مدیریت بیماری
تست بدون استرس
جنین طبیعی دورههای خواب و بیداری 20 تا 45 دقیقهای دارد که طول این دورهها با پیشرفت حاملگی افزایش مییابد. با حرکات بدن جنین، تعداد ضربان قلب جنین افزایش مییابد. سن حاملگی، تسریع و یا واکنشپذیری ضربان قلب جنین را تحت تأثیر قرار میدهد. با بالا رفتن سن حاملگی، درصد تعداد حرکات بدنی همراه با تسریع ضربان افزایش پیدا میکند.
آزمون بدون استرس یا افزایش تعداد ضربان قلب جنین در پاسخ به حرکات جنین به عنوان نشانهای از سلامت جنین محسوب میشود. در حال حاضر آزمون بدون استرس پرکاربردترین روش اولیهای است که برای ارزیابی سلامت جنین بکار میرود.
عوامل مؤثر بر حرکات جنین
- محرک نور و صدا باعث افزایش تعداد حرکات جنین میشود.
- میزان قند خون مادر (با کاهش قند خون مادر، تعداد حرکات جنین کمتر میشود).
- دوره خواب و بیداری (دورههای خواب جنین 20 دقیقه میباشد که البته تا 2 ساعت هم میتواند به طول بیانجامد).
- اضطراب و استرس مادر موجب کاهش حرکات جنین میشود.
دلایل انجام
در کنترل حاملگیهای پرخطر شامل:
- مادر مبتلا به دیابت
- فشارخون بالای حاملگی
- تأخیر در رشد داخل رحمی
- چندقلویی
- پارگی کیسه آب به طور خودبهخودی
- مردهزایی قبلی
- کاهش حرکت جنین
- زایمان القا شده
آمادگی قبل از مداخله
- قبل از رفتن به نزد پزشک استحمام کنید.
- لباس جلو باز یا راحت بپوشید.
- استرس و اضطراب نداشته باشید.
- حداقل 2 ساعت قبل از انجام این تست مواد غذایی حاوی کربوهیدرات یا مواد شیرین مصرف کنید.
- آبمیوه یا موادغذایی شیرین به همراه داشته باشید.
- چند دقیقه قبل از زمان تعیین شده جهت تست به مرکز مراجعه نمایید.
- از مصرف الكل و داروهاي آرامبخش و خواب آور قبل از انجام تست خودداری نمایید.
روش انجام
مادر در وضعیت نیمه نشسته قرار میگیرد سپس مبدل اولتراسونیک یا وسیله تبدیل کننده حرکات به صدا پس از آغشته شدن به ژل مخصوص توسط کمربند در قسمتی که ضربان قلب به صورت واضح شنیده میشود، قرار میگیرد. فشارخون مادر قبل از شروع این روش و سپس هر 10 دقیقه بررسی میشود. چنانچه افت و یا افزایش ناگهانی فشارخون مشاهده شود، وضعیت اصلاح شده و مجدداً آزمایش انجام میشود.
مدت انجام این آزمایش 20 دقیقه میباشد و انجام آن بسیار آسان است. در برخی دستگاهها دکمهای تعبیه شده که به مادر داده میشود تا با حرکت جنین، با فشار دادن آن دکمه، حرکت جنین را بر روی نوار ثبت کند.
این آزمایش بعد از 26 هفتگی بارداری توصیه میشود.
فواصل انجام آزمون
- هفتهای یکبار (شروع در هفته 35-32 حاملگی) در موارد:
- مردهزایی قبلی
- بیماریهای مزمن مادر
- هفتهای دو بار در موارد:
- پرهاکلامپسی یا مسمومیت حاملگی
- دوقلویی با اختلاف واضح بین دو قل
- محدوديت رشد داخل رحمي
- کم شدن مایع آمنیوتیک یا مایعی که جنین در آن شناور است.
عوامل موثر در كاذب شدن آزمون
- نارسی شديد جنين و سن حاملگی بين 30-28 هفته
- کم آب شدن بدن مادر
- انجام آزمون در دورههای خواب جنين
- استفاده مادر از الكل و داروهای آرامبخش و خوابآور.
نکاتی که لازم است حین بستری در بیمارستان رعایت نمائید.
- قبل از رفتن به نزد پزشک استحمام کنید.
- لباس جلو باز یا راحت بپوشید.
- استرس و اضطراب نداشته باشید.
- حداقل 2 ساعت قبل از انجام این تست مواد غذایی حاوی کربوهیدرات یا مواد شیرین مصرف کنید.
- آبمیوه یا موادغذایی شیرین به همراه داشته باشید.
- چند دقیقه قبل از زمان تعیین شده جهت تست به مرکز مراجعه نمایید.
- از مصرف الكل و داروهاي آرامبخش و خواب آور قبل از انجام تست خودداری نمایید.
