات خون، تصویربرداری با اشعه ایکس و … را به منظور تعیین محل دقیق و روش مناسب برای جراحی توصیه خواهد کرد.
جراحی پستان در بیمارستان انجام می‌شود. قبل از عمل، دارو (بی‌هوشی عمومی) به بیمار داده می‌شود. آنچه در طول عمل بیمار اتفاق میفتد بستگی به نوع عمل دارد.
- ماستکتومی
ماستکتومی جراحی برای برداشتن تمام بافت‌های پستان به عنوان راهی برای درمان یا جلوگیری از سرطان پستان است.
برای مبتلایان به سرطان پستان در مراحل اولیه، ماستکتومی ممکن است یکی از گزینه‌های درمانی باشد. جراحی محافظت از پستان (لامپکتومی) که در آن فقط تومور از پستان خارج می‌شود، ممکن است گزینه دیگری باشد. تصمیم گیری بین ماستکتومی و لامپکتومی می‌تواند مشکل باشد. هر دو روش برای جلوگیری از عود سرطان پستان به یک اندازه مؤثر هستند. اما لامپکتومی برای همه مبتلایان به سرطان پستان گزینه مناسبی نیست و بیماران ترجیح می‌دهند تحت عمل ماستکتومی قرار بگیرند.
روش‌های جدید ماستکتومی می‌توانند پوست پستان و ظاهر طبیعی‌تر پستان را حفظ کنند. جراحی برای بازگرداندن شکل پستان بیمار (به نام بازسازی پستان) ممکن است همزمان با ماستکتومی یا در طی یک عمل دوم در روز بعد انجام شود.
عوارض و خطرات احتمالی ماستکتومی
خطرات ماستکتومی شامل موارد زیر است:
- درد
- عفونت
- خونریزی
- درد شانه و سفتی
- احتمال تورم (لنفادنوما) در زیر بغل
- تجمع خون در محل جراحی (هماتوم)
- تشکیل بافت سخت در محل جراحی شده
- بی‌حسی، به ویژه در زیر بازو، ناشی از برداشتن غده لنفاوی
- لامپکتومی
لامپکتومی جراحی برای از بین بردن سرطان یا سایر بافت‌های غیرطبیعی از پستان است. لامپکتومی همچنین به عنوان جراحی محافظت از پستان یا برداشتن موضعی نامیده می‌شود، زیرا برخلاف ماستکتومی، تنها بخشی از پستان برداشته می‌شود. پزشکان همچنین ممکن است لامپکتومی را به عنوان یک بیوپسی برای نمونه برداری انجام دهند. در طی لامپکتومی، مقدار کمی از بافت طبیعی در اطراف توده نیز جراحی می‌شود تا پزشک مطمئن شود که کل بافت‌های سرطانی از بین رفته است.
لامپکتومی به تأیید تشخیص سرطان یا رد آن کمک می‌کند. لامپکتومی همچنین اولین گزینه درمانی برای برخی از زنان مبتلا به سرطان پستان در مراحل اولیه است. در مواردی که سرطان یافت می‌شود، معمولا لامپکتومی به همراه پرتودرمانی پستان انجام می‌شود تا شانس بازگشت سرطان کاهش یابد.
عوارض و خطرات احتمالی لامپکتومی
لامپکتومی عمل جراحی است که ممکن است عوارض جانبی زیر را همراه داشته باشد:
- درد
- عفونت
- خونریزی
- تورم موقت
- حساسیت پستان‌ها
- تشکیل بافت سخت در محل جراحی
- تغییر در شکل و ظاهر پستان، به ویژه اگر قسمت زیادی از بین برود.
- بازسازی پستان با جراحی برش
بازسازی پستان یک روش جراحی است که بعد از ماستکتومی، شکل پستان بیمار را به شکل طبیعی خود باز می‌گرداند. بازسازی پستان با جراحی فلپ یا برش روشی پیچیده‌ای است که در آن بخشی از بافت بدن بیمار (اغلب از شکم) گرفته می‌شود به جای قسمت جراحی شده پستان قرار می‌گیرد.
