مدیریت بیماری
نوروم آکوستیک
نوروم آکوستیک یک تومور غیرشایع سرطانی (خوش‌خیم) است که معمولا به آهستگی رشد نموده و بر روی عصب اصلی در گوش درونی متصل به مغز تاثیر می‌گذارد. از آنجا که شاخه‌های این عصب به طور مستقیم تعادل و شنوایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، فشار این بیماری می‌تواند باعث از دست دادن شنوایی در گوش و عدم تعادل و صدای زنگ در گوش شود.
نوروم آکوستیک، معمولا به آرامی رشد می‌کند. گرچه در برخی موارد ممکن است به سرعت رشد و به اندازه کافی بزرگ شود و به مغز فشار وارد کند و با عملکردهای حیاتی تداخل ایجاد نماید. درمان نوروم آکوستیک شامل مراقبت منظم، پرتودرمانی، عمل جراحی و برداشتن این تومور می‌شود.
علائم و نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های نوروم آکوستیک از تاثیرات مستقیم بر عصب اصلی و یا از فشار تومور بر روی اعصاب مجاور، عروق خونی مجاور و یا ساختارهای مغز ایجاد می‌شود.
هنگامی که تومور رشد می‌کند، ممکن است باعث بروز علائم و نشانه‌هایی شود، اگر چه اندازه تومور همیشه مشخص نیست.
علائم و نشانه‌های شایع نوروم آکوستیک عبارتند از:
- کاهش شنوایی تدریجی (اگر چه در برخی موارد به صورت ناگهانی رخ می دهد)
- صدای زنگ در گوش مبتلا (وزوز گوش)
- بی‌ثباتی
- سرگیجه
- بی‌حسی صورت
در موارد نادر، نوروم آکوستیک ممکن است به اندازه کافی رشد کرده و بزرگ شود و بر ساقه مغز فشار وارد نماید و زندگی بیمار را به خطر بیاندازد.
علل شایع
علت دقیق این بیماری مشخص نیست اما به نظر می‌رسد علت نوروم آکوستیک نقص یک ژن بر روی کروموزوم 22 است. به طور معمول، این ژن یک پروتئین تولید می‌کند تا به کنترل رشد سلول‌های پوشش اعصاب کمک کند. اینکه چه چیزی باعث نقص ژن می‌شود مشخص نیست.
عوامل تشدید کننده خطر
تنها عامل خطر شناخته شده برای نوروم آکوستیک داشتن والدین با اختلال ژنتیکی نادر نوروفیبروماتوز نوع 2 است، اما این عامل تنها برای تعداد کمی از موارد محسوب می‌شود. ویژگی‌های نوروفیبروماتوز نوع 2 عبارتند از پیشرفت تومورهای خوش‌خیم در تعادل اعصاب در هر دو طرف سر.
یکی دیگر از عوامل تشدید کننده که ممکن است با نوروم آکوستیک مرتبط باشد، شامل قرار گرفتن در معرض تشعشعات در دوران کودکی در ناحیه سر و گردن است.
عوارض احتمالی
نوروم آکوستیک ممکن است باعث عوارض دائمی شود، از جمله:
- از دست دادن شنوایی
- بی‌حسی صورت و ضعف
- عدم تعادل
- صدای زنگ در گوش
تومورهای بزرگ ممکن است به ساقه مغز فشار وارد کند و از جریان طبیعی مایع بین مغز و نخاع (مایع مغزی نخاعی) جلوگیری نماید. در این مورد، مایع ممکن است در سر تجمع کند (هیدروسفالی) و به داخل جمجمه فشار وارد نماید.
تشخیص
اغلب اولین قدم برای تشخیص این عارضه معاینه فیزیکی و بررسی وضعیت وضعیت شنوایی فرد مراجعه کننده است. تشخیص نوروم آکوستیک اغلب در مراحل اولیه دشوار است زیرا علائم و نشانه‌های این بیماری جزئی بوده و با گذشت زمان به تدریج ظاهر می‌شود. علائم شایع این بیماری مثل کاهش شنوایی می تواند با مشکلات شنوایی دیگر گوشی میانی و داخلی مشابه باشد.
