مدیریت بیماری
جراحی تومور مغزی
درمان تومور مغزی به نوع، اندازه و محل قرارگیری تومور وضعیت بیمار بستگی دارد. یکی از روشهای درمان تومورها، جراحی است. اگرتومور در جای قابل دسترسی قرار گرفته است یا تومور کوچک است، جراح به راحتی میتواند تومور را از بافتهای اطراف مغز جدا کرده و کل تومور را خارج کند. جدا کردن تومور از بافتهایی که در نواحی حساس مغز قرار گرفتهاند، کار خطرناکی است. در این موارد پزشک تنها بخشی از تومور را برمیدارد که خطرآفرین نباشد. پس این عمل جراحی میتواند منجر به برداشتن کامل تومور و یا کوچک کردن اندازه آن شود. همچنین علائم ناشی از تومور از جمله سرگیجه و سردرد، حالت تهوع، تشنج و دیگر علائم بعد ازعمل جراحی از بین میروند.
آمادگی قبل از مداخله
پزشک در مرحله اول تعیین خواهد کرد که بیحسی موضعی برای بیمار در طول جراحی مناسبتر است یا خیر. پزشک همچنین توضیح میدهد که در طول عمل چه مواردی مورد انتظار است و جراحی مغز بدون بیهوشی عمومی چه مزایا و خطراتی میتواند داشته باشد.
جراحی مغز بدون بیهوشی عمومی مزایای بسیاری دارد. برای افرادی که تومور مغزی یا تشنج آنها در نزدیکی بافتهای مهم مغز قراردارد، انجام جراحی بدون بیهوشی عمومی، مشکلات و خطرات کمتری دارد.
سایر مشکلات بعد از عمل جراحی شامل تشنج، ضعف عضلانی و مشکلات مربوط به حافظه و تفکر است.
قبل از جراحی، جراح مغز و اعصاب و یا متخصص گفتاردرمانی آموزشهای لازم برای همکاری بیمار در طول عمل جراحی را به بیمار میدهند.
روش انجام
متخصص بیهوشی داروهای خاص به بیمار میدهد و بیمار در طول جراحی بیدار و مغز (بدون بیهوشی) حالت خواب آلود پیدا میکند. جراح مغز و اعصاب برای بیمار از داروهای بیحسکننده در پوست سر استفاده میکند. در طول جراحی، پزشکان سر بیمار را در یک موقعیت ثابت قرار میدهند تا دقت جراحی را بیشتر کنند. بخشی از موهای سربیمار تراشیده میشود. سپس جراح قسمتي از استخوان جمجمه بیمار را برای دسترسی پیدا کردن به مغز برمیدارد. در طی عمل جراحی، متخصص بیهوشی تزریق داروهای آرامبخش را متوقف میکند و اجازه میدهد تا بیماراز خواب بیدار شود.
اگر تومور مغزی بیمار یا مرکز تشنج درمغز نزدیک به منطقهای از مغز باشد که مسئول کنترل بینایی، تکلم و حرکت بیماراست، پزشک از یک نقشه مغزی کمک میگیرد. این نقشه به جراح مغز و اعصاب کمک میکند تا تمامی این فعالیتها را کنترل کند. جراح همچنین میتواند از نقشه مغزی عمیقتری در طول عمل جراحی مغز استفاده کند. این نقشه از طریق تصویربرداری ازمغز به دست میآید.
جراح مغز و اعصاب از این نقشه برای جلوگیری از آسیب رساندن به این مناطق استفاده میکند. نقشهبرداری مغز همراه با تصاویر کامپیوتری ۳ بعدی اجازه میدهد تا آسیبهای مغزی کم شود.
