سپتوپلاستی (اصلاح انحراف بینی) نوعی جراحی است که با هدف اصلاح انحراف تیغه‌ی بینی انجام می‌گیرد. تیغه بینی به دیواره میانی بینی گفته می‌شود که از استخوان و غضروف تشکیل شده است و دو حفره بینی را از یکدیگر جدا می‌کند. انحراف تیغه بینی یا شکستگی تیغه بینی به معنای متمایل شدن تیغه بینی به یک طرف حفره بینی است. این عارضه احتمالاً باعث اختلال در تنفس و کاهش جریان هوا به دلیل انسداد مجرای بینی می‌شود.

در طول جراحی سپتوپلاستی، موقعیت تیغه بینی تغییر می‌کند و صاف می‌شود و در وسط بینی قرار داده می‌شود. این جراحی را با بریدن و برداشتن بخش‌هایی از تیغه بینی شروع می‌کنند و سپس به اصلاح وضعیت تیغه‌بینی می‌پردازند. گاهی جراحی سپتوپلاستی به تنهایی انجام می‌شود و در برخی موارد می‌تواند همراه با رینوپلاستی نیز انجام گیرد.

چه افرادی کاندیدای مناسبی برای انجام سپتوپلاستی هستند؟

سپتوپلاستی به منظور اصلاح انحراف تیغه بینی و بهبود اختلالات تنفسی انجام می‌گیرد. در ابتدا پزشک تمامی گزینه‌های درمانی را برای بیمار توضیح می‌دهد و تصمیم اینکه جراحی برای بیمار مناسب است یا خیر با پزشک است.

به طور کلی در موارد زیر فرد کاندیدای مناسبی برای این جراحی است:

• انحراف تیغه بینی که باعث اختلال در تنفس می‌شود.
• اصلاح تنفس در خواب همراه خشکی دهان در صبح
• فرد از سلامت کامل فیزیکی برخوردار باشد.
• فرد سیگاری نباشد.

در صورتی که فرد قصد انجام این جراحی را دارد بهتر است که در مورد مزایا و معایب سپتوپلاستی اطلاعات لازم را کسب کند و با اقدامات لازم در دوران نقاهت کاملاً آشنا شود. در نتیجه بیماران توقعات معقولانه‌تری خواهند داشت و دوران نقاهت راحت‌تری را پشت سر می‌گذرانند.

عوارض احتمالی

تصمیم به انجام جراحی سپتوپلاستی کاملاً شخصی است. در صورتی که مزایای این جراحی نسبت به معایب آن قابل قبول باشد می‌توان این جراحی را مناسب فرد دانست.

 از بیمار خواسته می‌شود تا فرم‌هایی را مبنی بر رضایت از انجام جراحی امضا کند. امضای این فرم بدین معنا است که بیمار از نوع جراحی و خطرات و مشکلات بعد از جراحی اطلاعات کافی پیدا کرده است.

عوارض احتمالی جراحی سپتوپلاستی شامل موارد زیر است:

• خونریزی و یا تجمع خون در فضای بینی
• عفونت
• ترمیم ناقص برش‌ها
• خطرات ناشی از بی‌هوشی
• وجود علائم انحراف بینی حتی بعد از عمل
• ایجاد سوراخ یا یک مجرای ورودی در تیغه بینی
• تغییر در شکل و ظاهر بینی
• کاهش حس بویایی
• بی‌حسی موقت در لثه بالا و یا دندان‌ها

آمادگی پیش از مداخله

جهت آمادگی برای این جراحی احتمالاً از بیمار خواسته می‌شود که موارد زیر را انجام دهد:

• انجام آزمایش‌های مورد نیاز و معاینه پزشکی
• ترک سیگار و دخانیات
• عدم مصرف آسپیرین، داروهای ضد التهابی و داروهای گیاهی که می‌توانند منجر به افزایش خونریزی شوند.

سپتوپلاستی به طور کلی در بیمارستان یا کلینیک معتبر جراحی انجام می‌گیرد و بیمار به طور کامل بی‌هوش می‌شود. جراح پلاستیک درمورد محل انجام جراحی تصمیم می‌گیرد. در صورتی که جراحی به صورت سرپایی انجام گیرد بیمار باید با یک همراه به محل جراحی مراجعه کند. زیرا در طول جراحی فرد به طور کامل بی‌هوش می‌شود، همچنین بیمار بعد از جراحیممکن است یک شب در بیمارستان بستری می‌شود، که بهتر است فردی همراه وی باشد و بعد از مرخص شدن با همراه به منزل باز گردد.

در حین جراحی

داروهای بی‌هوشی و آرام بخش با توجه به تصمیم پزشک جراح استفاده می‌شود. در برخی موارد می‌توان جراحی را با بی‌حسی موضعی و تزریق داروهای آرام‌بخش انجام داد. ولی در اغلب موارد نیاز است که بیمار تحت بی‌هوشی عمومی قرار بگیرد.

در صورتی که سپتوپلاستی به صورت بسته انجام گیرد، برش‌هایی در داخل حفره بینی ایجاد می‌شوند. برای جراحی‌های پیچیده‌تر و یا جراحی‌هایی که به همراه رینوپلاستی باید انجام گیرند، برش کوچکی در بافت جدا کننده سوراخ‌های بینی، ایجاد می‌شود و این نوار باریک سوراخ‌های بینی را از هم جدا می‌کند.

پوشش مخاطی بینی به عضوی گفته می‌شود که سطح تیغه بینی را می‌پوشاند. در این مرحله از جراحی پوشش مخاطی از تیغه بینی جدا می‌شود که اهمیت بسیار بالایی دارد زیرا این پوشش بسیار حساس است و می‌تواند باعث پارگی یا ایجاد سوراخ در لایه مخاطی شود. در ابتدا یک سمت از پوشش مخاطی از تیغه بینی جدا می‌شود و سپس لایه مخاطی در سمت دیگر جدا می‌گردد.

انحراف تیغه بینی (قسمت استخوانی یا غضروفی) اصلاح می‌شود و تیغه بینی صاف می‌گردد. زمانی که تیغه بینی در وضعیت مناسب و صافی قرار گرفت، لایه مخاطی بینی را در وضعیت جدید در اطراف تیغه بینی قرار می‌دهند و بخیه‌های لازم زده می‌شود.

تیغه بینی اصلاح شده، با گچ ثابت می‌شود و مدت زمان کمی بعد از جراحی گچ برداشته می‌شود. بخیه‌های داخلی که در طول جراحی استفاده می‌شود به مرور زمان جذب می‌شوند و از نوع جذب شونده هستند.

‌

پس از جراحی

از آنجائی‌که جراحی سپتوپلاستی به صورت سرپایی انجام می‌گیرد، بیمار در همان روز جراحی بعد از اینکه اثر داروهای بی‌هوشی از بین برود، می‌تواند مرخص شود و به منزل برود. در طول دوران نقاهت بعد از سپتوپلاستی از تامپون‌هایی در داخل بینی استفاده می‌شود تا از بینی محافظت شود.

اگر رینوپلاستی به صورت همزمان با جراحی سپتوپلاستی انجام گیرد بانداژهای خارجی، هم بر روی بینی قرار می‌گیرد. معمولاً یک تا دو روز بعد از جراحی تامپون‌ها کشیده می‌شوند. گچ بینی هم مدت زمان کمی بعد از جراحی در مطب پزشک برداشته می‌شود.

تورم اولیه ناشی از جراحی ظرف چند هفته از بین می‌رود ولی چند ماه طول می‌کشد که نتیجه کامل سپتوپلاستی مشاهده گردد. در اوایل دوران نقاهت درد خفیفی وجود دارد و تنفس فرد کمی دشوار است. پزشک داروهای مسکن مناسبی برای بیمار تجویز می‌کند. داروهایی مانند آسپیرین و ایبوپروفن در این دوره نباید مصرف شوند زیرا خون را رقیق می‌کنند و احتمال خونریزی را افزایش می‌دهند. امکان دارد برای بیمار محلول‌های نمکی تجویز شود.

نتیجه این جراحی در اکثر مواقع دائمی است. زخم های ناشی از این جراحی در داخل و بر روی بینی هستند که به سرعت ترمیم می‌شوند و در مدت زمان کوتاهی بعد از جراحی روند تنفس بهبود چشم‌گیری می‌یابد. فرایند ترمیم بینی آهسته است و شاید تا سه الی شش ماه به طول انجامد. با این حال تغییراتی که در تیغه بینی، غضروف و بافت بینی رخ می‌دهد نیاز به مدت زمان زیادی برای ترمیم دارند.

اکثر بیماران به دلیل اختلال در تنفس برای این جراحی اقدام می‌کنند که بعد از جراحی بهبود چشمگیری را تجربه خواهند کرد. از دیگر مزایای این جراحی می‌توان به خواب بهتر و تنفس با بینی اشاره کرد. مدت زمان مورد نیاز برای بهبودی کامل بعد از جراحی در بیماران مختلف متفاوت است.