پزشک در فرآیند تشخیص پس از پرسیدن سؤالاتی در مورد علائم، معاینه کاملی از گوش فرد انجام داده و به منظور تشخیص دقیق‌تر ممکن است آزمایشات زیر را تجویز کند:
- تست شنوایی سنجی
در این آزمایش که توسط متخصص شنوایی سنجی انجام می‌شود. در هر لحظه اصواتی برای شما نواخته می‌شود که هر بار پس از شنیدن صدا باید دکمه‌ای در مقابل خود را فشار دهید. در بعضی از موارد این صداها به قدری ضعیف و محو می‌شوند که شنیدن آن‌ها کار دشواری می‌شود. این اصوات ضعیف کمک می‌کنند تا قدرت شنوایی شما سنجیده شود.
- تصویر برداری ام آر آی (MRI)
برای تأیید تشخیص نوروم آکوستیک و وجود تومور این بیماری در داخل مغز ممکن است از تصویربرداری ام آر آی استفاده شود. این تومورها معمولا زمانی که به اندازه 1 تا 2 سانتی‌متر رسیده باشند قابل تشخیص خواهند بود. در صورتی که به هر دلیلی نتوانید تصویر برداری ام آر آی انجام دهید، می‌توانید به جای این شیوه تصویر برداری از سی تی اسکن استفاده کنید. البته یکی از معایب سی تی اسکن این است که در صورتی که تومور بیش از حد کوچک باشد در تصویر نمایان نخواهد شد.
درمان
بسته به اندازه و میزان رشد تومور نوروم آکوستیک، وضعیت کلی سلامت فرد و علائم به وجود آمده، شیوه درمانی فرد مبتلا ممکن است متفاوت باشد. اما به طور کلی پزشک برای درمان این تومور ممکن است یک یا چند شیوه درمانی مثل نظارت، جراحی یا پرتودرمانی را توصیه کند.
- نظارت
اگر تومور ناشی از نوروم آکوستیک کوچک بوده یا به کندی رشد کرده و شما شاهد هیچ علائم و نشانه نباشید. پزشک ممکن است تحت نظر گرفتن و مراقبت را برای شما توصیه کند. این شیوه درمانی به خصوص برای افراد مسن و افرادی که کاندید مناسبی برای شیوه‌های درمانی تهاجمی نیستند، توصیه شود. به منظور مراقبت و تحت نظر بودن پزشک ممکن است به شما توصیه کند تا آزمایشات منظم، تصویربرداری و شنوایی سنجی را هر 6 تا 12 ماه انجام دهید تا وضعیت رشد تومور و سرعت آن مشخص شود. در صورتی که تومور در حال رشد بوده یا باعث بروز علائم نورینوم آکوستیک شده است، فرد باید تحت معالجه با موارد گفته شده دیگر قرار بگیرد.
- عمل جراحی
ممکن است برای درمان نوروم آکوستیک نیاز به عمل جراحی باشد. با توجه به اندازه تومور، وضعیت شنوایی و سایر عوامل جراح ممکن است از شیوه‌های مختلف جراحی برای برداشتن این تومور استفاده کند.
هدف از انجام عمل جراحی برداشتن تومور، حفظ عصب صورت و حفظ شنوایی فرد تا حد امکان است. این عمل جراحی تحت بی‌هوشی عمومی انجام شده و تومور از داخل گوش داخلی یا شکافی در داخل جمجمه انجام خواهد شد. در بعضی از موارد نمی‌توان تومور را به طور کامل از داخل جمجمه خارج کرد. به عنوان مثال اگر تومور بیش از حد به عصب صورت یا قسمت‌های مهم مغزی نزدیک باشد، خارج کردن آن کار بسیار دشوار و در بعضی موارد غیر ممکن خواهد بود. گاهی اوقات در حین انجام عمل جراحی ممکن است علائم شنوایی فرد، تعادل یا اعصاب صورت فرد شدت پیدا کند.
- پرتودرمانی
پرتودرمانی روشی برای درمان سرطان است. در این روش برای نابودی و جلوگیری از انتشار سلول‌های سرطانی، از انرژی بالای پرتو یا اشعه‌ایکس استفاده می‌كنند. این درمان به اندازه تومور، انتشار سرطان و عوامل دیگر بستگی دارد. پرتودرمانی سلول‌های سرطانی را بی‌درنگ نمی‌کشد. روز‌ها و هفته‌ها طول می‌كشد تا مرگ سلول‌های سرطانی شروع شود. البته پرتودرمانی بر سلول‌های سالم هم‌جوار نیز اثر می‌گذارد ولی تقریباً همیشه بیش‌تر سلول‌های سالم، بعد از پایان درمان بازیابی و بهبود می‌یابند.
