شبکه‌ی اعصاب بازویی، مجموعه‌ای از اعصاب‌اند که پیام‌های عصبی (حسی حرکتی) را از نخاع به شانه‌ها، بازوها و دست‌ها می‌رسانند. آسیب به این شبکه عصبی هنگامی رخ می‌دهد که عصب‌ها دچار کشیدگی، فشار یا در موارد شدیدتر، پاره شده و از نخاع جدا می‌شوند.

آسیب خفیف شبکه‌ی اعصاب بازویی، که با سوزن سوزن شدن یا سوزش این نواحی شناخته می‌شود، بیش‌تر در ورزش‌هایی مثل فوتبال، شایع است. گاهی اوقات نوزادان در زمان تولد دچار این آسیب می‌شوند. بعضی از بیماری‌ها مانند عفونت‌ها یا تومورها هم ممکن است بر شبکه‌ی اعصاب بازوی  فشار بیاورند.

شدیدترین صدمه به شبکه‌ی اعصاب بازویی، معمولاً درنتیجه‌ی تصادفات اتومبیل یا موتورسیکلت رخ می‌دهد. آسیب شدید به شبکه اعصاب بازویی می‌تواند بازوی بیمار را فلج کرده و حرکت بازو را مختل و یا بازو را بی‌حس کند. روش‌های جراحی برای درمان این مشکل مانند پیوند عصب، انتقال عصب یا انتقال عضله می‌توانند در بازگشت حرکت بازو، کمک کننده باشند.

علل شایع

از علل آسیب به شبکه‌ی عصبی بازو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برخوردهای ورزشی

بسیاری از فوتبالیست‌ها احساس سوزش و سوزن سوزن شدن را تجربه می‌کنند. این احساس زمانی اتفاق می‌افتد که شبکه‌ی عصبی بازو در برخورد با دیگر بازیکنان دچار کشیدگی می‌شود.

• مشکلات زمان تولد

آسیب شبکه‌ی اعصاب بازویی ممکن است به خاطر وزن بالای نوزاد و یا مشکلات زایمان رخ دهد. اگر شانه‌های نوزادان موقع زایمان طبیعی در کانال زایمان گیر کند، خطر صدمه به شبکه‌ی اعصاب بازویی افزایش می‌یابد.

• تصادف

انواع مختلفی از تصادفات وسایل نقلیه، افتادن و یا زخم‌های عمیق می‌توانند باعث این مشکل شوند.

عوامل تشدید کننده خطر

انجام بعضی ازحرکات ورزشی به خصوص فوتبال و کشتی، موتورسواری با سرعت بالا و همچنین مواردی که خطر تصادفات وسایل نقلیه را افزایش می‌دهند، می‌تواند خطر آسیب به شبکه‌ی اعصاب بازویی را زیاد کند.

عوارض احتمالی

با گذشت زمان، بسیاری از آسیب‌های شبکه‌ی اعصاب بازویی هم در کودکان و هم در بزرگسالان بهبود می‌یابند. اما بعضی از این آسیب‌ها باعث مشکلات دائمی یا موقتی می‌شوند که شامل:

• سفتی مفاصل

آسیب به اعصاب بازو باعث سفتی عضلات می‌شود. این اتفاق می‌تواند مشکلات حرکتی در بازو ایجاد کند.

• درد

بر اثر آسیب دیدگی شدید عصب، بیمار دچار درد مزمن خواهد شد.

• بی‌حسی

آسیب عصبی در بازو باعث سوزش یا بی‌حسی دربازو می‌شود.

• عدم رشد عضله (آتروفی عضلانی)

اعصاب آسیب دیده به آرامی باعث کوچک شدن بازو می‌شوند. البته عواملی از جمله سن بیمار، نوع آسیب وارده، محل آسیب و شدت آن هم در این مشکل مؤثر است. حتی با انجام جراحی هم برخی بیماران دچار ضعف و فلج دائمی عضله خواهند بود.

