لاپاراتومی که به عنوان سلیوتومی نیز شناخته می‌شود، جراحی بزرگی است که شامل باز کردن شکم با یک برش بزرگ به منظور تجسم کل حفره شکم انجام می‌گیرد. حفره شکم شامل اندام‌ها و بافت‌های مختلفی از جمله روده، آپاندیس، معده، تخمدان‌ها (در زنان) و کلیه‌ها است. لاپاراتومی تشخیصی برای تشخیص و احتمالا درمان بیماری‌هایی انجام می‌شود که به غیر از این روش نمی‌توان از طریق روش‌های کم تهاجمی‌تر آن‌ها را مشاهده کرد.

لاپاراتومی تشخیصی جراحی بازی است که معمولا توسط یک جراح عمومی یا جراح بخش اورژانس در بیمارستان تحت بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود. این جراحی را می‌توان در بزرگسالان و کودکان انجام داد و ممکن است به صورت اورژانسی (به عنوان مثال، برای یک آسیب حاد شکمی) یا به صورت انتخابی (به عنوان مثال، برای ارزیابی درد مزمن شکم) انجام شود.

روش‌های مختلف جراحی

در حالی که لاپاراتومی تشخیصی به طور سنتی یک جراحی باز است، این جراحی می‌تواند به روش لاپاراسکوپی نیز انجام شود. در حقیقت، امروزه جراحی لاپاراتومی لاپاراسکوپیک بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این یک روش کم تهاجم است که در آن جراح چندین برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند که از طریق آن ابزارهای جراحی نازک و طولانی وارد می‌شود. یكی از این ابزارها كه دوربینی به آن متصل است به جراح اجازه می‌دهد اندام‌ها و بافت‌های داخل بدن را از طریق تصاویری كه روی صفحه تلویزیون قرار دارد مشاهده كند.

در اکثر موارد، انجام روش باز مختص شرایط زیر است:

• وقتی زمان مهم است. (شرایط اورژانسی)
• وقتی بیمار ناپایدار است.
• هنگامی که این روش به یک برش بزرگ نیاز دارد، مانند زمانی که قسمت زیادی از روده نیاز به دیده شدن و در دسترس بودن دارد.

تروما، مانند تصادف اتومبیل یا آسیب نافذ (زخم چاقو یا اصابت گلوله)، علت مکرر صدمات شکمی است که برخلاف رویکرد لاپاراسکوپی، باید با لاپاراتومی سنتی (باز) تشخیص یا درمان شود.

هدف از لاپاراتومی تشخیصی

هدف از لاپاراتومی تشخیصی تعیین علت بروز علائم فرد با کاوش مستقیم در اندام‌ها و بافت‌های شکم و لگن است که ممکن است بیمار، آسیب دیده یا حاوی رشد غیرطبیعی باشند.

در برخی موارد، نمونه برداری از بافت و یا درمان مشکل اساسی نیز در طی همین جراحی انجام می‌شود. لاپاراتومی تشخیصی ممکن است برای کشف نقص و آسیب در اندام‌های زیر استفاده شود:

• روده‌های بزرگ و کوچک
• آپاندیس
• معده
• کبد
• كيسه صفرا
• طحال
• لوزالمعده
• کلیه ها
• مثانه
• سیستم تولید مثل زنان (به عنوان مثال، لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها و رحم)
• غدد لنفاوی شکم و رگ‌های خونی

نمونه‌هایی از تشخیص‌هایی که ممکن است در نتیجه عمل جراحی لاپاراتومی تشخیصی توسط یک جراح حاصل شود:

• سوراخ یا انسداد در معده یا روده
• حاملگی مادر
• التهاب، عفونت یا پارگی آپاندیس (آپاندیسیت)
• بیماری کبد، عفونت یا ضربه
• بیماری کیسه صفرا
• صدمه به طحال، روده، معده یا مثانه
• آسیب رگ‌های خونی
• سرطان عضو، مانند سرطان تخمدان
• آندومتریوز
• حاملگی خارج رحمی

آمادگی پیش از روش

قبل از جراحی، با جراح و پرستاری از تیم بی‌هوشی ملاقات خواهید کرد. در طی این قرارها، حتما هر نوع آلرژی و داروهای تجویزی، بدون نسخه، ویتامین، گیاهان دارویی یا مکمل را که مصرف می‌کنید به آن‌ها اطلاع دهید.

هنگامی که جراحی برنامه ریزی شد، جراح دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه آماده سازی برای عمل ارائه می‌دهد.

این دستورالعمل‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• زمان ورود به محل انجام جراحی و اینکه چه چیزی بپوشید و با خود بیاورید.
• کدام داروها را باید قبل از جراحی ادامه داد و یا قطع کرد.
• عادت‌های زندگی که باید قبل از عمل جراحی اتخاذ کنید. (به عنوان مثال، سیگار کشیدن و نوشیدن الکل را ترک کنید)
• از چه زمانی نوشیدن و خوردن را قبل از جراحی متوقف کنید.

شرح اقدام

در طی لاپاراتومی تشخیصی، می‌توانید مراحل زیر را انتظار داشته باشید:

• با رسیدن به بیمارستان، فرد را به اتاقی می‌برند که در آن لباس می‌پوشد.
• یک پرستار یک لوله کوچک (کاتتر IV) را در رگ بازو قرار می‌دهد. سپس بیمار را به اتاق عمل منتقل می‌کنند و بی‌هوشی اعمال می‌شود.
• پس از اثر بی‌هوشی، پوست شکم با یک محلول ضد باکتری ضدعفونی می‌شود تا از پیشگیری از عفونت در محل جراحی جلوگیری شود.
• سپس جراح یک برش ایجاد می‌کند (معمولا یک برش عمودی در وسط شکم است).
• اندام‌ها و بافت‌ها از نظر علائم بیماری، عفونت و آسیب بررسی می‌شوند. در صورت نیاز، نمونه برداری از بافت‌های مختلف انجام می‌شود.
• ممکن است برش به روش‌های مختلف بسته شود. برش‌های بزرگتر معمولاً با بخیه یا منگنه بسته می‌شوند، در حالی که ممکن است قسمت‌های کوچکتر با نوارهای چسب زخم یا چسب جراحی بسته شوند.
• سپس برش با یک باند جراحی استریل پوشانده می‌شود. بی‌هوشی متوقف شده و فرد را به منطقه ریکاوری منتقل می‌کنند.

موارد منع مصرف

منع مصرف مطلقی برای انجام لاپاراتومی تشخیصی وجود ندارد. با این حال، بیماران با مشکلات جدی سلامتی متعدد مانند سپسیس، یا سرطان گسترده ممکن است کاندیداهای خوبی نباشند.

خطرات و عوارض احتمالی

علاوه بر خطرات عمومی بی‌هوشی و جراحی (به عنوان مثال، لخته شدن خون، ذات الریه)، لاپاراتومی تشخیصی خطرات خاص خود را دارد.

البته، خطرات دقیق بر اساس مشکل اساسی یا بیماری متفاوت است که این عمل را ضروری می‌کند. اگرچه به طور کلی، عوارضی که ممکن است رخ دهد شامل موارد زیر است:

• عفونت
• باز شدن زخم
• تجمع مایعات داخل شکم (آبسه داخل شکمی)
• خونریزی
• تشکیل فیستول: به عنوان مثال، یک فیستول روده‌ای، یک مسیر غیر طبیعی است که بین روده یا معده و پوست تشکیل می‌شود.
• فتق ناشی از برش جراحی
• آسیب به اندام‌های شکمی
• آسیب عصبی که منجر به بی‌حسی پوست می‌شود.

نتایج قابل انتظار

در حالی که زمان ریکاوری لاپاراتومی تشخیصی بر اساس میزان جراحی متفاوت است، می‌توان انتظار داشت که تقریباً پنج تا 10 روز در بیمارستان بمانید. ریکاوری کامل از لاپاراتومی تشخیصی ممکن است چهار تا شش هفته طول بکشد.

لاپاراتومی‌های تشخیصی اورژانسی که در نتیجه ضربه ایجاد شده باشد (به عنوان مثال، بیماری با خونریزی داخلی در یک حادثه رانندگی) ممکن است به دوره ریکاوری طولانی‌تری نیاز داشته باشد.

به همین ترتیب، ممکن است بیمار مبتلا به سرطان ریکاوری پیچیده‌تری داشته باشد، زیرا روند درمان سرطان وی ممکن است با ریکاوری همپوشانی داشته باشد.

پس از ترخیص از بیمارستان، برای به حداکثر رساندن ریکاوری پس از جراحی و به حداقل رساندن احتمال بروز عوارض، مهم است که به دقت دستورالعمل‌های جراح خود را برای مراقبت‌های بعد از عمل دنبال کنید.