مدیریت بیماری
آسیب‌های سر
مغز از بافت نرم تشکیل شده و توسط جمجمه که یک چارچوب خارجی استخوانی و محکم است، محافظت می‌شود. جمجمه در آسیب ناشی از یک سقوط جزئی یا ضربه سبک، استحکام کافی برای مثال سقوط از ارتفاع روی سر یا لگد یک اسب، جمجمه ممکن است دچار ترک یا شکستگی شود.
آسیب مغز زمانی اتفاق می‌افتد که مغز داخل جمجمه به شدت تکان می‌خورد. در نتیجه، مغز دچار خونریزی، تورم یا کوفتگی می‌شود. ممکن است هیچ نشانه بیرونی از آسیب وجود نداشته باشد، اما آسیب به مغز به وسیله تغییرات رفتاری (مثل خواب آلودگی) ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه شناسایی می‌شود. فشار بر روی مغز یک وضعیت جدی است که در آن فشار داخلی می‌تواند موجب صدمه بیشتر شود. فشار ممکن است به وسیله شکستگی جمجمه، تجمع خون، تومور یا عفونت ایجاد شود. در صورت نشست مایعات شفاف یا آغشته به خون از گوش و بینی، لازم است فورا به بیمارستان مراجعه کنید.
علائم و نشانه‌ها
- تغییز وضعیت هوشیاری که اغلب با گذشت زمان بدتر می‌شود
- تاری دید یا دو بینی
- سنگینی شدید سر یا سردرد کوبنده
- تهوع یا استفراغ
- از دست دادن تعادل و هماهنگی دست و چشم
- تغییز در حس انگشتان دست یا شل شدن یک سمت بدن
- از دست دادن حافظه کوتاه مدت، برای مثال حافظه حوادث اخیر
- تنفس صدادار
- نبض آهسته اما قوی
- مردمک‌های نابرابر
- نشت مایع از بینی یا یک گوش
اقدامات گام به گام
- مصدوم را ارزیابی کنید
- وضعیت هوشیاری مصدوم را ارزیابی کنید.
- در صورتی که بیمار بی‌هوش بود و تنفس طبیعی داشت یا به طور کامل آگاه و هوشیار نبود، مصدوم را در وضعیت ریکاوری قرار دهید. ترجیحا طرف آسیب‌دیده رو به پایین باشد. در صورت وجود هرگونه ترشح از گوش، یک پد استریل یا تمیز را زیر ناحیه آسیب قرار دهید، طوری که کانال گوش بسته نشود.
- در صورت بی‌هوش بودن مصدوم از حرکت دادن سر و گردن بپرهیزید، زیرا احتمال آسیب نخاعی وجود دارد.
هر چند دقیقه، پاک بودن راه هوایی و وجود تنفس طبیعی را بررسی کنید. در صورت بدتر شدن، آماده شروع احیای قلبی-ریوی باشید.
در صورت هوشیار بودن مصدوم، از وی بخواهید در همان وضعیت بماند، زیرا همراه با ضربه به سر، احتمال آسیب نخاعی وجود دارد.
با شماره 115 تماس بگیرید.
- از مصدوم تا رسیدن آمبولانس مراقبت نمایید
- هرگونه زخم را با پانسمان استریل بپوشانید.
- در صورت وجود هرگونه ترشح از گوش و بینی، ناحیه را با پانسمان استریل بپوشانید.
گوش و بینی را با پاسنمان پک نکنید، زیرا می‌تواند موجب عفونت و افزایش فشار مغز شود.
- مصدوم را زیر نظر بگیرید
- به دقت هرگونه تغییر در وضعیت مصدوم را زیر نظر داشته باشید. در صورت تغییر در وضعیت هوشیاری، تنفس وضربان قلب، آماده شروع احیا باشید.
- مردمک‌ها را بررسی کنید و به هرگونه تغییر یا تفاوت در اندازه و واکنش به نور توجه کنید. در حرکات چشم مواردی را که غیرطبیعی به نظر می‌رسد، یادداشت کنید.
- جراحت‌های دیگری که ممکن است نادیده گرفته شوند را، بررسی و درمان کنید.
- شوک را درمان کنید
- به آرامی با پوشاندن مصدوم، با لباس یا یک پتو، خطر شوک را به حداقل برسانید.
- در زمانی که آمبولانس می رسد
- کنار مصدوم بمانید و وی را از نظر هرگونه تغییر در وضعیت هوشیاری، مردمک‌ها، تنفس و سرعت ضربان قلب، زیر نظر بگیرید.
همیشه در آسیب به سر، حتی اگر به نظر می رسد که بهبودی کامل رخ داده است، مصدوم را نزد پزشک ببرید.
در بسیاری از موارد، ممکن است روند بهبودی مصدوم ضربه مغزی تا چند ماه طول کشیده و علایمی مانند سردرد، خستگی، مشکلات حافظه و ناتوانی در تمرکز را به دنبال داشته باشد. این مشکل به ویژه برای یک دانشجو یا یک دانش‌آموز دشوار خواهد بود و نیازمند صبر و درک والدین، دوستان و هم‌کلاسی‌هایش است.
