آزمایش‌های عملکرد ریه، گروهی از آزمایش‌هایی است که کارکرد ریه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این عملکردها شامل، توانایی تنفس و توانایی ریه‌ها در فراهم آوردن اکسیژن مورد نیاز بقیه بدن می‌باشند.

دلایل انجام

پزشک این آزمایشات را برای تعیین نحوه عملکرد ریه‌ها انجام خواهد داد. ممکن است این آزمایشات به شما توصیه شود اگر:

• دارای علائم مشکلات ریوی هستید.
• شما به طور معمول در معرض مواد و محیط‌های خاص هستید.
• برای نظارت بر بیماری مزمن ریه، مانند آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
• برای ارزیابی اینکه چگونه ریه‌های شما قبل از جراحی کار می‌کنند.

این آزمایشات می توانند به تشخیص این موارد کمک کنند:

• آسم
• آلرژی‌ها
• التهابات مزمن نایژه‌ها
• عفونت‌های تنفسی
• فیبروز ریوی
• برونشکتازی (بیماری که باعث کشیده شدن و پهن شدن مجاری هوایی می‌شود).
• آزبستوز (یک بیماری ناشی از قرار گرفتن در معرض آزبست است).
• سارکوئیدوز، التهاب ریه‌ها، کبد، گره‌های لنفاوی، چشم‌ها، پوست و یا بافت‌های دیگر
• اسکلرودرم (بیماری که بر بافت پیوندی شما تاثیر می‌گذارد).
• تومور ریوی
• سرطان ریه
• ضعف عضلات دیواره قفسه سینه

عوارض احتمالی

آزمایشات عملکرد ریه می‌توانند باعث ایجاد مشکلاتی شوند اگر:

• شما اخیراً دچار حمله قلبی شده‌اید.
• شما اخیراً عمل جراحی چشم شده‌اید.
• شما اخیراً جراحی قفسه سینه شده‌اید.
• شما اخیراً جراحی شکمی شده‌اید.
• شما عفونت شدید تنفسی دارید.
• شما مبتلا به بیماری قلبی ناپایدار هستید

این آزمایشات معمولاً برای بسیاری از افراد امن هستند. با این حال، چون در این روش ممکن از شما خواسته شود که به سرعت دم و بازدم را انجام دهید، ممکن است دچار گیجی شوید و یا در معرض غش کردن قرار گیرید. اگر احساس سرگیجه دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر شما مبتلا به آسم هستید، آزمایش ممکن است شما را به یک حمله آسم دچار کند. در موارد بسیار نادر، این آزمایشات ممکن است موجب افتادگی ریه شوند.

آمادگی پیش از مداخله

اگر داروهایی که راه‌هایی هوایی شما را باز می‌کنند مصرف می‌کنید، مانند داروهایی برای آسم یا برونشیت مزمن، ممکن است پزشک از شما بخواهد که مصرف دارو را پیش از آزمایش متوقف کنید. داروهای ضد درد نیز ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.

شما باید در مورد هر نوع داروی ضد درد بدون نسخه و تجویزی که درحال مصرف هستید، به پزشک خود اطلاع دهید.

مهم است که پیش از آزمایش از خوردن وعده غذای سنگین پرهیز کنید. یک معده پر می‌تواند از عملکرد کامل ریه جلوگیری کند.  قبل از آزمایش شما همچنین باید از غذا و نوشیدنی‌هایی که حاوی کافئین هستند مانند شکلات، قهوه و چای اجتناب کنید. کافئین می‌تواند راه‌های هوایی شما را بیش‌تر باز کند که می‌تواند بر نتایج آزمایش تاثیر بگذارد. شما همچنین باید یک ساعت قبل از تست از سیگار کشیدن و انجام ورزش‌های سنگین اجتناب کنید.

اطمینان حاصل کنید که لباستان تنگ نباشد. لباس‌های تنگ ممکن است تنفس شما را محدود کنند. شما همچنین باید از پوشیدن زیورآلاتی که ممکن است تنفس شما را تحت تاثیر قرار دهد اجتناب کنید.

اگر اخیراً عمل جراحی چشم، سینه، جراحی شکمی یا اخیر حمله قلبی داشته‌اید، به احتمال زیاد شما نیاز دارید آزمایش را تا زمانی که به طور کامل بهبود یابید به تأخیر بیندازید.

روش انجام

آزمایشات بررسی عملکرد ریه ها، شامل آزمایشات متعددی می‌شود که عبارتند از:

اسپیرومتری

روشی است که مقدار هوایی که نفس می‌کشید را اندازه‌گیری می‌کند. برای این آزمون، شما را در مقابل یک دستگاه نشسته و در یک دهان‌گیر که در دهان خود قرار داده‌اید می‌دمید. همچنین بینی شما به وسیله یک گیره بسته می‌شود تا از طریق بینی هوا خارج نشود. کارشناس تنفسی توضیح می‌دهد که چگونه برای آزمایش تنفس کنید.

پس از آن شما می‌توانید به طور معمول نفس بکشید. پزشک از شما می‌خواهد تا برای چند ثانیه هر چقدر عمیق که می‌توانید نفس بکشید. همچنین از شما خواسته می‌شود در داروهایی که راه‌های هوایی شما را باز می‌کنند تنفس کنید. پس از آن دوباره در دستگاه تنفس می‌کنید و تأثیر داروها در عملکرد ریه مشخص می‌شود.

آزمون پله تیسموگرافی 

آزمایش پلتیسموگرافی حجم گاز را در ریه‌های اندازه‌گیری می‌کند، که به آن حجم ریه می‌گویند. برای این آزمون، شما در یک اتاقک کوچک نشسته یا ایستاده و در یک دهان‌گیر تنفس کنید. پزشک می‌تواند به وسیله اندازه‌گیری فشار درون اتاقک، درمورد حجم ریه اطلاعات کسب کند.

آزمون ظرفیت انتشار

این آزمون نحوه کارکرد کیسه‌های هوایی (آلوئول‌ها) را در داخل ریه ارزیابی می‌کند. برای این بخش از آزمایش عملکرد ریه از شما خواسته خواهد شد که در بعضی از گازها مانند اکسیژن، هلیوم یا دی‌اکسیدکربن تنفس کنید.

شما همچنین ممکن است در یک “گاز ردیاب” برای یک بار نفس بکشید. این دستگاه می‌تواند وقتی که این گاز را نفس می‌کشید تشخیص دهد. این آزمایش، توانایی ریه‌های شما در انتقال اکسیژن و کربن‌دی‌اکسید از جریان خون و به جریان خون را ارزیابی می‌کند.

آزمایش اکسید نیتریک

این آزمون به اندازه‌گیری میزان اکسیدنیتریک موجود در هوای بازدم شما می‌پردازد. برای این آزمون، شما در یک لوله که به دستگاه قابل حمل متصل است نفس می‌کشید. در این آزمایش نیاز به تنفس است اما نه شدید.

تست گازهای شریانی موجود در خون

این تست به طور مستقیم سطوح گازها، مانند اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را در خون شما اندازه‌گیری می‌کنند. تست‌های گازخون شریانی معمولاً در یک بیمارستان انجام می‌شود، اما ممکن است در مطب انجام شود. برای این آزمایش معمولاً از یک شریان در مچ دست خون گرفته می‌رود . هنگامی که سوزن وارد می‌شود یا هنگامی که یک لوله متصل به سوزن با خون پر می‌شود، ممکن است درد کمی احساس کنید.

آزمایش‌های دیگری ممکن است برای ارزیابی عملکرد ریه در نوزادان، کودکان و یا بیمارانی که قادر به انجام آزمون‌های اسپیرومتری و حجم ریه نیستند مورد نیاز باشد. قبل از آزمایشات شما ممکن است خواسته شود که بعضی از غذاها را نخورید یا داروهای خاصی دریافت نکنید که ممکن است نتایج برخی از آزمایشات عملکرد ریه را تحت تاثیر قرار دهد.