تب، یک بیماری نیست، بلکه شایع‌ترین علامت در بیماری‌های عفونی است. شایع‌ترین علت‌های تب درکودکان، عفونت‌های ویروسی (مثل سرماخوردگی) و باکتری‌ها (مانند: عفونت‌های گلو و گوش) هستند.

علامت‌های شایعی که ممکن است همراه تب در کودکان مشاهده شوند، عبارت هستند از:

• بی‌قراری
• سردرد شدید
• گریه فراوان
• دهان و زبان خشک
• بی‌اشتهایی
• رنگ پریدگی یا برافروختگی شدید

هرگاه کودک، یکی از علامت‌های بالا را داشت و یا شک داشتید که تب دارد، برای تعیین دقیق درجه حرارت بدن وی، از تب‌‌گیر (ترمومتر) استفاده کنید. انواع تب‌‌گیرها عبارتند از:

• تب‌‌گیر شیشه‌ای (جیوه‌ای)
• تب‌‌گیر دیجیتال
• تب‌‌گیر نواری پیشانی

روش استفاده از تب‌‌گیر شیشه‌ای

تب‌‌گیرهای شیشه‌ای دو نوع هستند:

• تب‌‌گیرهای دهانی که برای اندازه گیری حرارت از زیر زبان یا زیر بغل استفاده می‌شوند و دارای مخزن جیوه باریک‌تر و بلندتر هستند.
• تب‌‌گیرهای مقعدی که برای اندازه گیری حرارت از ناحیه مقعد استفاده می‌شوند و دارای مخزن جیوه ضخیم‌تر و کوتاه‌تر می‌باشند.

توجه: هرگز ترمومتر مقعدی را برای دهان و یا ترمومتر دهانی را برای مقعد استفاده نکنید زیرا دقت هر کدام متفاوت است.

وسایل مورد نیاز برای تعیین درجه حرارت بدن عبارتند از:

1. تب‌‌گیر (ترمومتر) مناسب با روش اندازه گیری
2. ساعتی كه ثانیه شمار داشته باشد.
3. ماده چرب كننده (در صورت استفاده از تب‌‌گیر مقعدی)

تب‌گیرها درجه بندی می‌شوند، اعداد روی تب‌‌گیر معرف درجه بندی آن است. هر درجه به 10 قسمت تقسیم می‌شود و هر قسمت یک دهم درجه است.

برای اندازه گیری درجه حرارت بدن به روش زیر عمل کنید:

1. تب‌‌گیر را از جعبه آن خارج كنید و آن را به طور کامل با آب سرد و صابون بشویید و با یک قطعه پنبه خشک کنید.
2. انتهای تب‌‌گیر را محكم بین انگشت شست و اشاره نگه دارید به آرامی بچرخانید تا بتوانید ستون جیوه را ببینید و آن را آنقدر تكان دهید كه جیوه درون لوله از عدد 35 OC پایین تر بیاید.
3. تب‌‌گیر دهانی را، زیر زبان کودک قرار دهید. کودک باید لب‌ها را ببندد ولی تب‌‌گیر را با دندان نگه ندارد. قبل از انجام، به کودک آموزش دهید که چگونه آن را داخل دهان خود نگه دارد. توجه داشته باشید که تب‌‌گیر دهانی برای کودکان زیر 4 سال استفاده نشود.
4. تب‌‌گیر را به مدت 3 دقیقه زیر زبان کودک نگه دارید.
5. تب‌‌گیر را پس از زمان گفته شده از دهان کودک خارج كنید و آن را با یک قطعه پنبه از قسمت انتها به طرف مخزن جیوه تمیز کنید. در حالی که پشت به نور ایستاده‌اید، آن را مقابل چشمانتان به صورت افقی نگه دارید و شماره‌ای را كه انتهای ستون جیوه مقابل آن قرار گرفته است، بخوانید. درجه حرارت طبیعی بین 37.3 تا 36.8 است.

چنانچه از روش مقعدی برای اندازه گیری درجه حرارت استفاده می‌کنید پس از شستشوی تب‌‌گیر و خشک کردن آن، اقدام‌های زیر را انجام دهید:

1. دستکش یکبار مصرف بپوشید.
2. مقداری ژل یا ماده چرب كننده بردارید.
3. کودک را در وضعیت خوابیده به شکم یا پهلو قرار دهید.
4. در حدود 3-2 سانتی‌متر از تب‌‌گیر را با ماده چرب کننده، آغشته کنید.
5. دو طرف باسن کودک را با انگشت باز کنید تا سوراخ مقعد دیده شود.
6. تب‌‌گیر را در حدود 2 سانتی‌متر در مقعد کودک و 5/1 سانتی‌متر در مقعد نوزاد داخل کنید.
7. نوزاد را فقط با كی دست نگه دارید.
8. تب‌‌گیر را در حدود یک دقیقه در محل نگه دارید.
9. پس از یک دقیقه، تب‌‌گیر را خارج كرده و با كی دستمال کاغذی از قسمت انتها به طرف مخزن جیوه پاك كنید. در حالی که پشت به نور قرار گرفته‌اید، آن را به صورت افقی جلوی چشمتان بگیرید و شماره‌‌ای را كه انتهای جیوه مقابل آن قراردارد، بخوانید. درجه حرارت معمولی مقعدی بین 37.2 تا 37.8 است.