تشخیص

به منظور تشخیص بیماری، پزشک علائم بیمار را بررسی کرده و معاینات جسمی مورد نیاز را انجام خواهد داد. برای کمک به تشخیص شدت آسیب به شبکه عصبی بازو، ممکن است از روش‌های زیر هم استفاده شود:

• گرفتن نوارعضله (الکترومیوگرافی یا ایی.‌ایی.‌جی)

در طی گرفتن نوارعضله، پزشک یک سوزن را ازروی پوست، وارد عضلات می‌کند. در این معاینه، فعالیت الکتریکی عضلات را در هنگام انقباض (سفت شدن) و استراحت (شل شدن عضله) بررسی می‌کنند.

• بررسی فعالیت عصبی

این معاینه هم ازطریق گرفتن نوارعضله انجام می‌شود و سرعت انتقال پیام‌های عصبی را اندازه‌گیری می‌کند.

• ام.‌آر.آی(MRI)

دراین روش تشخیصی با استفاده از نیروی مغناطیسی و امواج رادیویی، جزئیات بدن را در حالات مختلف بررسی می‌کنند و تصاویر به دست آمده به پزشک، در بررسی وضعیت اعصاب بازویی کمک می‌کند.

• سی.تی.اسکن

با استفاده از اشعه‌ی ایکس، تصاویری از بدن تهیه می‌شود. ممکن است با استفاده از تزریق مواد رنگی در رگ بیمار تصاویردقیق‌تری گرفته شود.

درمان

درمان این بیماری به عواملی از جمله شدت آسیب، نوع آسیب، مدت زمانی که آسیب ایجاد شده و سایر بیماری‌ها، بستگی دارد. اعصابی که فقط تحت‌تأثیر کشیدگی قرار گرفته باشند، با استفاده از استراحت درمان می‌شوند.

پزشک ممکن است استفاده از فیزیوتراپی را هم برای بهبود حرکت عضلات و مفاصل توصیه کند.

جراحی ترمیمی شبکه‌ی اعصاب بازویی معمولاً شش تا هفت ماه پس از آسیب انجام می‌گیرد. اگر جراحی بعد از این مدت انجام شود، احتمال موفقیت کاهش می‌یابد.

بافت‌های عصبی به کندی رشد می‌کنند، بنابراین سال‌ها طول می‌کشد که اثر جراحی مشخص شود. در زمان درمان، بیمار باید با انجام تمرینات ورزشی، انعطاف‌پذیری مفاصل خود را حفظ کند. همچنین ممکن است از آتل برای حفظ وضعیت مفصل استفاده شود.

انواع  روش‌های جراحی عبارتند از:

• پیوند عصب

در این روش، عصب آسیب دیده‌ی شبکه‌ی بازویی، خارج شده و با بخشی از عصب برداشته شده از ناحیه‌ی دیگری از بدن، جایگزین می‌شود. این عمل به بازگشت حرکت بازو کمک می‌کند.

• انتقال عصب

زمانی که ریشه‌ی عصب از نخاع پاره و جدا شده باشد، جراح یک عصب کم اهمیت‌تر را که به خوبی کار می‌کند به عصب آسیب دیده متصل می‌کند.

• انتقال عضله

این عمل به این صورت انجام می‌شود که جراح یک عضله یا تاندون کم اهمیت‌تر را از بخشی از بدن (معمولاً ران) جدا می‌کند و آن را به بازو متصل می‌کند. سپس اعصاب و عروق خونی آن‌را هم متصل می‌کند.

• کنترل درد

 درد به صورت ناتوانی، احساس کوفتگی شدید یا سوزش درعضله رخ می‌دهد. این دردها در اکثر بیماران با گذشت زمان (حدود سه سال) برطرف می‌شوند. اگر داروها نتوانند درد را کنترل کنند، پزشک ممکن است استفاده از روش‌های جراحی را برای قطع پیام‌های عصبی منتقل کننده حس درد ازنخاع،  توصیه کند.