بازسازی پستان با جراحی فلپ توسط یک جراح پلاستیک انجام می‌شود. می‌تواند همزمان با ماستکتومی (بازسازی فوری) و یا بعد از ماستکتومی دریک جراحی مجزا (بازسازی با تأخیر) انجام می‌شود.
جراح پلاستیک ممکن است یک عمل دو مرحله‌ای را توصیه کند. مرحله اول قرار دادن یک پروتز در محل جراحی شده و مرحله دوم تکمیل بازسازی است. احتمالاً بیمار برای انجام بازسازی نوک پستان به عمل دیگری نیاز دارد.
- بازسازی پستان با ایمپلنت
در بازسازی پستان با ایمپلنت از ایمپلنت پستان استفاده می‌کند. ایمپلنت، قطعات سیلیکونی پر از ژل سیلیکون یا آب نمک (شور)، هستند که برای تغییر شکل پستان‌های بیمار استفاده می‌شوند. بازسازی پستان با ایمپلنت یک روش پیچیده است که توسط یک جراح پلاستیک انجام می‌شود. روند بازسازی پستان می‌تواند در زمان ماستکتومی بیمار (بازسازی فوری) شروع شود، یا بعدا می‌تواند انجام شود (بازسازی با تأخیر). روند بازسازی پستان معمولاً به دو یا چند عمل نیاز دارد.
نتایج قابل انتظار
پس از عمل جراحی، بیمار:
- به یک اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا فشارخون، نبض و تنفس بیمار تحت کنترل قرار بگیرد.
- یک پانسمان (بانداژ) روی محل جراحی قرار خواهد گرفت.
- احتمالاً بیمار در ناحیه زیر بغل احساس بی‌حسی و درد می‌کند.
- برای بیمار احتمالا داروهای مسکن و آنتی بیوتیک‌ها نیز تجویز می‌شود.
انتظار می‌رود، حداقل پس از جراحی پستان یک شب در بیمارستان اقامت داشته باشید. البته این در صورتی است که نیاز به انجام عمل ترمیم پستان هم وجود داشته باشد. در غیر این صورت ممکن است همان روز جراحی، بیمار مرخص شود.
نکاتی که لازم است حین بستری در بیمارستان رعایت نمائید.
- برای شما برنامه غذایی مناسب، متعادل و متنوع با هدف تأمین نیاز روزانه به انرژی و مواد مغذی توسط کارشناس تغذیه تنظیم می‌گردد به گونه‌ای که در آن از تمام گروه‌های اصلی غذایی در وعده‌ها استفاده شود.
- جهت پیشگیری از کاهش وزن و لاغری مفرط مخصوصاً درکسانی که با مشکل بی‌اشتهایی روبرو هستند بهتر است تعداد وعده‌های غذایی به 6 تا 8 وعده در روز افزایش یابد و در هر وعده، در حجم کم از غذاهای مقوی و مغذی استفاده شود.
- اگر تهوع و استفراغ دارید از خوردن هر نوع خوراکی خودداری کنید و به پرستار خود اطلاع دهید تا طبق نظر پزشک دارو و سرم شروع شود.
- برای خارج شدن پس از اجازه پزشک از تخت ابتدا لبه تخت نشسته و پاهای خود را از لبه تخت آویزان کنید. در صورت نداشتن سرگیجه و تاری دید و … می‌توانید از تخت خارج شوید. دقت کنید حتما پرستار بخش را در زمان خارج شدن از تخت مطلع فرمایید تا در کنار شما باشد.
- از دستکاری سرم‌ها و رابط‌های متصل به خود خودداری کنید.
- داروها طبق تجویز پزشک و در فواصل مشخص توسط پرستار برای شما اجرا خواهد شد.
