مدیریت بیماری
ایمنی دارویی
یکی از مهم‌ترین روش های درمانی در بیماری‌ها، روش دارودرمانی است. داروها وقتی که به درستی استفاده شوند یک شگفتی محسوب می‌شوند و می‌توانند باعث بهبود بیماری شده، درد را تخفیف دهند، باعث آهسته شدن مسیر پیشرفت بیماری و نیز بهبود کیفیت زندگی شوند ولی در صورت استفاده‌‌‌ی نادرست می‌تواند باعث ایجاد عوارض شود.
با توجه به تنوع بسیار زیاد داروها و شکل‌های متفاوت آن از جمله قرص، کپسول، شربت، شیاف، سوسپانسیون، الگزیر(شربت)، کرم، پماد، خمیر، اسپری، چسب، استنشاقی، قطره و تزریقی، هر یک از آن‌ها پس از استفاده با توجه به نوع داروی استفاده شده در یک قسمت از بدن جذب و سپس دفع می‌گردند. در ادامه با نکات ضروری مرتبط با مراقبت‌های دارویی آشنا می‌شوید:
- قبل از مصرف هر دارو به توضیحات بروشور دارو در زمینه نحوه مصرف صحیح توجه کنید و با عوارض احتمالی آن آشنا شوید. در صورتی که هنگام مصرف دارو دچار واکنش حساسیتی یا هرگونه عارضه شدید در مورد قطع یا ادامه‌ی مصرف داروی خود با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید.
- ممکن است پزشک با توجه به بیماری شما برایتان یک یا چند نوع دارو تجویز کند. اگر چند نوع دارو تجویز شد باید برای مصرف آن‌ها در زمان مقرر برنامه‌ریزی خوبی انجام دهید. همچنین مراقب تداخلات دارویی باشید و در این زمینه با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
- طول دوره درمانی را که پزشک توصیه کرده است را کامل کنید. داروها را طبق دستور پزشک و توضیحاتی که پزشک داروساز و کارکنان داروخانه برای شما می‌دهند مصرف کنید.
- مطمئن شوید که برچسب داورها صحیح است. دارو را حتما دور از دسترس کودکان قرار دهید. هرگز به اعضای خانواده یا دوستان، دارویی را که برای شما تجویز شده است توصیه نکنید در صورتی که هنگام مصرف داروها حاملگی رخ داد درباره ی قطع دارو یا ادامه ی مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
- داروی خود را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید یا مقدار و نوع آن‌ها را تغییر ندهید. اگر فکر می کنید به عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها دچار شده اید با پزشک خود در میان بگذارید و یا در مواردی که فوریت دارد به اورژانس مراجعه کنید. قبل از مصرف داروی جدید دیگری با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر بیش از یک دارو مصرف می‌کنید، باید مراقب تداخلات بالقوه خطرناک داروها باشید. استفاده از دو یا چند دارو باعث ایجاد تداخل دارویی می‌شود و ممکن است به جای احساس بهبودی وضعیت بدتری را ایجاد کند. با افزایش سن، مشکلات مربوط به تداخلات دارویی افزایش می‌یابد.
- هنگام ملاقات با پزشک حتماً داروهای مصرفی خود (داروهای صنعتی، گیاهی، مکمل‌ها، ویتامین‌ها و …) را به صورت دقیق به ایشان اطلاع دهید.
- در خصوص حساسیت‌های دارویی که قبلاً داشته‌اید به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر تحت نظر چند پزشک هستید اطمینان حاصل کنید که تمام پزشکان از داروهایی که مصرف می‌کنید اطلاع دارند.
در خصوص موارد زیر با پزشک یا کارکنان داروخانه صحبت کنید:
- نحوه مصرف دارو (میزان و فاصله زمانی در هر شبانه روز) را به دقت بپرسید. برای مثال اگر به شما گفتند روزی دو بار دقیقاً سؤال کنید که آیا منظور هر 12 ساعت یک عدد است؟
- طول مدت مصرف دارو
- عوارض احتمالی و اقداماتی که باید در صورت بروز عوارض انجام دهید.
- تداخلات احتمالی که ممکن است داروهای جدید با سایر داروهایی که قبلاً مصرف می‌کردید داشته باشند.
- برای جلوگیری از ارائه اشتباه دارو در زمان تحویل گرفتن داروها از داروخانه، یک بار دیگر بخواهید کارکنان داروخانه نسخه شما را با داروها تطبیق دهند.
- اصطلاح داروی بدون نسخه به این معنی نیست که این داروها برای همه‌ی افراد و در همه‌ی شرایط مناسب هستند. قبل از گرفتن داروهای بدون نسخه از داروخانه، علایمی را که آزار دهنده هستند و به خاطر آن به داروخانه مراجعه کرده‌اید را برای دکتر داروساز توضیح دهید.
- اگر محلول‌های خوراکی (مانند شربت) تجویز شده است برای مصرف دقیق میزان تجویز شده در هر وعده (مثلاً 5 سی‌سی) از کارکنان داروخانه بپرسید که از چه وسیله‌ای استفاده کنید (قاشق در چه سایزی و یا سرنگ و …).
- ایجاد خون مردگی سریع تر از حد معمول، جوش‌های پوستی، اسهال یا یبوست پایدار، سوزش سر دل به طور پیوسته، تهوع واستفراغ پایدار، تب،خستگی بیش از حد و سایر علائم جدیدی که می‌تواند ناشی از عوارض دارویی یا تداخلات دارویی باشد. در صورت مشاهده‌ی هرکدام از این علائم با پزشک یا بیمارستان تماس بگیرید.
- داروهای خود را در محلی مشخص که با برنامه روزانه شما در ارتباط است بگذارید (مانند روی میز مطالعه یا جلوی آینه)
- دارو ها را در زمان انجام فعالیت‌های خاص مصرف کنید. به طور مثال آسپرین را شب‌ها زمانی که مسواک می‌زنید مصرف کنید.
- از نرم‌افزارهای موبایل یادآور و یا ساعت‌های هشدار دهنده برای یادآوری استفاده کنید.
- جعبه‌های قرص می‌تواند ابزار مفیدی برای فراموش نکردن و مصرف دقیق‌تر قرص‌ها به ویژه برای سالمندان یا کسانی که تعداد زیادی از داروها را مصرف می‌کنند.
- از یک جدول یا تقویم استفاده کنید.
- روی این جدول یا تقویم طرح دارویی خود را لیست کنید.
- آن را کنار داروهای خود قرار دهید.
- با هربار مصرف دارو، شمارۀ آن را از لیست حذف کنید.
- به چگونگی نگهداری از داروها دقت کنید:
- به تاریخ تولید و انقضای داروها دقت کنید. توجه داشته باشید که بعضی داروها بعد از باز شدن مدت زمان محدودی برای استفاده دارند(مانند بعضی قطره های چشمی و سوسپانسیون های غیر آماده).
- داروها را دور از نور و در دمای مناسب (معمولاً زیر 25 درجه سانتی گراد) قرار دهید. اگر دارو باید در یخچال نگهداری شود، در کوتاه ترین زمان پس از تهیه از داروخانه آن را در یخچال قرار دهید.
- داروها را از پوشش یا جعبه‌ی خود خارج نکنید.
- داروها را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
- هرگز به اعضای خانواده یا دوستان، دارویی را که برای شما تجویز شده است توصیه نکنید.
- در صورتی که هنگام مصرف داروها حاملگی رخ داد درباره‌ی قطع دارو یا ادامه‌ی مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
- قبل از مصرف داروی جدید دیگری با پزشک خود مشورت کنید.
