شانه یخ زده (فروزن شولدر) بیماری است که با درد، خشکی و سفتی مفصل شانه همراه است. علائم و نشانه‌های این بیماری به تدریج شروع شده و در طول زمان معمولا تا 3 سال بدتر می‌شود. این بیماری در زنان شایع‌تر است.

بیماری‌هایی مانند سکته مغزی یا جراحی ماستکتومی که حرکات بازو را محدود می‌کنند خطرابتلا به شانه یخ زده را افزایش می‌دهند. درمان این بیماری شامل انجام حرکات تمرینی است و گاهی نیز داروهای بی‌حس کننده و یا کورتیکواستوئید به کپسول مفصل تزریق می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

بیماری شانه یخ زده به تدریج شروع می‌شود و سه مرحله دارد. هر یک از این مراحل ممکن است ماه‌ها طول بکشد:

• مرحله درد: دراین مرحله حرکات شانه محدود شده و با درد همراه است.
• مرحله خشکی: دراین مرحله درد کاهش می‌یابد اما حرکت دادن شانه سخت‌تر می‌شود.
• مرحله ذوب شدن: در این مرحله دامنه حرکتی شانه به تدریج بهبود می‌یابد.

در برخی افراد بیماری در شب تشدید شده و مانع خواب می‌شود.

علل شایع

مفصل شانه در واقع ترکیبی از چندین مفصل متفاوت تشکیل شده از استخوان‌ها و تاندون‌ها می‌باشد. که در یک کپسول از بافت همبند قرار دارند. شانه منجمد هنگامی اتفاق می‌افتد که این کپسول ضخیم و سفت شده و دامنه حرکات مفصل شانه را محدود می‌کند.

عوامل تشدید کننده خطر

برخی عواملی که ممکن است خطر ابتلا به شانه منجمد را افزایش دهد عبارتند از:

• سن و جنس
• درافراد بالای 40 سال  به ویژه زنان احتمال ابتلا به شانه منجمد بیشتر است.
• عدم تحرک و یا کاهش تحرک
• افرادی که مدت طولانی تحرک نداشته‌اند و یا تحرک شانه کاهش پیدا کرده است بیشتر در معرض خطر ابتلا به فروزن شولدر می‌باشند.

عدم تحرک ممکن است نتیجه بسیاری از عوامل باشد از جمله:

• آسیب روتاتور کاف
• شکستگی بازو
• ضربه خوردن
• پس از عمل جراحی
• بیماری‌های سیستماتیک

به نظر می‌رسد افراد مبتلا به بیماری‌های خاص بیشتر درمعرض ابتلا به شانه منجمد هستند. بیماری‌هایی که ممکن است این احتمال را افزایش دهد عبارتند از:

• دیابت
• پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم)
• کم‌کاری غده تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)
• بیماری قلب و عروقی
• بیماری سل
• بیماری پارکینسون

تشخیص

در هنگام معاینه بالینی ممکن است پزشک شانه را از نظر درد و دامنه حرکات بررسی کند. فروزن شولدر بر روی حرکات فعال و غیرفعال شانه اثر می‌گذارد.

در برخی ازموارد پزشک ممکن است با تزریق داروی بی‌حس کننده دامنه حرکت فعال و غیر فعال را تعیین کند.

شانه منجمد معمولاً از روی علائم و نشانه‌های موجود تشخیص داده می‌شود. اما ممکن است پزشک انجام آزمایشات تصویربرداری مانند تصویربرداری با اشعه ایکس یا ام آر آی را برای رد کردن سایر بیماری‌ها تجویز کند.

درمان

رایج‌ترین درمان برای شانه منجمد شامل کنترل درد و حفظ دامنه حرکات شانه است.

• داروها

استفاده از داروهای ضد درد مانند آسپرین و ایبوپروفن و غیره می‌تواند به کاهش درد و التهاب این بیماری کمک کند. در برخی موارد ممکن است پزشک داروهای ضد درد قوی‌تر و داروهای ضد التهاب تجویز کند.

• فیزیوتراپی

یک فیزیوتراپیست می‌تواند برای کمک به بهبود تحرک شانه و افزایش محدوده حرکتی تمریناتی را به بیمار آموزش بدهد. انجام این تمرینات مهم است زیرا به بهبود تحرک کمک می‌کند.

• عمل جراحی

جراحی فروزن شولدر به ندرت انجام می‌شود. اما اگر سایر درمان‌ها در روند بهبودی نتیجه نداشته باشد، ممکن است پزشک انجام عمل جراحی برای برداشتن بافت اسکار و چسبندگی داخل مفصل شانه را توصیه کند. پزشکان معمولا این عمل جراحی را با روش آرتروسکوپی انجام می‌دهند.

• سایر روش‌های درمانی

شانه منجمد خود به خود ظرف 12 تا 18 ماه بهتر می‌شود. ممکن است پزشک برای بهبود علائم بیماری روش‌های زیر را توصیه کند:

• تزریق استروئید: تزریق کورتیکواستروئیدها به مفصل شانه ممکن است باعث کاهش درد و بهبود حرکات شانه به خصوص در مراحل اولیه بیماری باشد.
• اتساع مفصل: تزریق آب مقطر به کپسول مفصلی به کشش بافت کمک کرده و انجام حرکات مفصل را آسان‌تر می‌کند.
• دستکاری شانه: در این روش که با بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود و بدون درد است پزشک مفصل شانه را برای کمک به شل شدن بافت در جهات مختلف حرکت می‌دهد.