مدیریت بیماری
کیست بارتولن
غدد بارتولن در دو طرف دهانه واژن واقع شده است. این غدد مایعی را برای روان کردن واژن ترشح میکنند.
گاهی اوقات دهانه این غدد مسدود و باعث میشود مایع به بالا و به داخل غده ریخته شود. در نتیجه تورم نسبتاً بدون درد ایجاد میشود که کیست بارتولن نامیده میشود. اگر مایع درون کیست آلوده و عفونی شود، ممکناست آبسه بهوجود آید.
کیست یا آبسه بارتولن شایع است. درمان این بیماری بستگی به اندازه، چگونگی درد آن و آلوده بودن کیست دارد.
گاهی اوقات درمان خانگی نیاز است. در موارد دیگر، تخلیه و جراحی کیست بارتولن ضروری است. اگر عفونت رخ دهد، آنتیبیوتیک ممکن است برای درمان کیست بارتولن آلوده مفید باشد.
علائم و نشانهها
برخی زنان که کیست بارتولن کوچک و غیرعفونی دارند، امکان دارد متوجه آن نشوند. اما در صورتیکه کیست رشد کند، تودهای در نزدیکی دهانه واژن احساس میشود. اگرچه کیست معمولاً بدون درد است، اما میتواند قابل لمس باشد.
عفونت کامل کیست بارتولن میتواند درچندین روز رخ دهد. خانمها اگر به کیست آلوده شوند، ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- توده حساس و دردناک در نزدیکی دهانه واژن
- ناراحتی به هنگام راه رفتن یا نشستن
- درد در هنگام رابطه جنسی
- تب
- کیست و یا آبسه بارتولن معمولاً تنها در یک سمت از دهانه واژن ایجاد میشود.
علل شایع
متخصصان بر این باورند که علت کیست بارتولن، تجمع مایع داخلی است. زمانیکه دهانه این غده (مجرای) مسدود میشود، مایع ممکن است روی هم انباشته شود، شاید هم در اثرعفونت یا آسیب ایجاد شود.
کیست بارتولن میتواند عفونی شود و به شکل آبسه بروز کند. تعدادی از باکتریها نیز ممکن است باعث عفونت شوند.
عوارض احتمالی
کیست و یا آبسه بارتولن ممکن است عود و دوباره نیاز به درمان داشته باشد.
تشخیص
- پزشک احتمال دارد برای تشخیص کیست بارتولن، در مورد تاریخچه پزشکی بیمار سؤال کند و معاینه لگن را انجام دهد. حتی برای آزمایش عفونت منتقله از راه جنسی از ترشحات واژن یا دهانه رحم او استفاده کند.
- در صورتیکه بیمار در دوران یائسگی و یا بیش از 40 سال سن داشته باشد، پزشک ممکن است برای بررسی سلولهای سرطانی نمونهبرداری از توده (بیوپسی) را توصیه کند. حتی امکان دارد پزشک بیمار را به یک متخصص زنان که در سرطانهای دستگاه تناسلی زنان تخصص دارد، ارجاع دهد.
درمان
اغلب کیستهای بارتولن نیاز به درمان ندارند، به خصوص اگر کیست هیچ علائم و نشانهای نداشته باشد. درمان بستگی به اندازه کیست، سطح ناراحتی و آلودگی کیست دارد که میتواند منجر به آبسه شود.
گزینههای درمانی که پزشک توصیه میکند، عبارتند از:
- نشستن در لگن آب ولرم: نشستن در وان آب ولرم چند بار در روز به مدت سه یا چهار روز ممکن است به کوچک، پاره و تخلیه شدن کیست کمک کند.
- آنتیبیوتیک: پزشک ممکن است در صورت عفونی شدن کیست، مصرف آنتیبیوتیک را تجویز کند. اما اگر آبسه به درستی تخلیه شود، شاید به مصرف آنتیبیوتیک نیازی نباشد.
- جراحی: اگر سایر روشهای درمانی مؤثر نبوده و کیست یا آبسههای بارتولن دوباره عود کنند، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن غده بارتولن توصیه کند. این عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و حدود یک ساعت طول میکشد. امکان دارد لازم باشد بیمار بعد از 2 یا 3 روز در بیمارستان بستری شود.