برای اندازه گیری درجه حرارت از راه زیر بغل به ترتیب زیر عمل کنید:

کودک را در وضعیت نشسته یا خوابیده قرار دهید و تب‌‌گیر را پس از آماده کردن، در قسمت وسط زیر بغل او بگذارید. زیر بغل کودک باید خشك بوده و در فاصله بین بازو و قفسه سینه نباید هیچ پوشش و لباسی قرار داشته باشد. به جای زیر بغل می‌توانید کودک را خوابانیده و تب‌‌گیر را در کشاله ران او قرار دهید.

در حالی که بازوی کودک را به بدن او چسبانده‌اید، تب‌‌گیر را به مدت 5 دقیقه زیر بغل او نگه دارید.

پس از 5 دقیقه تب‌‌گیر را برداشته و جلو چشم بگیرید و درجه حرارت را بخوانید درجه حرارت معمولی زیر بغل بین 35/9 OC – 36/7 OC است.

روش استفاده از تب‌‌گیرهای دیجیتال

تب‌‌گیرهای دیجیتال دارای شكل‌ها و انواع گوناگونی هستند كه از آن‌ها باید برابر دستورشان استفاده كرد. ولی به طور معمول باید پس از شستشوی تب‌‌گیر، آن را در زیر زبان قرار داد. دقت كنید پس از روشن کردن ترمومتر با شنیدن صدای بوق که به طور معمول چند ثانیه تا حداکثر یک دقیقه طول می‌کشد، می‌توانید میزان درجه حرارت بیمار را روی تب‌‌گیر بخوانید.

روش استفاده از تب‌‌گیرهای نواری پیشانی

تب‌‌گیر نواری را از سمتی که اعداد آن را بتوانید بخوانید به مدت یک دقیقه روی پیشانی کودک قرار دهید و سپس تا عددی را که تغییر رنگ روی آن ایجاد شده است، بخوانید. توجه داشته باشید این روش، نسبت به روش‌های دیگر دقت کمتری دارد و زیاد قابل اعتماد نیست.

توصیه‌ها

• تنها برای کودکان بالاتر از 4 سال كه همكاری می‌كنند، از تب‌‌گیر دهانی استفاده كنید.
• برای کودکان زیر 4 سال یا آن‌هایی كه همكاری نمی‌كنند، بهتر است درجه حرارت را از راه مقعد یا زیر بغل و کشاله ران اندازه بگیرید.
• برای کودکان زیر یک سال، از درجه حرارت مقعدی استفاده نمایید.
• تب‌‌گیر دهانی را برای نوزادان و کودکانی كه گرفتگی بینی دارند و تنها از طریق دهان تنفس می‌كنند، کودکان بی‌هوش، مبتلایان به تشنج و كسانی كه ممكن است تب‌‌گیر را گاز بگیرند، استفاده نكنید.
• اگر کودک چیزی خورده یا نوشیده باشد حداقل 15 دقیقه بعد، درجه حرارت او را از راه دهان اندازه بگیرید.
• تب‌‌گیرهای شیشه‌ای را به دقت و درستی استفاده کنید.
• اگر تب‌‌گیر داخل دهان یا مقعد شكست، همان وقت با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
• برای مقعد، از تب‌‌گیر دهانی استفاده نكنید، چون ممكن است به مقعد آسیب وارد كند.
• تنها زمانی درجه حرارت زیر بغل را اندازه گیری کنید که نتوانید حرارت مقعد و یا دهان را كنترل نمایید.
• در صورتی که کودک شما حمام كرده باشد، درجه حرارت وی را حداقل 15 دقیقه بعد از آن چك كنید و مطمئن شوید كه زیر بغل او خشك است.
• پس از استفاده از انواع تب‌‌گیرهای شیشه‌ای و یا الکترونیکی، آن را با آب گرم (نه آب داغ) و صابون بشویید و حداقل به مدت 5 دقیقه در الکل قرار دهید و دوباره با آب، شستشو دهید.
• برای جلوگیری از شكسته شدن تب‌‌گیر، آن را در جعبه یا پوشش مخصوص تب‌‌گیر قرار دهید.
• تب‌‌گیرهای شیشه‌ای با گذشت زمان، دقت خود را از دست می‌دهند و باید آن‌ها را عوض کنید.