مدیریت بیماری
خالهای غول پیکر
برخی کودکان با خالهای مادرزادی (congenital nevi) به دنیا میآیند. این خالها میتوانند باعث تکثیر ملانوسیت (سلولهای تولید کننده رنگدانه) شوند. ملانوسیت در اصل به سلولهای تولید کننده رنگدانههای پوستی یا پیگمنت گفته میشود. ملانوسیتهای مادرزادی از لحاظ سایز و شکل تفاوتهای بسیاری دارند. این خالها میتوانند بسیار کوچک باشند و یا به قدری بزرگ باشند که سطح بزرگی از پوست را بپوشانند.
خالهای کوچک مادرزادی کوچکتر از 15 میلیمتر هستند. ولی خالهای غول پیکر در زمان تولد بزرگتر از 20 سانتیمتر هستند. هدف از انجام جراحی میتواند برداشتن بخشی از خالهای غول پیکر یا برداشتن خال به طور کلی باشد.
روشهای جراحی برداشتن خالهای غول پیکر
روشهای مختلفی برای این جراحی وجود دارد تا خالها در سایزهای مختلف برداشته شوند. خالهای غول پیکر به یکی از سه روش زیر برداشته میشوند:
- ایجاد برش متوالی
- ایجاد برش و انتقال پوست
- گسترش بافت پوست
روش ایجاد برش متوالی: شامل برداشتن یک بخش از ضایعه و بستن زخم و انجام برخی جراحیهای مشابه برای برداشتن باقی مانده ضایعه میباشد. بین هر فرآیند جراحی به بیمار زمان داده میشود تا بافتها ترمیم شوند و جای زخمها و بافتهای موجود شروع به نرم شدن و یا کشیدگی کرده و امکان انجام جراحی دوباره را فراهم کنند. به صورتی که فشار بیش از حدی به پوست وارد نشود.
روش ایجاد برش و انتقال پوست: در این روش اکثر بافت ضایعه برداشته میشود و با کمک گرفتن از پوستی که از نواحی دیگر بدن گرفته شده است، ناحیه بسته میشود. بدین ترتیب این امکان فراهم میشود تا مقدار زیادی از بافت ضایعه برداشته شود و نیاز به جراحیهای کمتری باشد. انتقال پوست میتواند جای زخم یا بخیههای بیشتر و واضح تری ایجاد کند و دوران نقاهت را طولانی مدت نماید.
روش گسترش بافت پوست: برای رشد پوست اضافی طراحی شده است که بعد میتواند به عنوان فلپ پوستی یا پیوند پوست ضخیم به کار رود. در این تکنیک یک یا چند بالون سیلیکونی در زیر پوست قرار داده میشود و ظرف چندین هفته این بالونها با آب متورم میشوند تا رشد پوست به مقدار دلخواه برسد. پس از گسترش پوست ناحیه مجاور خال به مقدار کافی، مقداری یا تمام خال میتواند برداشته شود و پوست اضافی برای جایگزینی بافت از دست رفته استفاده میشود تا ناحیه جراحی بسته شود. بر اساس سایز ضایعه شاید نیاز به انجام جراحیهای ترمیمی دیگری برای برداشتن کل ضایعه باشد.
گاهی اوقات این روشها به صورت ترکیبی انجام میگیرند تا درمان مناسب صورت گیرد. برای مثال در مواردی که خال اندازه بسیار بزرگی دارد در ابتدا از روش ایجاد برش متوالی کمک گرفته میشود تا ضایعه کوچکتر شود و پوست به قدری سفت شود که امکان ایجاد برشهای بیشتر وجود نداشته باشد. پس از آن از روش گسترش پوست و یا پیوند پوست کمک گرفته میشود تا ناحیه بسته شود و فرآیند جراحی کامل شود.
جراح درباره گزینههای بالقوه جراحی با بیمار صحبت می کند تا بهترین و مؤثرترین روش که بتواند بهترین نتیجه را در پی داشته باشد انتخاب گردد.
دلایل انجام
به طور کلی به کودکانی که با ملانوسیت مادرزادی به دنیا میآیند، توصیه میشود که به طور منظم توسط یک متخصص پوست یا همان درماتولوژیست مورد معاینه قرار گیرند تا هرگونه تغییر مشکوکی را بررسی کنند. درماتولوژیستها متعاقباً در صورت نیاز برخی بیماران را به جراح پلاستیک ارجاع میدهند تا مناسب بودن جراحی برداشتن خال برای این بیماران بررسی گردد.
معمولاً برای ضایعههایی که علائمی خاص و یا خارش شدید دارند و یا زخم میشوند پیشنهاد میشود که خال برداشته شود. همچنین پیشنهاد میشود ضایعاتی که تغییرات غیرمعمولی در سایز، شکل، ظاهر و یا بافت دارند هم برداشته شوند و پس از آن بافت از نظر خوشخیمی یا بدخیمی مورد بررسی قرار میگیرد. و از بروز تغییرات بدخیم پیشگیری میشود. همچنین برخی از فراد از ظاهر این خالها ابراز نارضایتی میکنند و به دلایل زیبایی تمایل به برداشتن آنها دارند.
جراحی برداشتن خالهای مادرزادی از جمله جراحیهای اختصاصی است و با توجه به شکل، سایز و ناحیه ایجاد خال، از روشهای مختلفی برای بیماران استفاده میشود. گاهی اوقات این جراحی از دوران کودکی شروع میشود تا ترمیم پوست به مرور انجام گیرد و از بزرگ شدن طبیعی خال (به دلیل رشد کودک) و احتمال بدخیم شدن آن پیشگیری شود.
کودکان به طور کلی در شرایط زیر کاندیداهای مناسبی برای جراحی خالیهای غول پیکر هستند:
- از لحاظ فیزیکی سالم باشند و وزن ثابتی داشته باشند.
- ضایعه از لحاظ سایز و مکانی که دارد قابل برداشتن باشد و دسترسی به آن وجود داشته باشد.
- علائمی همچون درد، زخم، خارش یا دیگر علائم غیرطبیعی وجود داشته باشد.
- والدین توقعات واقعبینانه و درستی از جراحی داشته باشند و با تمامی جنبههای جراحی آشنا باشند.
اگر قصد انجام جراحی خال غول پیکر را برای کودک خود دارید نیاز است که مدت زمانی را برای بررسیهای لازم در نظر بگیرید و عکسهای قبل و بعد از بیماران را مشاهده کنید تا بدانید که در دوران نقاهت باید توقع چه مواردی را داشته باشید. آمادگیهای لازم برای قبل از جراحی میتواند به والدین و کودک کمک کند تا دوران نقاهت راحتتری را پشت سر بگذرانند و همچنین انتظارات واقع بینانهتری داشته باشند.
عوارض احتمالی جراحی خال های غول پیکر
- عفونت
- خونریزی
- هماتوم (خون مردگی و کبودی)
- خطرات بیهوشی
- تجمع مایعات (سروما)
- از دست دادن پوست
- تغییر رنگ پوست یا تورم طولانی مدت
- ایجاد اسکار و جای بخیه نا مطلوب
- حتمال نیاز به جراحی ترمیمی
خطرات و مشکلات این جراحی کاملاً مورد بررسی قرار میگیرند. اینکه تمامی سوالات خود را با جراح پلاستیک در میان بگذارید اهمیت بسیار بالایی دارد.
آمادگی قبل از مداخله
پزشک برای آمادگی قبل از این جراحی موارد زیر را پیشنهاد میدهد:
- تست های آزمایشگاهی و رادیوگرافی یا بررسی تخصصی پرونده پزشکی فرد
- مصرف برخی داروهای خاص یا جایگزین کردن داروها به جای داروهای مصرفی
- خودداری از مصرف آسپیرین، داروهای ضد التهابی و داروهای گیاهی که باعث افزایش خونریزی میشوند.
جراحی برداشتن خالهای غول پیکر مادرزادی معمولاً در بیمارستان یا کلینیکهای مجهز به جراحیهای سرپایی انجام میگیرد. این جراحی با بیهوشی کلی انجام میگیرد. کودکانی که تحت انجام این جراحی قرار میگیرند نیاز به مراقبتهای بیشتری دارند و تا مدت زمانی که اثر بیهوشی از بین برود نیاز است که به دقت مراقبتهای لازم به عمل آید.
روش انجام
داروهایی برای بیهوشی یا بیحسی بیمار استفاده می شود تا راحتی بیمار در طول جراحی تضمین شود. گزینههایی که برای بیهوشی در طول جراحی وجود دارد شامل بیحسی موضعی و بیهوشی عمومی است. پزشک بهترین گزینه را متناسب با شرایط بیمار انتخاب میکند.
برای برداشتن خالهای غول پیکر برشهایی در اطراف ضایعه ایجاد میشوند. برش در حاشیه خال و تا حدودی بر روی پوست سالم ایجاد میشود تا از برداشتن تمام ضایعه اطمینان حاصل شود. پوستهایی که درگیر ضایعه شدهاند و حتی بافتهای زیر جلدی در این جراحی برداشته میشوند. بافتی که جدا شده است به آزمایشگاه فرستاده میشود تا آسیب شناسی انجام گیرد و ماهیت آن (خوشخیم یا بدخیم بودن ) بررسی گردد. درصورتی که از روش ایجاد برش متوالی استفاده شود معمولاً در ابتدا بخش مرکزی و سپس لبههای اطراف ضایعه برداشته میشوند.
برشهایی که در این جراحی انجام میگیرند با نخهای بخیه معمولی و یا جذب شونده بسته میشوند. معمولاً بخیه در لایههای مختلفی از پوست مورد نیاز است و تنها بخشی از این بخیهها در لایه بیرونی قابل مشاهده هستند و باقی بخیهها در زیر پوست مخفی شدهاند. نواحی ایجاد برش در انتها با چسب و یا پانسمان پوشانیده میشوند. اسپلینت و یا بندهای الاستیک برای حفاظت بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند.
نتیجه جراحی برای برداشتن خال های مادرزادی ظاهری متناسب و طبیعی و یا نزدیک به طبیعی بدون حضور ضایعهی قهوهای رنگ بزرگ بر روی پوست میباشد. با گذشت زمان جای زخمهای مرتبط با جراحی محو میشوند. بر اساس برنامهریزیهایی که قبل از جراحی انجام میگیرد، اسکارها باید به نحوی قرار گیرند که رشد طبیعی ناحیه را ارتقا بخشند.
ناراحتی و درد پس از جراحی را میتوان با داروهای مسکن کنترل نمود. بر اساس روش مورد استفاده در جراحی شاید نیاز باشد که بخیهها بعد از جراحی کشیده شوند. ترمیم زخمهای ناشی از جراحی هفتهها زمان می برد تا تورم هم به طور کامل بر طرف شود. ناحیه جراحی بعد از ماهها کم رنگ شده و ظاهر بهتری پیدا میکند.
نکاتی که لازم است پس از ترخیص از بیمارستان و بازگشت به منزل رعایت نمائید.
- بروز مقداری التهاب و ایجاد یک لخته خون در ناحیه مورد نظر در روزهای ابتداییبعد از خالبرداری، طبیعی بوده و به مرور زمان رفع خواهد شد.
- در رژیم غذایی خود مصرف ماهی و غذاهای دریائی به خصوص ماهی های چرب مانند ماهی تن را فراموش نکنید زیرا اسیدهای چرب ضروری موجود در آن بازسازی لایههای محافظ پوست می شود.
- به میزان کافی مایعات بنوشید.
- به میزان کافی استراحت کنید.
- به طور روزانه ورزش کنید.
- پانسمانی که روی جای خال گذاشته شده، باید تا ۲ روز باقی بماند و در این ۲ روز آب به زخم نرسد.
- بعد از ۲ روز که پانسمان برداشته میشود میتوانید با نظر پزشک از کرمهای ترمیمکننده و آنتی بیوتیکهای موضعی استفاده کنید.
- تا مدتی از رفتن به استخر و یا قرار گرفتن در وان آب داغ اجتناب کنید.
- تا 24 ساعت از استفاده از لوازم آرایشی خودداری کنید.
- به هیچ عنوان محل جراحی را دستکاری نکنید.
- تا پایان درمان و مدتی بعد از درمان، از قرار گرفتن در برابر اشعه خورشید دوری کنید؛ و در صورت لزوم از کرمهای ترمیمکننده و کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
- از استعمال سیگار و سایر دخانیات اجتناب کنید.
- در صورت تجویز دارو و یا کرم توسط پزشک، آنها را به طور منظم و دقیق مصرف کنید.
مراجعه به پزشک
- افزایش درد، قرمزی، خونریزی، ترشح ماید یا تورم شدید محل عمل
- خارش شدید