- عوارض این نوع جراحی شامل خونریزی، کبودی و عفونت زخم است. اگر زخم عفونی شود، معمولاً با آنتیبیوتیکهایی که توسط پزشک تجویز میشود، درمان خواهد شد.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید:
- از زمانیکه پرستار به شما اجازه داد ابتدا رژیم مایعات برای شما شروع میشود و در صورت توانایی بدن در جذب مایعات به تدریج با نظر پزشک میتوانید از سایر مواد غذایی استفاده کنید.
- رژیم غذایی با مایعات و آب میوه تازه شروع میشود و رعایت رژیم حاوی پروتئین، ویتامین و فیبر جهت جلوگیری از یبوست لازم است.
- در بستر پاها را حرکت دهید، تا از لخته شدن خون در پاها پیشگیری شود. بهتر است هر چه زودتر از بستر خارج شده و راه بروید.
- برای خروج از بستر، ابتدا مدتی در لبه تخت نشسته و پاها را آویزان نمائید، در صورت نداشتن سرگیجه، تاری دید و … با کمک تیم مراقبتی راه بروید.
- در صورت داشتن درد، به پرستار اطلاع داده تا طبق تجویز پزشک اقدامات لازم جهت تسکین درد را انجام دهد.
- داروها طبق تجویز پزشک و در فواصل مشخص توسط پرستار به شما داده میشود.
- از دستکاری سرم و رابط ها متصل به خود خودداری نمایید.
- معمولا با گذاشتن یخ در ناحیه، از کبودی و التهاب آن کاسته میشود.
- در صورت داشتن خونریزی و احساس خیسی در ناحیه عمل پرستار را مطلع کنید.
- بهداشت فردی را رعایت کنید و دست قبل و بعد از دسشویی دستهای خود را بشویید.
- داروها (آنتیبیوتیک و مسکن) طبق تجویز پزشک و در فواصل مشخص توسط پرستار به شما داده میشود.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- 24 ساعت پس از جراحی، میتوانید به صورت سرپایی استحمام کنید.
- نمونه خارج شده جهت بررسی پاتولوژیک به آزمایشگاه مرکز، ارسال می شود بعد از 15 روز با در دست داشتن برگ خلاصه پرونده که به هنگام ترخیص به شما داده میشود به آزمایشگاه مرکز مراجعه کرده و پس از اخذ جواب پاتولوژی به پزشک معالج یا درمانگاه مراجعه کنید.
- دریافت غذاهای غنی از فیبر نظیر سبزیجات، میوهها را جهت جلوگیری از یبوست افزایش دهید.
- فعاليت در حد تحمل داشته باشيد و بين فعاليتها استراحت كافي داشته باشيد.
- با توصیه پزشک از فعالیتهای سنگین تا بهبودی کامل اجتناب کنید.
- 3 تا 4 روز بعد از عمل از لگنچه کوچکی حاوی آب گرم به علاوه بتادین یا دارویی مانند آنتی بیوتیک، با تجویز پزشک استفاده کنید.
- روزانه 4-3 بار هر بار به مدت 20-10 دقیقه، فقط ناحیه پرینه و باسن خود را در لگنچه کوچکی حاوی آب گرم قرار دهید، این کار باعث کاهش خونریزی، اسپاسم و عفونت می شود. ( اضافه کردن بتادین به آب یا محلول آنتی بیوتیک با نظر پزشک معالج می باشد)
- از عوارض این عمل خونریزی و عفونت است که به علائم آن توجه کنید و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید.
- با نظر پزشک بهتر است حداقل برای یک ماه (ترجیحاً تا پایان درمان) از نزدیکی خودداری کنید.
- رعایت بهداشت ناحیه تناسلی امری ضروری است.
- خارج کردن کاتتر (لولهای که در محل گذاشته شده است) 4 تا 6 هفته بعد از درمان خارج صورت میگیرد. در صورتیکه قبل از مدت لازم کاتتر بیافتد باید به پزشک مراجعه کنید.
- از پوشیدن لباسهای تنگ و پلاستیکی پرهیز کنید.
- جهت تسکین درد از مسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک (مانند آنتی بیوتیک) را در ساعات معین طبق دستور پزشک و تا اتمام کامل دوره، مصرف کنید.
- از استعمال هر گونه دارو به غیر از داروی پزشک معالج حتی به صورت بخور یا دود پرهیز کنید.
در صورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه کنید
- در صورت داشتن تب، خونریزی و ترشح ناحیه عمل و خروج کاتتر و التهاب و قرمزی ناحیه عمل
- با نظر پزشک 10 روز پس از عمل، جهت کنترل محل عمل، به پزشک معالج مراجعه کنید.
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی