خستگی

ابتلا به بیماری به خصوص بیماری‌های مزمن ممکن است انرژی انسان را به صورت چشمگیری کاهش ‌دهد؛ بنابراین خستگی مشکل جدی برای بسیاری از بیماران است و می‌تواند شما را از انجام کارهای مورد علاقه‌ بازدارد. خستگی توسط سایر افراد قابل مشاهده نیست. متأسفانه گاهی اوقات همسر، اعضای خانواده و دوستان متوجه نمی‌شوند که چگونه خستگی ناشی از بیماری، شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. آن‌ها ممکن است فکر کنند نسبت به انجام فعالیت‌های روزانه بی‌رغبت هستید یا تمایل دارید تنها باشید. گاهی حتی ممکن است خودتان متوجه نباشید که چرا چنین احساسی دارید.

به منظور مدیریت خستگی، باید بدانید خستگی به یک سری عوامل مربوط است که عبارتند از:

بیماری

بدن در هنگام ابتلا به هر نوع بیماری به میزان بیشتری از انرژی نیازمند است. زمانی که یک بیماری مزمن بروز می‌کند، بدن ابتدا به میزان زیادی انرژی برای بهبود وضعیت خود نیاز دارد و در نتیجه نمی‌تواند به صورت مؤثر از ذخایر انرژی خود برای انجام فعالیت‌های روزانه استفاده کند.

کاهش فعالیت

معمولاً کاهش فعالیت از عوارض شایع بیماری­ها هستند. گرچه استراحت در دوران بیماری به خصوص در زمان شدت گرفتن علائم بیماری مفید است اما باید توجه داشت که اگر از عضلات استفاده نشود، کارآمدی خود را از دست می‌دهند و ضعیف می‌شوند. قلب نیز از بافت ماهیچه‌ای تشکیل شده است و در صورت عدم فعالیت فیزیکی مناسب، بدن کارآمدی خود را از دست می‌دهد. در چنین وضعیتی توانایی قلب برای پمپ کردن خون به اعضای بدن و رساندن مواد غذایی و اکسیژن به آن‌ها کاهش می‌یابد. هنگامی که ماهیچه‌ها مواد مغذی و اکسیژن کافی دریافت نکنند، نمی‌توانند به خوبی فعالیت کنند؛ در نتیجه ضعیف شده و زودتر خسته می‌شوند.

تغذیه نامناسب

غذا منبع اصلی تأمین انرژی مورد نیاز بدن است. چنانچه سوخت دریافتی بدن از لحاظ کیفیت و کمیت خوب نباشد موجب خستگی می‌شود. در برخی افراد، چاقی موجب خستگی می‌شود؛ زیرا اضافه وزن موجب افزایش مقدار انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های روزانه می‌شود. برای برخی دیگر نیز کم­وزنی می‌تواند باعث مشکلات مرتبط با خستگی شود.

استراحت ناکافی

به دلایل مختلف، زمان‌هایی وجود دارد که افراد کم‌خوابی و یا خواب بی‌کیفیت دارند و این خود موجب احساس خستگی می‌شود.

احساسات

 احساساتی مانند استرس (فشار روانی)، اضطراب، ترس و افسردگی می‌توانند موجب خستگی شوند. بیشتر افراد از ارتباط بین استرس و خستگی آگاهند اما تنها برخی افراد در مورد این حقیقت که خستگی اصلی‌ترین علامت افسردگی است اطلاع دارند.

داروها

مصرف برخی داروها موجب احساس خستگی می‌شود. چنانچه فکر می‌کنید که خستگی شما ناشی از مصرف دارو است با پزشک خود مشورت کنید، ممکن است پزشک دارو یا میزان دُز مصرفی آن را تغییر دهد.

اگر مشکل خستگی است، اولین کار شما مشخص کردن دلایل آن است. به عنوان مثال آیا غذای سالم می‌خورید؟ آیا ورزش می‌کنید؟ آیا میزان خواب شما کافی است؟ چنانچه پاسخ شما به هر کدام از این سئوالات منفی باشد، دلیل احساس خستگی خود را پیدا کرده‌اید. مهم‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که ممکن است خستگی، دلیلی جز بیماری داشته باشد. بنابراین به منظور مبارزه یا پیشگیری از خستگی باید دلایل مختلف آن را مشخص کنید و این به معنای استفاده از ابزارهای مختلف خود مدیریتی است.

اگر خستگی به دلیل تغذیه نامناسب (خوردن حجم زیادی از غذاهای کم کالری مانند هله هوله) باشد ، راه حل آن، خوردن غذاهای با کیفیت و به اندازه است. گاهی افراد می‌گویند نمی‌توانند ورزش کنند، چون خسته هستند. این باور باعث به وجود آمدن یک دور باطل می‌شود: افراد احساس خستگی می‌کنند، چون ورزش نمی‌کنند یا چون ورزش نمی‌کنند، احساس خستگی می‌کنند. اگر شما نیز چنین مشکلی دارید، به خودتان برای ورزش کردن در زمانی که احساس خستگی می‌کنید انگیزه بدهید. لازم نیست که ورزش سنگین داشته باشید تنها کافی است پیاده‌روی کوتاهی داشته باشید.

اگر احساساتی مانند (استرس، اضطراب، ترس و افسردگی) موجب احساس خستگی شود، احتمالاً استراحت مؤثر نیست و حتی می‌تواند موجب تشدید آن شود به خصوص اگر خستگی نشانه‌ای از افسردگی باشد.