پستان در یک زن بالغ از دنده دوم یا سوم شروع و تا دنده ششم یا هفتم و از کناره خارجی استخوان جناغ تا خط زیربغل ادامه دارد. داخل پستان‌ها هيچ ماهيچه‌ای وجود ندارد ولی درست در زير پستان‌ها ماهيچه‌ای قرار گرفته که دنده‌ها را می‌پوشاند. سینه‌های نامتقارن در بین خانم‌ها رایج می‌باشد. اندازه، شکل و قوام پستان از فردی به فرد دیگر متفاوت است هر پستان از چند غدد تولیدکننده شیر و مجاری شیری تشکیل شده که توسط بافت چربی و بافت نگهدارنده محافظت می‌شود. هر کدام از پستان‌ها از 20-15 قسمت تشکیل شده که لوب نامیده می‌شود. هر لوب از قسمت‌های کوچک‌تری به نام لوبول یا غده تشکیل شده و هر کدام از این لوبول‌ها به 12 عدد ساختمان حباب مانند ختم می‌شوند که کار تولید شیر را برعهده دارند.

کیست پستان، کیسه‌های پر از مایعات در یک یا هر دو پستان می‌باشند که معمولا سرطانی نیستند. آن‌ها اغلب به عنوان توده‌های گرد یا بیضی با لبه‌های مشخص توصیف می‌شوند. کیست پستان معمولاً مانند خوشه انگور یا بالون پر از آب احساس می‌شود، اما گاهی اوقات کیست پستان سفت هم می‌شوند.

انواع توده‌های پستانی

توده‌های پستان به دو دسته کلی بدخیم و خوش‌خیم تقسیم‌بندی می‌شوند. بسیاری از توده‌ها که در بافت سینه ایجاد می‌شوند؛ خوش‌خیم هستند.

• انواع توده‌های خوش‌خیم پستان:
  • کيست: اين توده‌ها در لمس معمولاً متحرك، سفت و دارای حدود مشخص می‌باشند.
  • گشادي مجرا و التهاب اطراف مجاری: مجاری اصلی پستان در دوران يائسگی، كوتاه و گشاد می‌شوند و می‌توانند با علائمی مانند ترشح از نوک پستان، توكشيدگی نوك پستان و توده‌ای قابل لمس با قوام سفت يا خميری در پستان همراه باشند.
  • آبسه: آبسه‌ها حفره‌هايی محتوی چرك هستند. درصورتی كه حساسيت در لمس و قرمزی روی پستان، پس از درمان با آنتی‌بيوتيك همچنان ادامه پيدا كند، به وجود آبسه بايد مشكوك شد.
  • غده‌های شيری پستان: اين حالت به معنای بزرگ شدن بافت غددی خود پستان است و اغلب با درد پستان همراه می‌باشد.
  • نكروز چربی: از بین رفتن بافت چربی در پستان به دنبال ضربه به پستان ايجاد می‌شود. اين ضربه می‌تواند در اثر تصادفات، سقوط‌ها، جراحی‌ها، عفونت‌ها و حتی اشعه درمانی وارد شده باشد.
• انواع توده‌های بدخیم پستان

توده‌های بدخیم پستان به دو نوع غیر مهاجم و مهاجم تقسیم‌بندی می‌شوند:

• توده‌های غیر مهاجم بدخیم به قسمت‌های دیگر بدن منتشر نمی‌شوند و به مجاری و لوبول‌ها محدود می‌شوند.
• خطرناک‌ترین نوع توده پستان، نوع مهاجمی‌است، به این معنی که سلول‌های بدخیم از طریق لنف و خون به قسمت‌های دیگر بدن منتشر می‌شوند.

علائم و نشانه‌ها

از علائمی‌ که در زمان بروز کیست پستان ممکن است بروز نماید به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

• هر توده جدید در پستان و یا زیربغل که ممکن است حتی دردناک یا حساس نباشد.
• هرگونه تغییر شکل، عدم قرینگی پستان‌ها، افزایش غیرطبیعی اندازه یکی از سینه‌ها، تو کشیده شدن نوک پستان.
• ترشحات چسبنده، خونی و خونابه‌ای، شفاف و آبكی از نوک سینه همراه با توده پستانی، از يك پستان یا از يك مجرا.
• هرگونه تغییر در پوست سینه مانند: قرمزی و التهاب به مدت طولانی، پوست پستان شبیه پوست پرتقال.
• هرگونه پوسته پوسته شدن ، احساس گرمی، تورم، قرمزی و خارش نوک و‌ هاله اطراف پستان به مدت طولانی که به درمان‌های رایج پاسخ نداده باشد.
• درد استخوان‌ها، ضعف و خستگی شدید، لاغری و تب.

علل شایع و عوامل خطر

از عللی که در ایجاد کیست پستان دخالت دارند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• افزایش سن
• سابقه خانوادگی و تغییرات ژنتیکی
• شروع دوره‌های قاعدگی قبل از سن 12 سالگی
• بارداری و زایمان بعد از سن 30 سالگی
• عدم بارداری
• شروع یائسگی بعد از سن 55 سالگی
• عدم شیردهی
• افزایش وزن بدن و چاقی
• کاهش فعالیت بدنی
• رژیم غذایی‌ پرچربی و کم فیبر
• مصرف الکل
• سیگار
• سابقه ابتلا فرد به سرطان‌ها بخصوص سرطان تخمدان، پستان، رحم و روده
• قرار گرفتن در معرض میزان بالایی از اشعه در ناحیه سینه
• مصرف هورمون‌ها

عوارض

وجود توده‌های سرطانی پستان و عدم اقدام به موقع برای درمان آن می‌تواند باعث پخش شدن آن به سایر قسمت‌ها شود و در مراحل پیشرفته بیماری، پزشک ناچار به برداشتن پستان باشد.

تشخیص

يك سوم توده‌های پستانی با كشف زودرس و درمان به موقع به طور كامل معالجه می‌شوند. شناسايی توده‌های پستان درمراحل اوليه با كمترين عوارض جسمی و بيشترين شانس بهبودی همراه است.

برخی از روش‌های تشخیصی توده‌های پستان عبارتند از:

• معاینه پستان توسط خود فرد یا خودآزمایی پستان
• معاینه پستان توسط پزشک
• ماموگرافی (تصویر برداری از پستان)
• سونوگرافی پستان
• نمونه‌برداری یا بیوپسی
• آزمایش ژنتیک
• ام.آر.آی

درمان

انتخاب‌های درمانی سرطان پستان عبارتند از:

درمان خاصی برای کیست‌های ساده‌ی پستان، آن‌هایی که پر از مایع هستند و هیچ علائمی ندارند، وجود ندارد. اگر توده در طول زمان رشد پیدا کرد یا احساس متفاوتی ایجاد کرد، باید به پزشک مراجعه کنید.

• جراحی
• پرتودرمانی
• شیمی‌درمانی
• درمان بیولوژیک
• داروها و هورمون‌ها
• جراحی سینه
• ترکیبی از درمان‌های گفته شده