مدیریت بیماری
فیبروآدنوم پستان
فیبروآدنوم‌ها تومور (توده)های خوش‌خیم پستان هستند که بیشتر در دختران و زنان جوان زیر 30 سال دیده می‌شوند.
این تومورها جسمی متراکم، نرم، قابل انعطاف یا بوده و معمولاً بدون درد است و بیمار توده‌ای مانند سنگ را در پستان خود احساس می‌کند که به راحتی در زیرپوست حرکت کرده و قابل لمس است. اندازه این تومورها متفاوت است و گاهی خودبخود کوچک می‌شوند.
این تومورها شایع‌ترین توده پستان در زنان جوان است. درمان این تومورها شامل کنترل تغییرات اندازه، برداشتن نمونه برای بررسی توده و یا عمل جراحی برای برداشتن آن می‌باشد.
علائم و نشانه‌ها
فیبروآدنوم‌ها توده ها یا غده‌های سفتی هستند که دارای مشخصات زیر می باشند:
• گرد هستند
• به راحتی جابجا می شوند.
• سفت و قابل انعطاف هستند.
• بدون درد هستند.
فیبروآدنوم‌ها در اندازه‌های بسیار ریز تا قطر 8 سانتی‌متر وجود دارند. بعضی از این توده‌ها بسیار کوچک هستند و فقط در سونوگرافی دیده می‌شوند و معمولا بعد از یائسگی رو به کاهش رفته و تحلیل می‌یابند.
علل شایع
علت بوجود آمدن این فیبروآدنوم‌ها نامشخص است اما بوجود آمدن آن‌ها ممکن است با هورمون‌های تولید مثل مرتبط باشد. فیبروآدنوم‌ها بیشتر در سال‌های باروری بوجود می‌آیند.
این تومورها ممکن است در دوران بارداری یا هورمون درمانی بزرگ‌تر شده و پس از یائسگی که سطح هورمون‌ها کاهش می‌یابد، کوچک‌تر بشوند.
عوارض احتمالی
بیشتر فیبروآدنوم‌ها تأثیری براحتمال ابتلا به سرطان پستان ندارند. اما با این وجود اگر فیبروآدنوم پیچیده داشته باشید که حاوی کیست‌های غیرطبیعی یا متراکم باشد و یا بافت غیرشفافی بنام کالسیفیکیشن داشته باشد، این احتمال ممکن است افزایش یابد.
تشخیص
پزشک در معاینه هر دو پستان را از نظر وجود توده و یا مشکلات دیگر بررسی می‌کند. با توجه به سن بیمار و مشخصات توده، توصیه‌های پزشک به شرح زیر خواهد بود:
- ماموگرافی:
استفاده از اشعه برای مشاهده قسمت‌های مشکوک در بافت پستان است. فیبروآدنوم معمولاً در ماموگرافی به صورت توده‌ای صاف و گرد به نظر می رسد.
- سونوگرافی پستان:
در زنان زیر 30 سال سونوگرافی برای بررسی توده پستان تجویز می‌شود. زیر به دلیل متراکم‌تر بودن بافت پستان زنان جوان، تشخیص توسط ماموگرافی مشکل است.
- آسپیراسیون با سوزن:
دراین روش یک سوزن نازک را به داخل پستان فروکرده و تلاش می‌کنند تا مقداری از محتویات توده پستانی را بیرون می‌کشند. اگر مایعی ازتوده بیرون بیاید بیانگر این است که توده به احتمال زیاد کیست است.
- بیوپسی (نمونه برداری) با سوزن:
با توجه به یافته‌های پزشک از معاینات و تصویربرداری ممکن است این روش برای بیمار توصیه شود. در این روش با یک سوزن بزرگ‌تر اقدام به برداشت قسمت‌هایی از بافت توده می‌کنند و سپس نمونه‌ها را برای بررسی به آزمایشگاه می‌فرستند.
درمان
در بسیاری از موارد نیازی به انجام درمان خاصی نمی‌باشد. با وجود این پزشک ممکن است در برخی موارد به منظور احتیاط، انجام عمل جراحی را به بیمار توصیه کند.
روش‌های بدون نیاز به جراحی
تا زمانی که بیمار تمایل به خروج توده نداشته باشد، توده بیش از اندازه بزرگ نشود و یا نتایج آزمایشات بیوپسی (نمونهبرداری) غیرطبیعی نباشد می‌توان از درمان انتظاری با پیگیری با استفاده از سونوگرافی و یا معاینات جسمانی با فواصل منظم استفاده کرد.
در صورت بستری شدن در بیمارستان نکات زیر را رعایت نمائید:
- درمان توده‌های پستان بسته به نوع خوش‌خیم بودن یا بدخیم بودن متفاوت است. گاهي توصيه می‌شود توده‌ها با جراحی خارج و با توجه به نوع توده با نظر پزشک شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی شروع شود. پزشک بعضی از کیست‌ها و توده‌ها را با سوزن تخلیه می‌کند که نهایتاً باعث می‌شود توده از بین برود ولی اگر توده پس از تخلیه کردن، به طور کامل از بین نرفت از آن نمونه‌گیری می‌شود تا تحت بررسی قرار گیرد و جهت درمان‌های بعدی تصمیم‌گیری شود.
- برای شما برنامه غذایی مناسب، متعادل و متنوع با هدف تأمین نیاز روزانه به انرژی و مواد مغذی توسط کارشناس تغذیه تنظیم می‌گردد به گونه‌ای که در آن از تمام گروه‌های اصلی غذایی در وعده‌ها استفاده شود.
- جهت پیشگیری از کاهش وزن و لاغری مفرط مخصوصاً درکسانی که با مشکل بی‌اشتهایی روبرو هستند بهتر است تعداد وعده‌های غذایی به 6 تا 8 وعده در روز افزایش یابد و در هر وعده، در حجم کم از غذاهای مقوی و مغذی استفاده شود.
- اگر تهوع و استفراغ دارید از خوردن هر نوع خوراکی خودداری کنید و به پرستار خود اطلاع دهید تا طبق نظر پزشک دارو و سرم شروع شود.
- برای خارج شدن پس از اجازه پزشک از تخت ابتدا لبه تخت نشسته و پاهای خود را از لبه تخت آویزان کنید. در صورت نداشتن سرگیجه و تاری دید و … می‌توانید از تخت خارج شوید. دقت کنید حتما پرستار بخش را در زمان خارج شدن از تخت مطلع فرمایید تا در کنار شما باشد.
- از دستکاری سرم‌ها و رابط‌های متصل به خود خودداری کنید.
- داروها طبق تجویز پزشک و در فواصل مشخص توسط پرستار برای شما اجرا خواهد شد.
- با تیم مراقبتی در زمان انجام اقدامات تشخیصی و درمانی همکاری نمایید. بررسی‌هايی تشخيصی توده پستان عبارتند از: ماموگرافی، سونوگرافی و نيز اقدامات تشخيصی مثل نمونهبرداری از توده.
- در صورتی که لوله ای در محل جراحی جهت خروج ترشحات (هموواگ) وصل شده است مواظب باشید تا تا نخورد یا زیر بدن شما قرار نگیرد. مخزن این لوله باید پایین‌تر از سطح بدن شما باشد تا ترشحات به راحتی از زخم خارج شود. در صورتی که این مخزن پر شده است به پرستار خود اطلاع دهید.
- در صورت جراحی و مشاهده خونریزی از محل جراحی و یا خیس شدن پانسمان به پرستار خود اطلاع دهید.
- مواظب باشید در زمان خواب و استراحت برانول یا لوله سرم از دست شما خارج نشود.
- ممکن است روزانه از شما خون‌گیری شود.
- از خوردن خودسرانه داروها و بدون اجازه پزشک خودداری نمایید.
- در مورد انتخاب روش‌های درمانی با پزشک مشورت نمایید.
