آدنومیوز هنگامی اتفاق می‌افتد که بافت داخل غشای داخلی رحم رشد کرده و وارد دیواره‌ی عضلانی رحم شده و ضخیم می‌شود.

جابجایی بافت آندومتر در طول هر چرخه قاعدگی کار خود را ادامه می‌دهد . لذا رحم بزرگ و متورم شده و منجر به یک سیکل ماهیانه سنگین می‌شود. علت آدنومیوز ناشناخته است، اما این بیماری معمولاً پس از یائسگی از بین می‌رود. تنها درمان در زنانی که دچار درد و ناراحتی شدید می‌شوند، هیسترکتومی است.

علائم و نشانه‌ها

آندومیوز بیماری خاموش است و تنها در بعضی مواقع باعث درد خفیف می‌شود علائم احتمالی این بیماری عبارتند از:

• خونریزی شدید قاعدگی یا طولانی مدت
• گرفتگی شدید ، درد مزمن لگنی در دوران قاعدگی
• کرامپ‌های قاعدگی شدید (دیسمنوره)
• درد در هنگام رابطه جنسی
• لختگی خون در طول دوره قاعدگی

رحم شما ممکن است  بزرگ‌تر شود. اگرچه نمی‌توان آن ‌را تشخیص داد ولی ممکن است متوجه تورم در پایین شکم یا احساس درد شوید.

علل شایع

علت آدنومیوز شناخته نشده است. علل احتمالی عبارتند از:

• رشد بافت تهاجمی

برخی از متخصصان معتقدند که آسیب دیدگی رحم مانند آسیب‌های ایجادشده در حین سزارین یا سایر جراحی‌ها ممکن است باعث بروز آدنومیوز شود.

• رشد ارگان‌ها

برخی دیگر از متخصصان بر این باورند که آدنومیوزممکن است قبل از تولد و در زمان تشکیل جنین در رحم ایجاد شود.

• التهاب رحم در اثر زایمان

نظریه‌ی دیگری نشان می‌دهد بین آدنومیوز و زایمان ارتباط وجود دارد. التهاب پوشش داخلی رحم پس از زایمان ممکن است باعث این بیماری شود. روش جراحی روی رحم نیز ممکن است اثر مشابهی داشته باشد .

• علل مرتبط با سلول‌های بنیادی

طبق نظریه ای که اخیراً بیان شده سلول‌های بنیادی مغز استخوان ممکن است به عضله رحم حمله کنند و در نتیجه باعث آدنومیوز شود.

صرف نظر از اینکه چگونه آدنومیوز به وجود می‌آید، رشد آن بستگی به گردش استروژن در بدن زن دارد. هنگامی که تولید استروژن در دوران یائسگی کاهش می‌یابد، آدنومیوز در نهایت از بین می‌رود.

عوامل تشدید کننده خطر

عوامل تشدید کننده آدنومیوز عبارتند از:

• جراحی رحم، مانند برداشتن فیبروئید
• زایمان
• میانسالی

بیش‌تر موارد آدنومیوز( که به استروژن بستگی دارد) در خانم‌های 40 تا 50 سال دیده می‌شود. تا همین اواخر، آدنومیوز اغلب هنگامی که یک فرد عمل هیسترکتومی( خارج کردن رحم) انجام می‌داد تشخیص داده می‌شد.

عوارض احتمالی

اگر اغلب در مدت سیکل ماهیانه دچار خونریزی شدید و طولانی شده باشید، امکان بروز کم‌خونی مزمن وجود دارد. کم خونی باعث خستگی و سایر مشکلات بهداشتی می‌شود. اگر احساس می‌کنید دچار کم خونی شده‌اید به پزشک مراجعه کنید.

درد و خونریزی بیش از حد مرتبط با آدنومیوز می‌تواند روند زندگی را مختل کند. ممکن است ناخودآگاه از فعالیت‌هایی که در گذشته انجام می‌دادید به دلیل شروع خونریزی خودداری کنید.

دردهای غیرقابل تحمل در مدت سیکل ماهیانه می‌تواند باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره مانند کارکردن، مدرسه رفتن و روابط اجتماعی شود. دردهای مکرر می‌تواند منجر به افسردگی، تحریک‌پذیری، اضطراب و خشم شود. لذا در صورت بروز آدنومیوز باید سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.

تشخیص

پزشک ممکن است براساس موارد زیر مشکوک به آدنومیوز شود:

• علائم و نشانه‌ها
• معاینه لگنی که نشان دهنده بزرگی رحم باشد
• سونوگرافی از رحم

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از رحم

در برخی موارد، پزشک ممکن است یک نمونه از بافت رحم (بیوپسی آندومتر) را به منظور بررسی خونریزی غیرطبیعی رحمی مورد آزمایش قرار دهد.

تنها راه برای تأیید تشخیص آدنومیوز بررسی رحم، پس از هیسترکتومی (برداشتن رحم) است. با این وجود روش‌های تصویر برداری و MRI هم می‌توانند علائمی را نشان دهند.

سایر بیماری‌های رحمی، می‌تواند سبب بروزعلائمی مشابه آدنومیوز باشند که باعث ایجاد مشکل در تشخیص آدنومیوز می‌شود. این بیماری‌ها عبارتند از تومورهای فیبروئید، سلول‌های رحم در حال رشد خارج از رحم (آندومتریوز) و رشد در رحم (پولیپ آندومتر).

درمان

آدنومیوز معمولاً پس از یائسگی از بین می‌رود.

گزینه‌های درمانی برای آدنومیوز عبارتند از:

• داروهای ضد التهاب

اگر در حال نزدیک شدن به یائسگی باشید، پزشک ممکن است به شما داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین B) برای کنترل درد بدهد. داروی ضدالتهابی دو تا سه روز قبل از قاعدگی شروع می‌شود و می‌تواند جریان خون قاعدگی را کاهش دهد و کمک در تسکین درد نماید.

• داروهای هورمونی

ترکیبی از استروژن و پروژسترون و قرص‌های جلوگیری از بارداری یا حلقه واژینال ممکن است خونریزی شدید و درد همراه با آدنومیوز را کاهش دهد. پروژسترون بارداری، مانند دستگاه درون رحمی یا استفاده مداوم قرص‌های ضد بارداری اغلب به آمنوره منجر می‌شود و همچنین علائم را تسکین می‌دهد.

• هیسترکتومی (خارج کردن رحم)

اگر درد شدید است و تا یائسگی فاصله زیادی باشد، پزشک معمولاً هیسترکتومی (برداشتن رحم) را توصیه می‌کند.