- با تیم مراقبتی در زمان انجام اقدامات تشخیصی و درمانی همکاری نمایید. بررسی‌های تشخيصی توده پستان عبارتند از: ماموگرافی، سونوگرافيی و نيز اقدامات تشخيصی مثل نمونه برداری از توده.
- در صورتی که لوله‌ای در محل جراحی جهت خروج ترشحات (هموواگ) وصل شده است مواظب باشید تا تا نخورد یا زیر بدن شما قرار نگیرد. مخزن این لوله باید پایین‌تر از سطح بدن شما باشد تا ترشحات براحتی از زخم خارج شود. در صورتی که این مخزن پر شده است به پرستار خود اطلاع دهید.
- در صورت جراحی و مشاهده خونریزی از محل جراحی و یا خیس شدن پانسمان به پرستار خود اطلاع دهید.
- مواظب باشید در زمان خواب و استراحت برانول یا لوله سرم از دست شما خارج نشود.
- ممکن است روزانه از شما خون‌گیری شود.
- از خوردن خودسرانه داروها و بدون اجازه پزشک خودداری نمایید.
- در مورد انتخاب روش‌های درمانی با پزشک مشورت نمایید.
- پانسمان محل جراحی طبق دستور پزشک و در زمان‌های مشخص تعویض خواهد شد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- جهت پیشگیری از یبوست از رژیم پرفیبر مانند میوه‌ها و سبزیجات حاوی سبوس و مایعات فراوان استفاده کنید.
- از خوردن غذاهای چرب و سرخ‌كردنی خودداری كنيد. نمك رژيم غذايی نيز بايد كم شود.
- این بیماران نياز به كالری و پروتئين مانند گوشت كافی برای پیشرفت بهبودی، بدست آوردن توان و قدرت و داشتن وزن سالم دارند.
- جهت بهبود اشتها، غذا را در وعده‌ای زیاد و با حجم کم مصرف کنید و از خوردن غذاهای سنگین و نفاخ اجتناب کنید.
- در صورت انجام جراحی جهت كاهش حس كشيدگی و سوزش در ناحيه زير بغل و بازو، ورزش‌های دست و بازو را انجام دهید و از بلند کردن اشیاء سنگین مانند کیف دستی سنگین خودداری کنید.
- پس از تشخیص، پستان‌ها باید هر ماهه درست قبل يا به هنگام شروع عادت ماهانه توسط خودتان از نظر به وجود آمدن توده‌های جدیدتر یا تغییر در توده‌های قبلی بررسی شوند. در صورت بروز هرگونه تغییر به پزشک خود اطلاع دهید.
- با مشورت پزشک سالانه حداقل يك بار برای معاينه پستان يا ساير بررسی‌ها به پزشك خود مراجعه نماييد. اگر سابقه سرطان در خانواده شما وجود دارد، امكان دارد در فواصل زمانی كمتر نياز به انجام معاينات باشد.
- پانسمان محل جراحی باید به روش استريل و در فاصله زمانی توصيه شده پزشك توسط پرسنل درمانی انجام شود.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک مانند آنتی بیوتیک را در ساعات معین مصرف نمائید و دوره درمان را کامل کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- جهت کشیدن بخیه‌ها 10-7 روز بعد از عمل
- جهت دریافت نتیجه پاتولوژی به بیمارستان مراجعه کنید و نتیجه را به رویت پزشک معالج برسانید.
- مشاهده هرگونه ترشح، خونریزی، تغییر رنگ یا تورم در محل عمل جراحی
- متوجه تغييراتی در توده شوید يا توده‌های جديد ظاهر شوند.
- ترشح از نوك پستان وجود داشته باشد.
- اگر دو سال است كه معاينه پستان توسط پزشك انجام نشده است.
- پس از شروع درمان علائم بدتر شوند و یا رو به بهبودی نگذارند.
- علائم جدید ایجاد شوند.
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی
