فیبروکیستیک پستان به صورت بافت‌هایی ناهنجار و یا طناب مانند در بافت پستان احساس می‌شوند.
پستان فیبروکیستیک بیماری شایعی است و بیش ازنیمی ‌از زنان در طول زندگی خود این مشکل را تجربه کرده‌اند.

در واقع پزشکان دیگر از اصطلاح بیماری فیبروکیستیک پستان برای این عارضه استفاده نمی‌کنند و آن را پستان فیبروکیستیک می‌نامند زیرا این عارضه یک بیماری واقعی نیست و یک وضعت طبیعی برای پستان محسوب می‌شود.

این عارضه دربرخی اززنان هیچگونه نشانه‌ای ندارد اما در بعضی دیگر علائمی ‌مانند حساسیت به لمس و وجود توده‌های ریز به‌خصوص درقسمت بالا و بیرونی پستان احساس می‌شود.

این علائم معمولاً پیش از قاعدگی بروزمی‌کنند. با انجام مراقبت‌هایی می‌توان این عوارض را کاهش داد.

علائم و نشانه‌ها

علائم و نشانه‌های پستان‌های فیبروکیستیک ممکن‌است شامل موارد زیر باشد:

• درد عمومی ‌یا حساسیت پستان
  •توده‌های پستانی که با چرخه قاعدگی تغییر سایز می‌دهند.
  •ترشح غیرخونی سبز یا قهوه‌ای تیره از نوک پستان که بدون فشار و یا با فشاردادن پستان دیده می‌شود.
  •تغییرات مشابه در هر دو پستان
  •افزایش درد پستان هنگام تخمک‌گذاری ویا درست قبل از دوره قاعدگی

علل شایع

• علت دقیق تغییرات پستان فیبروکیستیک شناخته شده نیست، اما متخصصان گمان می‌کنند که هورمون‌های تولیدمثل به ویژه استروژن نقش مؤثری داشته باشند.
• تغییرات سطح هورمون در طول چرخه قاعدگی می‌تواند باعث ناراحتی و احساس درد دربافت ناصاف پستان و تغییرات آن شود. پستان فیبروکیستیک معمولاً قبل از دوره قاعدگی موجب درد و توده‌های ریز می‌شود.
• زنان یائسه به‌ندرت این عارضه را تجربه می‌کنند مگر این‌ که تحت هورمون‌درمانی باشند.

عوامل تشدیدکننده خطر

داشتن پستان‌های فیبروکیستیک خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش نمی‌دهد اما تغییرات در پستان می‌تواند تشخیص سرطان یا معاینه پستان و ماموگرافی را دشوارتر کند. مراکز پیشگیری از سرطان توصیه می‌کند که زنان بین 50 تا 74 سالگی هر دو سال یک‌بار ماموگرافی و همچنین خودآزمایی منظم پستان را انجام دهند و در صورت بروز هر نوع تغییرات غیرطبیعی به پزشک مراجعه کنند.

تشخیص

برای ارزیابی وضعیت بیمار ممکن‌است آزمایش‌هایی انجام شود که شامل موارد زیر باشد:

معاینه بالینی پستان

پزشک با معاینه چشمی ‌و دستی پستان‌ها و غدد لنفاوی واقع در ناحیه زیر گردن و زیر بغل، مناطق غیرطبیعی را از نظر این غدد بررسی می‌کند. در صورتی که سابقه پزشکی و معاینه بالینی بافت پستان را طبیعی نشان دهد، بیمار به آزمایش‌های جانبی نیازی ندارد اما اگر پزشک توده جدیدی را شناسایی کند و به تغییرات فیبروکیستیک مشکوک شود، ممکن‌است چند هفته بعد، پس از قاعدگی، دوباره معاینه پستان را تکرار کند. اگر این تغییرات ادامه داشته باشد، به احتمال زیاد ماموگرافی یا سونوگرافی را برای بیمار تجویز می‌کند.

ماموگرافی

در صورت توده ضخیم و برجسته در پستان، پزشک ماموگرافی را توصیه می‌کند.

سونوگرافی

سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر استفاده می‌کند. اغلب به همراه ماموگرافی و در زنان کمتر از 30 سال انجام می‌شود.

سونوگرافی برای ارزیابی بافت متراکم پستان در زنان جوان گزینه مناسبی است. همچنین می‌تواند به پزشک کمک کند تا کیست‌های پر از مایعات را از توده‌های جامد تشخیص دهد.

بیوپسی (نمونه‌برداری) پستان

اگر ماموگرافی تشخیصی و سونوگرافی بیمار طبیعی باشد، اما توده باعث نگرانی فرد شده باشد، پزشک می‌تواند برای تشخیص بهتر، نمونه‌برداری از بافت پستان را تجویز کند. نمونه‌برداری از پستان یک روش برای از بین بردن نمونه کوچکی از بافت پستان برای تجزیه و تحلیل میکروسکوپی است. اگر در هنگام معاینه ناحیه مشکوکی تشخیص داده شود، رادیولوژیست ممکن‌است نمونه‌برداری پستان با سونوگرافی یا بیوپسی استروتاکتیک را توصیه کند، که در این روش از ماموگرافی برای مشخص کردن محل دقیق نمونه‌برداری استفاده می‌شود.

درمان

درمان به‌خصوصی برای پستان‌های فیبروکیستیک لازم نیست. اما اگر درد شدید باشد و یا کیست‌ها دردناک باشند، ازگزینه‌های درمانی مانند زیراستفاده می‌شود:

• آسپیراسیون با سوزن‌ریز

 دراین روش پزشک با استفاده از یک سوزن نازک اقدام به تخلیه مایع از کیست می‌کند و باعث تسکین ناراحتی بیمار می‌شود.

• عمل جراحی

 عمل جراحی برای ازبین بردن کیست به ندرت لازم می‌شود. این روش هنگامی‌ که آسپیراسیون چندین بار تکرارشده باشد و یا معاینات بالینی باعث نگرانی پزشک باشند، انجام می‌شود.

 گزینه‌های درمانی برای درد پستان عبارتند از:

• مصرف داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن و یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و یا دروهای تجویز شده توسط پزشک
• مصرف قرص‌های ضدبارداری که سطح هورمون مربوط به چرخه تغییرات پستان فیبروکیستیک را کاهش می‌دهد.