آرتروسکوپ وسیله‌ای است که پزشک متخصص ارتوپدی از آن برای دیدن داخل مفصل و به منظور تشخیص و یا درمان بیماری استفاده می‌کند. کلمه آرتروسکوپی به معنای دیدن داخل مفصل است. در واقع در این روش پزشک با استفاده از وسیله‌ای به نام آرتروسکوپ، فضای درون مفصل را مشاهده می‌کند. پزشک معالج با دیدن داخل مفصل می‌تواند بسیاری از بیماری‌های آن را تشخیص داده و اقدام به درمان جراحی بعضی از آن‌ها از طریق آرتروسکوپ کند. آرتروسکوپی در شش مفصل بیشتر انجام می‌شود که عبارتند از: زانو، شانه، آرنج، مفصل ران، مچ دست و مچ پا.

دلایل انجام روش

در موارد زیر می‌توان از آرتروسکوپی استفاده نمود:

• ترمیم یا بازسازی رباط صلیبی قدامی در زانو
• خروج بافت‌های ملتهب در زانو، شانه، آرنج، مچ دست و مچ پا با آرتروسکوپ
• خروج استخوان‌ها یا غضروف‌های آزاد در شانه، زانو، آرنج، مچ دست و مچ پا
• درمان سندرم کانال کارپ ناحیه مچ دست

آمادگی برای روش

پزشک ابتدا سعی می‌کند با صحبت کردن با بیمار، اطلاعات لازم در مورد مشکلات وی را از او  بگیرد  سپس وی را معاینه می‌کند و بعد از آن از طریق انجام آزمایشات و تصویربرداری‌هایی مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن یا ام آر آی سعی می‌کند به تشخیص بیماری نزدیک‌تر شود. گاهی اوقات بعد از انجام اقدامات ذکر شده، تشخیص دقیق بیماری امکان‌پذیر نیست. در این موارد ممکن است بتوان از طریق آرتروسکوپ و دیدن داخل مفصل، بیماری را تشخیص داد.

روش انجام

مهم‌ترین قسمت یک آرتروسکوپ یک لوله فلزی توخالی به اندازه تقریبی یک نی است. در یک سر این لوله فلزی، یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار گرفته است و در درون لوله تعداد زیادی عدسی وجود دارد. پزشک متخصص ارتوپد از طریق یک شکاف چند میلی‌متری در بدن، این لوله را وارد فضای مفصلی کرده و سپس تصاویر تهیه شده توسط دوربین به یک مانیتور با وضوح بالا منتقل می‌شود تا پزشک معالج بتواند تصاویر داخل مفصل را روی مانیتور ببیند. یک منبع نور پرقدرت نور از طریق همان لوله، نور کافی را برای دیدن داخل مفصل در اختیار می‌گذارد.

از طریق یک شکاف دیگر روی مفصل، لوله باریک دیگری وارد مفصل می‌‌شود تا از طریق آن مقداری مایعات به داخل مفصل فرستاده شود. با اینکار مایع کدر داخل مفصل خارج شده و یک مایع شفاف و زلال جای آن را می‌گیرد تا داخل مفصل بهتر دیده شود و حجم داخل مفصل افزایش می‌یابد تا به این طریق اجزای مفصل بیشتر از هم فاصله گرفته و بهتر دیده شوند.

پزشک معالج ممکن است از طریق شکاف کوچک دیگری در مفصل، ابزارهای جراحی را به داخل آن بفرستد و از طریق آن‌ها اقدام به جراحی بعضی از ضایعات درون مفصلی کند. این وسایل بسیار متنوع هستند. بعضی از آن‌ها مانند چاقو برای بریدن به کار برده می‌شوند. با بعضی دیگر که یک سر چرخنده دارد، می‌توان قسمت‌هایی از بافت‌های داخل مفصل را تراشید. می‌توان از لیزر هم در حین آرتروسکوپی استفاده کرد. در آخر جراحی لوله‌ها خارج می‌شوند و شکاف‌های پوستی بخیه زده شده و پانسمان می‌شوند.

عوارض احتمالی

به دنبال انجام آرتروسکوپی عوارض زیر برای فرد ممکن است ایجاد شود:

• احتمال عفونت مفصلی
• شکستن تجهیزات داخل مفصل
• ورم مفصل

• خونریزی و یا ایجاد لخته در عروق
• آسیب عروق و یا اعصاب

همچنین به دنبال جراحی آرتروسکوپی مشکلات زیر برای فرد ممکن است ایجاد شود:

• جراحی در یک فضای محدود توسط وسایل بسیار ظریف و با  امکان  مانور  اندک صورت می‌گیرد. این جراحی برای هرکسی مناسب نیست.
• امکان آسیب زدن به سطح مفصلی وجود دارد.
• تجهیزات مورد نیاز برای این جراحی نیز بسیار گران است.

موارد منع جراحی آرتروسکوپی

در موارد زیر انجام آرتروسکوپی ممنوع می‌باشد:

• آرتروسکوپی نباید پیش از معاینه‌ی دقیق بالینی و روش‌های تشخیصی غیرتهاجمی‌تر انجام شود.
• در مواردی که به ‌علت انتقال عفونت‌های سطحی خطر عفونت مفصلی وجود دارد، نباید انجام شود.
• خشکی کامل یا شدید مفصلی از موارد منع نسبی آرتروسکوپی است.
• آسیب‌های اطراف مفصل که باعث نشت مایع از داخل مفصل می‌شوند نیز مانعی برای جراحی آرتروسکوپی‌اند.

مزایای روش

• درمان با آرتروسکوپ در بعضی بیماری‌ها می‌تواند موجب ساده شدن عمل جراحی، درد کمتر بیمار بعد از جراحی و دوران نقاهت کوتاه‌تر شود. امکان دسترسی به نقاط دور از دسترس مفاصل وجود دارد.
• احتمال عفونت محل برش جراحی بسیار کم است.
• نسبت به جراحی باز عوارض کمتری دارد.
• هزینه آن کمتر از عمل جراحی باز می‌باشد.
• بیمار معمولا همان روز یا روز بعد از جراحی می‌تواند از بیمارستان مرخص شود.

• خیلی اوقات بیمار می‌تواند بعد از چند روز به سر کارش برگردد.

نتایج قابل انتظار

اندکی درد پس از عمل طبیعی است که برای کاهش آن پزشک ممکن است داروهای مسکن تجویز کند. همچنین ممکن است به منظور جلوگیری از لخته شدن خون، مصرف آسپرین یا داروهای دیگری را توصیه نماید. به طور کلی زمان بهبودی پس از جراحی آرتروسکوپی نسبت به جراحی باز، کمتر است.

پزشک در مورد فعالیت‌ها و محدودیت‌های لازم با بیمار صحبت خواهد کرد. با توجه به نتیجه‌ی عمل انجام گرفته این دستورات می‌توانند متفاوت باشند.