- در وضعیت خوابیده به پهلوی چپ قرارگیرید.
- علائم حیاتی مانند فشارخون شما و ضربان قلب جنین به عنوان اطلاعات اولیه توسط پزشک یا ماما اندازگیری و ثبت میشود.
- نگران نباشید و در صورتی که استرس دارید با پزشک یا مامای خود در میان بگذارید.
- در صورتی که پس از گذشت 30 دقیقه از شروع تست هیچ حرکت جنینی مشاهده نشود یک لیوان آب پرتقال یا یک آبمیوه دیگر یا یک وعده غذایی سبک مصرف کنید تا قندخون بالا برود.
- در برخی از مراکز تحریکات صوتی یا لرزشی جهت انجام تست به کار میرود تا تسریع ضربان قلب جنین القا گردد.
- برخی دستگاهها دکمهای تعبیه شده دارد به شما داده میشود تا با حرکت جنین، با فشار دادن آن دکمه، حرکت جنین را بر روی نوار ثبت کنید.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- نتایج تست توسط پزشک یا ماما ارزیابی و به اطلاع شما خواهد رسید.
- در صورتی که نتایج بیانگر نیاز فوری به انجام مداخلات و توجهات پزشکی یا انجام زایمان برای نجات جنین بود، اقدام لازم انجام میگیرد.
- خونسردی خود را حفظ نمایید و با تیم درمانی خود همکاری کنید.
- بعد از اتمام تست استحمام کنید و یا ژلها را از روی شکم خود تمیز نمایید.
- از مصرف الكل و داروهای آرامبخش و خوابآور بدون اجازه پزشک خودداری نمایید.
- در صورت اجازه پزشک بطور مرتب مایعات مصرف کنید تا از کم آب شدن بدن جلوگیری شود.
- پزشکان توصیه به مصرف تمام گروههای غذایی شامل گوشت، ماهی، لبنیات، سبزیجات و میوه جات تازه در خانمهای باردار میکنند.
- همه بانوان باردار به مقادیر بیشتری پروتئین، بعضی از انواع ویتامینها و مواد معدنی مانند اسید فولیك و آهن و كالری برای دریافت انرژی نیاز دارند. غذاهای آماده مانند فست فودها را محدود كنید زیرا آنها فقط حاوی مقادیر زیادی كالری بدون ارزش غذائی هستند.
- از خوردن نوشیدنیهای كافئین دار تا حد امكان بپرهیزید. كافئین در چای، كولاها، شكلات و نوشیدنیهای غیر الكلی و كاكائو نیز وجود دارد.
- سعی كنید كه هر 4 ساعت یك بار چیزی میل كنید. اگر ویار دارید یا حالت تهوع یا سوزش سر دل یا سوءهاضمه، خواهید دید كه دریافت 5 یا 6 وعده غذا با حجم كم بسیار قابل تحملتر است تا خوردن سه وعده غذای پر حجم. هیچ كدام از وعدههای غذائی خود را حذف نكنید، ممكن است كه شما گرسنه نباشید اما فرزند شما مرتباً به مواد غذائی نیاز دارد.
- عوامل محیطی مانند استرس، صدای شدید، حتی صدای دستگاه پخشکننده ضربان قلب جنین در کلینیک باعث افزایش حرکات جنین میشوند.
- در ماه آخر بارداری، بچه به نهایت رشد خود رسیده و هر لحظه آماده تولد است. لولیدن، لگد زدن و حتی سکسکههای کودک کاهش مییابند. اما با وجود کاهش دفعات، ممکن است شدت آنها افزایش پیدا کند. برای مثال لگدهای جنين تیزتر و قویتر میشود.
- هر روز، زمان بگیرید و ببینید چه مدت زمان طول میکشد تا کودک 10 بار تکان بخورد یا لگد بزند. شما باید در طول 2 ساعت، حدود 10 تکان کودک را احساس کنید. البته در اکثر موارد، این تعداد در دو ساعت بیشتر است. راه دیگر این است که در هر سی دقیقه تعداد دفعات تکان خوردن کودک را اندازهگیری کنید. در هر سی دقیقه، کودک باید حداقل 3 بار تکان بخورد. به مرور و با دقت به حرکات جنین، متوجه الگویی منظم از حرکات او میشوید. در نتیجه هر نوع حرکت یا بیحرکتی غیر عادی او شما را متوجه خطر خواهد کرد. در چنین مواقعی، باید سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کرد.
مراجعه به پزشک
- در نتیجه هر نوع حرکت یا بیحرکتی غیر عادی او شما را متوجه خطر خواهد کرد. در چنین مواقعی، باید سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کرد.
- در زمان تعیین شده جهت انجام تست مجدد به پزشک مراجعه نمایید.