مفصل مچ پا شامل استخوان‌ها، مفاصل، تاندون‌ها، عضلات، اعصاب و رگ‌ها است و حرکاتی به سمت بالا و پایین دارد که باعث می‌شود فرد بتواند روی پنجه یا پاشنه پا راه برود. مفصل مچ پا غضروف‌هایی هم دارد که سبب می‌شوند حرکات در مفصل مچ پا راحت‌تر انجام شوند. مفصل مچ پا از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان درست شده است.

غضروف مچ پا لایه‌ای سفید رنگ و صاف بوده که مثل لاستیک، قابل ارتجاع است و موجب می‌شود استخوان‌های تشکیل‌دهنده مفصل مچ پا راحت‌تر در کنار هم حرکت کنند و اصطکاک کم‌تری داشته باشند.

برخی از آسیب‌ها و ضربات به ناحیه مچ پا آن قدر شدید و وخیم است که پزشک تشخیص می‌دهد مفصل مچ پا را با عمل جراحی تعویض کند. همچنین سطح مفصل مچ پا ممکن‌ است به دلیل مشکلاتی دچار فرسودگی شود در نتیجه منجر به مالیده شدن انتهای استخوان‌ها به هم شده و درد ایجاد می‌کند. این بیماری با نام آرتروز هم شناخته می‌شود. آرتروز مچ پا از طریق عکس‌برداری با اشعه ایکس و ام.آر.آی قابل تشخیص است.

برای تعویض مفصل مچ پا برخی شرایطی لازم است، مانند:

• بیمار سن بالای ۵۰ سال داشته باشد.
• عضلات مچ پا قوی باشد.
• بیمار فعالیت بدنی بالایی نداشته باشد.
• بیمار اضافه وزن نداشته باشد.
• بیمار به مرض‌قند (دیابت) شدید مبتلا نباشد.
• بیمار سیگاری نباشد.

دلایل انجام

شایع‌ترین علت تعویض مفصل مچ پا، آرتروز یا ساییدگی مفصل مچ است. این ساییدگی موجب درد و محدودیت و ورم مچ پا شده و راه رفتن بیمار را با مشکل مواجه می‌کند. تعویض این مفصل خراب شده با یک مفصل مصنوعی می‌تواند تا حدود زیادی درد بیمار را کاهش دهد. علت آرتروز:

• بیماری‌های التهابی مانند روماتیسم مفصلی
• ساییدگی و فرسودگی مفصل مچ پا
• بیماری‌های خاصی که درمچ پا می‌تواند باعث آرتروز زودرس شود.
• شکستگی مچ پا
• واردکردن فشار زیاد روی مچ پا و یا استفاده بیش‌ازحد از مچ پا
• سیاه شدن مفصل مچ پا
• عفونت مفصلی
• بیماری‌هایی که باعث آسیب به غضروف مچ پا می‌شوند.
• شکستگی شدید مچ پا در بیماران سالخورده
• بیماران مبتلا به پوکی استخوان (عارضه‌ای که باعث تحلیل رفتن حجم استخوان و در نتیجه افزایش میزان شکستگی‌های استخوان می‌شود).
• تشکیل تومور یا رشد زوائدی در مفصل مچ پا
• سابقه جراحی مچ پا

عوارض احتمالی

عمل جراحی تعویض مفصل مچ پا مانند هر جراحی دیگری ممکن ‌است با مشکلاتی همراه باشد. مهمترین این مشکلات عبارتند از:

• ضعف، خشکی مفصل مچ پا
• از بین رفتن مفصل مصنوعی به مرور زمان
• عفونت مچ پا بعد از جراحی وعفونت ناحیه بخیه‌ها و آوردن گوشت اضافی
• آسیب به اعصاب و رگ‌های خونی
• شکستن استخوان‌ها حین جراحی
• لق شدن و دررفتگی مفصل مصنوعی
• ایجاد حساسیت توسط مفصل مصنوعی

آمادگی قبل از مداخله

• وضعیت مچ پای بیمار توسط یک جراح ارتوپد معاینه می‌شود.
• همچنین آزمایش‌ خون و عکس‌برداری از مچ پا انجام می‌شود.

روش انجام

• جلوی مفصل مچ پا یک برش ایجاد می‌شود.
• عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها کنار زده می‌شوند تا مفصل مچ پا در معرض دید قرار بگیرد. در اینجا دقت می‌شود تا به اعصاب آسیبی نرسد.
• سپس استخوان‌های آسیب دیده‌ی پا برداشته می‌شود.
• قطعات مختلف مفصل مصنوعی (پروتز) در جای خود و در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند.
• پزشک با کمک چند پیچ، پروتز را در جای خود محکم می‌کند.
• بعد از این‌که پروتز به‌طور کامل درجای خود قرار گرفت، حرکت آن بررسی می‌شود.
• پزشک جراح، عضلات و تاندون‌ها را ترمیم کرده و پوست را بخیه می‌زند.
• در پایان عمل جراحی، مچ پای بیمار باندپیچی شده و در یک آتل قرار می‌گیرد.