مدیریت بیماری
آسیب دیدگی تاندون آشیل
تاندون، بافت حاوی فیبر میباشد که در بدن انسان ماهیچهها را به استخوان متصل میکند. یک تاندون بزرگ قادر به تحمل وزنی پنج برابر وزن بدن یک فرد است. در برخی مواقع نادر تاندونها به دلایل گوناگون پاره میشوند. بسته به نوع آسیب وارد شده به تاندون، این پارگی از طریق جراحی یا دیگر روشهای درمانی قابل درمان خواهد بود.
تاندون آشیل در قسمت پشت پا درست بالای پاشنه پا قرار دارد که عضلات ساق پا را به استخوان پاشنه متصل میکند. تاندون آشیل به انسان کمک میکند پا را به سمت پایین حرکت دهد، انگشتان را بالا ببرد و هنگام راه رفتن روی پا فشار وارد کند.
پارگی تاندون آشیل مصدومیتی است که قسمت پایینی پشت پا را تحت تأثیر قرار میدهد. این تاندون ممکن است به طور کامل و یا جزئی دچار پارگی شود.
علائم و نشانهها
اگرچه ممکن است پارگی تاندون آشیل با علامتی همراه نباشد، اغلب افراد مصدوم موارد زیر را تجربه میکنند:
- احساس یا شنیدن صدای پاره شدن تاندون
- درد شدید و تورم نزدیک پاشنه پا
- ایجاد کبود شدگی به سرعت
- ضعف
- عدم توانایی خم کردن پای خود به سمت پایین و یا فشار وارد کردن روی پای آسیب دیده
- عدم تحمل وزن
- تغییر شکل دادن ناحیه مسدوم
علل شایع
علل کلی پارگی تاندون عبارتند از:
- وارد شدن ضربه مستقیم به تاندون.
- میانسالی: با افزایش سن، منبع خونی بدن ما کاهش پیدا میکند. نرسیدن خون کافی به تاندونها منجر به ضعف آنها میشود.
- تزریق استروئید به تاندون: نوعی روش درمانی برای التهاب حاد تاندون میباشد.
- هنگامی که ماهیچه منقبض شده است و همزمان به علت ورود نیرویی در جهت خلاف انقباض، ماهیچه دچار کشیدگی میشود.
- برخی داروهای خاص.
از علل پارگی تاندون آشیل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- وارد شدن فشار مستقیم به این ناحیه.
- افزایش سن و در نتیجه آن کاهش جریان خون به تاندون و ضعیف شدن آن.
- فعالیت شدید بدنی برای افرادی که بدون گرم کردن و آماده کردن بدن حرکات ورزشی انجام میدهند.
- سقوط از بلندی با کف پا: در این حالت کف پا به ناگهان و با شدت به بالا و عقب حرکت میکند و منجر به کشش یا پارگی تاندون آشیل میشود.
- در اثر بریدگی عمیق با یک جسم تیز در پشت مچ پا
عوارض احتمالی
- عفونت، کاهش حس پوست در محل عمل و احتمال پارگی مجدد تاندون
- این احتمال وجود دارد که تاندون به طور کامل ترمیم نشده و نیاز به عمل جراحی یا جراحی مجدد وجود داشته باشد.
تشخیص
- تشخیص توسط پزشک با اخذ شرح حال و معاینه دقیق صورت میگیرد سپس در صورت نیاز از دیگر روشهای تشخیصی ذکر شده در زیر استفاده میشود.
- یک روش برای تشخیص این پارگی، تست فشار یا تست تامسون است. در این روش بیمار به شکم خوابیده و زانوی طرف مبتلا را خم میکند. سپس پزشک عضلات پشت ساق را فشار میدهد و سپس بررسی میکند که آیا با فشار این عضلات مچ پای بیمار به سمت کف پا خم میشود یا خیر. اگر مچ پا خم نشد میتواند علامتی برای پارگی تاندون باشد.
- روش دیگری که ممکن است پزشک انجام دهد تست سوزن است. پزشک یک سوزن را از راه پوست به داخل تاندون آشیل بالاتر از جایی که حدس میزند پاره شده باشد فرو کرده و سپس مچ پای بیمار را بالا و پایین میکند. در صورت سلامت تاندون، انتهای بیرونی سوزن به بالا و پایین میرود ولی در صورت پاره بودن تاندون آشیل با حرکت دادن مچ پا سوزن به بالا و پایین نمیرود.
- روش دیگر تست فشار است. در این روش بیمار به شکم خوابیده و پزشک دستگاهی را که با آن فشارخون بیماران را میگیرند به دور ساق بیمار بسته و آن را تا نیمه از هوا پر میکند. در صورت سلامت تاندون، با حرکت دادن مچ پا به بالا و پایین باید مقدار فشاری را که دستگاه نشان میدهد کم و زیاد شود و در صورت پاره بودن تاندون این فشار با حرکت مچ پا تغییر نمیکند.
- سونوگرافی
- ام.آر.آی
درمان
- درمان غیر جراحی
در این روش مچ پای بیمار به مدت 8 هفته با یک گچ یا اسپلینت بیحرکت میشود تا پارگی خودبخود جوش بخورد. در این موارد معمولاٌ در چند هفته اول مچ پا طوری در اسپلینت یا گچ گذاشته میشود که کف پا به طرف پایین باشد. در این روش معمولاٌ در چند هفته اول بیمار باید با دو عصای زیر بغل راه رفته و پایش را زمین نگذارد.
- درمان جراحی
درمان جراحی اکثرا برای افراد بسیار فعال توصیه میشود. در این روش تاندون آشیل با استفاده از عمل جراحی ترمیم میشود. برای ترمیم آشیل ممکن است از پیوند تاندونی هم استفاده شود. بعد از جراحی مچ پا برای حدود 7-5 هفته با اسپلینت و گچ بیحرکت میشود. معمولاٌ در چند هفته اول مچ پا طوری در گچ گذاشته میشود که کف پا به طرف پایین باشد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- از مواد غذایی غنی از آنزیمهای فعال مانند آناناس، آووکادو، موز، زردآلو، گرده زنبور عسل و انواع میوههای تازه استفاده کنید.
- مواد غذایی سرشار از ویتامین ث مانند جعفری و آویشن، سبزیجات سبز تیره، مرکبات و توت فرنگی.
- غذاهای غنی از کلسیم مانند انواع فراوردههای لبنی و غذاهای غیر لبنی سرشار از کلسیم شامل ماهی آزاد، ساردین، خربزه، اسفناج، بامیه، کلم بروکلی، نخود فرنگی، کلم بروکسل، و بادام.
- در هیچ شرایطی به عضو آسیب دیده خود فشار وارد نکنید.
- یخ را در نایلون ریخته و آن را در حوله بپیچید. سپس در محل آسیب دیده قرار دهید.
- با استفاده از بانداژهای کشی ناحیه مصدوم را در حد متعادل محکم ببندید تا حدی که جریان خون متوقف نشود.
- عضو آسیب دیده را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید.
درصورت مشاهده موارد زیر به بیمارستان و یا پزشک مراجعه نمایید
- در صورت شنیدن یا حس کردن صدای پارگی
- در صورت بروز درد شدید
- در صورت بروز کبودی شدید در مدت زمان بسیار کم پس از وقوع حادثه
- در صورت ایجاد تغییر شکل ظاهری در عضو آسیب دیده
- در صورتی که قادر به استفاده از عضو آسیب دیده نباشید.
- سایر موارد نگران کننده و یا اورژانسی