در طی جراحی، جراح مغز و اعصاب و یا متخصص گفتاردرمانی از بیمار سوالاتی میپرسد یا از بیمار میخواهد تصاویر و کلمات را بر روی کارت یا رایانه که قبل از عمل جراحی آموزش دیده است، شناسایی کند. پزشک ممکن است از بیمار بخواهد حرکات را انجام دهد، عکسها را بر روی کارتها شناسایی کند، شمارش کند یا انگشتانش را بالا ببرد. پاسخهای بیمار به جراح کمک میکند تا ازآسیبهای مغزی جلوگیری کند.
اقدامات پس از عمل
معمولاً وقتی بیمار بههوش میآید سردرد دارد. مسکن برای تسکین درد به بیمار کمک میکند. جراح معمولاً مسکنهای قوی تجویز نمیکند چون اثر آنها میتواند علائم احتمالی بیماری را مخفی کند.درد ناشی از این جراحی طبیعی است اما اگر مسکنها قادر به کنترل درد بیمار نیستند حتماً به پزشک یا پرستار اطلاع داده شود. پرستار در صورت لزوم میتواند میزان مصرف دارو را تنظیم کند.
عوارض احتمالی
پس از عمل جراحی ممکن است به دلیل باقی ماندن اثربرش پوست سر و بخیهها، احساس بدی در ناحیه سر ایجاد شود. جراحی مغز می تواند موجب ورم در مغز شود. تیم جراحی آن را به دقت نظارت میکنند و اقداماتی برای کاهش ورم انجام میدهند. اما ممکن است مشکلات زیر باقی بمانند:
- ضعف
- سرگیجه و گیجی
- عدم تعادل
- مشکلات گفتاری
- تشنج
این مشکلات میتواند باعث نگرانی دوستان و اقوام بیمار شود و احساس کنند که عمل بیمار به خوبی انجام نشده است، ولی بعد از عمل جراحی، علائم بیماری معمولاً بهبود مییابند و ناپدید میشوند و مشکلات ایجاد شده موقتی هستند.
مراقبتهایی که لازم است در منزل انجام شود.
- تشویق بیمار به مصرف مایعات فراوان و مغذی تجویز شده توسط پزشک برای به حداقل رساندن عوارض شیمی درمانی و پرتو درمانی.
- شیمی درمانی به منظور کوچک کردن و از بین بردن سلولهای سرطانی در صورت تجویز پزشک درخواست میشود. در صورت تجویز شیمی درمانی داروها باید به صورت دورهای و توسط پرستاران ورزیده در مراکز تخصصی انجام گیرد.
- هرگز درمان خود را با سایر بیماران مقایسه نکنید.
- در مصرف چربی، نمک، شکر، سوسیس، کالباس و ترشیجات زیاده روی نکنید.
- در صورت توصیه پزشک به پرتودرمانی که روشی است برای نابودی و جلوگیری از انتشار سلولهای سرطانی، در همه جلسات درمان، سر وقت حاضر شوید و در مورد نگرانیهای خود با اعضا تیم درمان صحبت کنید.
- تغییر وضعیت بیمار هر دو ساعت یکبار و ماساژ بدن وی جهت بهبود جریان خون در بدن به منظور جلوگیری از زخم بستر
- محافظت و نگهداری از پوست بیمار برای کاهش اثرات پرتو درمانی
- کمک به بیمار برای انطباق پیدا کردن با بیماری و وضعیت بدنی جدید.
- تشویق بیمار برای ورود به اجتماع و حفظ روابط.
- فراهم آوری یک محیط تمیز، آرام و لذت بخش به دور از انواع صداها، بوها و نورهای اذیت کننده
- غذا دادن به بیمار در شرایطی که از لحاظ جسمی و روانی دارای آرامش است و تحت هیچ گونه درد جسمی نمیباشد.
- یادداشت کردن نوع غذا و میزان کالریهای مصرفی بیمار به صورت روزانه
- یادداشت کردن وزن بیمار به صورت روزانه
مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید:
- گیجی
- ضعف و ناتوانی
- افزایش شدت سردرد
- افتادن یا غش کردن
- اختلال در دید
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی