مدیریت بیماری
شیمیدرمانی
استفاده از داروهای شيميايی ضدسرطان يكی از روشهای درمان سرطان است. این داروها بر روی تقسيم سلولی تأثير و رشد تومور (توده) سرطانی را مختل میكنند. در اين روش دارو به روش خوراکی یا تزریقی وارد گردش خون میشود. در صورتیكه سلولهای سرطانی از ناحيه اوليه به مناطق ديگر بدن منتشر شده باشند، باعث از بين رفتن آنها در تمام نقاط میشود. بنابراين وقتیكه احتمال میرود سلولهای سرطانی در ساير نقاط بدن پخش شده باشند، بهتر است شيمیدرمانی شروع شود. به اين ترتيب شيمیدرمانی احتمال گسترش سرطان به ساير نقاط بدن و بازگشت تومور در محل عمل و در ساير مناطق را كم میكند. همچنين گاهی برای كوچک كردن اندازه تومورهای بزرگ قبل از عمل جراحی از این روش استفاده میشود.
دارو به صورت قرص یا از طریق تزریق درون وریدی در بیمارستان یا مراکز سرپایی داده میشود ولی ممکناست توسط جراح لولههای مخصوصی در داخل سیاهرگهای گردن يا قفسهسينه جاگذاری شود تا از مشكلات تزريق در وريدهای دست يا پا پرهيز گردد. با جاگذاری اين لولهها يكی از مشكلات مهم انجام شيمیدرمانی كه پيدا كردن رگهای محيطی مناسب برای تزريق میباشد، مرتفع میشود.
داروهای شيمیدرمانی به صورت دورهای در فواصل 4-3 هفته يکبار تزريق میشوند. اين فاصله زمانی به سلولهای طبيعی بدن فرصت میدهد تا صدمات وارده را جبران كنند. در مجموع كل دورههای شيمیدرمانی معمولاً بین 4 تا 8 ماه طول خواهد كشيد. دقت داشته باشید که تزریق داروهای شیمیدرمانی یک کار تخصصی است که باید در مراکز معتبر و توسط پرستاران ورزیده و آموزشدیده انجام شود، زیرا هر گونه اشتباه و اشکالی می تواند باعث ایجاد صدماتی برای بیمار شود.
داروهايی كه در درمان سرطان استفاده میشوند، چند گروه هستند:
- برخی از آنها رشد سلولهای سرطانی را متوقف میكنند.
- برخی دیگر مانع از تكثير سلولهای سرطانی میشوند.
- دستهای ديگر از داروها به پروتئينهای سطح سلولهای سرطانی متصل شده و به عبارت ديگر اين سلولها را علامتدار میكنند تا سيستم ايمنی بدن بتواند آنها را شناسايی و تخريب كند.
نوع داروهای شيمیدرمانی توسط پزشک یا متخصص انكولوژی (سرطانشناس) تعيين میشود و بر اساس خصوصيات غده سرطانی، ميزان پيشرفت بيماری، مرحلهی بيماری و وضعيت سلامتی بيمار میتواند متفاوت باشد. نکته قابل توجه این است که بیمار هرگز نبايد درمان خود را با ساير بيماران مقايسه كند زيرا سير بيماری و در نتيجه درمان آن، در هر بيمار با ديگری متفاوت است. به عنوان مثال يک بيمار جوان و سالم میتواند داروهای قویتری را تحمل كند. طبيعی است كه هر قدر داروی انتخاب شده قویتر باشد، عوارض جانبی آن نيز بيشتر است. در مقابل فرد مسنی كه بيماریهای زمينهای متعدد دارد، ممكناست نتواند اين داروها را به راحتی تحمل كند.
پزشكان اغلب از تركيبی از چند دارو استفاده میكنند زيرا تجربه نشان داده است كه تركيب داروها نتايج بهتری را ايجاد میكند. همچنين با استفاده از چند دارو احتمال ايجاد مقاومت در سلولهای سرطانی نسبت به هر يک از داروها كمتر میشود. جهت کم کردن عوارض شیمیدرمانی برخي داروهای كمكی وجود دارند كه به عنوان مكمل شيمیدرمانی استفاده میشوند. اگر چه اين داروها جزء داروهای شيمیدرمانی نيستند و اثری بر سلولهای سرطانی ندارند، اما بخشی از درمان به حساب میآیند.