- پانسمان محل جراحی طبق دستور پزشک و در زمان‌های مشخص تعویض خواهد شد.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- جهت پیشگیری از یبوست از رژیم پرفیبر مانند میوه‌ها و سبزیجات حاوی سبوس و مایعات فراوان استفاده کنید.
- از خوردن غذاهايی چرب و سرخ‌كردنی خودداری كنيد. نمك رژيم غذايی نيز بايد كم شود.
- این بیماران نياز به كالری و پروتئين مانند گوشت كافی براي پیشرفت بهبودی، بدست آوردن توان و قدرت و داشتن وزن سالم دارند.
- جهت بهبود اشتها، غذا در وعده‌های زیاد و با حجم کم مصرف شود و از خوردن غذاهای سنگین و نفاخ اجتناب نمایید.
- محدوديتی در انجام هر گونه فعالیتی وجود ندارد. اما بايد از فعاليت‌های سنگین كه ممكن است باعث وارد آمدن آسيب به پستان‌ها شوند خودداری گردد.
- در صورت انجام جراحی جهت كاهش حس كشيدگی و سوزش در ناحيه زير بغل و بازو، ورزش‌های دست و بازو را انجام دهید و از بلند کردن اشیاء سنگین مانند بسته و کیف دستی سنگین خودداری نمایید.
- پس از تشخیص، پستان‌ها باید هر ماهه درست قبل يا به هنگام شروع عادت ماهانه توسط خودتان از نظر به وجود آمدن توده‌های جدید‌تر یا تغییر در توده‌های قبلی بررسی شوند. در صورت بروز هر گونه تغییر به پزشک باید اطلاع داده شوند.
- با مشورت پزشک سالانه حداقل يك بار براي معاينه پستان يا ساير بررسی‌ها به پزشك خود مراجعه نماييد. اگر سابقه سرطان در خانواده شما وجود دارد، امكان دارد نياز به انجام معاينات به فواصل کم‌تر باشد. توده‌های پستانی مرتباً ظاهر و پس از مدتی برطرف می‌شوند. البته بعضی از توده‌ها از بین نمی‌روند و به طور دائمی باقی خواهند ماند. این توده‌ها سلامتی را به خطر نمی‌اندازند.
- پانسمان محل جراحی را به روش استريل و در فاصله زمانی توصيه شده پزشك توسط پرسنل درمانی انجام شود.
- معمولا تا 7 روز، هر روز يك پانسمان خشك روی ناحيه برش قرار داده می‌شود بعد از بهبودی كامل برش (4-6 هفته) می‌توان براي افزايش نرمی و حالت ارتجاعی پوست از لوسيون يا كرم استفاده كرد.
- از گرفتن فشارخون، تزريق و گرفتن خون از دست عمل شده خودداری نمايید.
- از آفتاب سوختگی پرهیز کنید، لباس‌های محافظ بپوشید، و هنگام آشپزی و برداشتن اشیاء داغ از روی گاز، دستکش بلند بپوشید.
- جهت تسکین درد از دارو مسکن تجویز شده طبق دستور پزشک استفاده نمائید.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک مانند آنتی‌بیوتیک را در ساعات معین مصرف نمائید و دوره درمان را کامل کنید.
زمان مراجعه بعدی
- جهت کشیدن بخیه ها 10-7روز بعد از عمل مراجعه کنید.
- جهت دریافت نتیجه پاتولوژی به بیمارستان مراجعه و نتیجه را به رویت پزشک معالج برسانید.
- اگر هر كدام از موارد زير وجود داشت:
- در صورت مشاهده هر گونه ترشح، خونریزی، تغییر رنگ یا تورم محل عمل جراحی
- متوجه تغييراتی در توده شده‌ايد، يا توده‌های جديد ظاهر شد.
- ترشح از نوك پستان وجود داشته باشد.
- دو سال است كه معاينه پستان توسط پزشك انجام نشده است.
- اگر پس از شروع درمان علایم بدتر شوند و یا رو به بهبودی نگذارند.
- اگر علائم جدید ایجاد شد.
