بیشتر بیماریهای وخیم ناشی از کرونا ویروس جدید به عفونت ریه است که در بعضی موارد میتواند به سرعت به سندرم دیسترس حاد تنفسی (ARDS) تبدیل شده و رو به وخامت برود. اما پزشکان اکنون دریافتهاند که کرونا ویروس در بسیاری از بیماران به یک بیماری سیستمیک تبدیل میشود و تمام بدن را تحت تأثیر قرار میدهد و محدود به ایجاد مشکلات ریوی نیست. سایر اندامهای بدن که ممکن است تحتتأثیر کرونا ویروس قرار بگیرند عبارتند از: عروق خونی، کلیهها، سیستم عصبی مرکزی، پوست و قلب.
مشکلات قلبی معمولاً از برجستهترین عوارض کرونا ویروس نیستند. اما آنها به اندازه کافی جدی هستند، به گونهای که اکنون بیشتر افراد پذیرششده در بیمارستان به دلیل کرونا ویروس از نظر آسیب عضلانی قلب تحت غربالگری قرار میگیرند و متخصصان قلبوعروق اغلب عضوی از تیم مراقبت آنها میشوند.
بسیاری از بیماران، که به دلیل کرونا ویروس قلب آنها درگیر است وضعیت نسبتاً ثابتی دارند، در حالی که در عده کمی از بیماران عوارض خطرناکی ایجاد میشود. دلایل مختلفی برای آسیب عضلانی قلب در اثر کرونا ویروس وجود دارد اما شناسایی علت خاص در یک فرد خاص اغلب دشوار است.
مطالعات اولیه نشان داده است که شواهد آسیب عضلانی قلب را میتوان در تعداد کمی از افراد مبتلا به کرونا ویروس، که در بیمارستان بستری هستند، یافت. در افرادی که انواع خفیفتری از کرونا ویروس را دارند، شواهدی مبنی بر آسیب عضلانی قلب وجود ندارد.
علائم و نشانهها
در بیماران بستری مبتلا به کرونا ویروس، علائم ناشی از آسیب قلبی با علائم ریوی ممکن است اشتباه گرفته شود. این علائم ممکناست شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس
- سرفه
- خستگی مفرط
- ضعف
- تپش قلب
- سرگیجه
- فشار یا درد قفسه سینه
- از دست دادن هوشیاری
از آنجایی که در افراد مبتلا به کرونا ویروس تشخیص علائم قلبی از علائم ناشی از بیماری حاد ریوی آسان نیست، پزشکان معمولاً نمیتوانند تنها با تکیه بر علائم، احتمال ایجاد مشکلات قلبی توسط ویروس را دهند.
علل شایع
اگر چه هنوز علت مشخص و دقیقی برای ایجاد آسیب قلبی به دلیل بیماری کرونا ویروس شناسایی نشده است. اما چندین علل وجود دارد که ممکناست بروز آسیب قلبی را تشدید کنند که عبارتند از:
- میوکاردیت (التهاب عضلانی قلب)
- کاردیومیوپاتی استرس: همچنین به عنوان “سندرم قلب شکسته” شناخته میشود، که در پاسخ به استرس شدید جسمی رخ میدهد. بخش بزرگی از عضله قلب به طور ناگهانی از کار میافتد و منجر به نارسایی حاد قلب میشود.
- کاهش اکسیژنرسانی به قلب: فقدان اکسیژن ناشی از بیماری ریوی میتواند به قلب آسیب برساند.
- پارگی پلاک شریان کرونر: در اثر التهاب ایجادشده توسط کرونا ویروس، پارگی میتواند منجر به حمله قلبی یا انواع سندرم کرونری حاد شود.
- آسیب التهابی عروق کرونری کوچک
- طوفان سیتوکین: یک پاسخ ایمنی ناهنجار بیش از حد و مرتبط با کرونا ویروس که میتواند منجر به ایجاد بیماریهای جدی و خطرناک از جمله آسیب مستقیم به قلب شود. فشارخون پایین ناشی از طوفان سیتوکین همچنین میتواند در توانایی پمپاژ قلب اختلال ایجاد کند.
مشکلات ناشی از آسیب عضلانی قلب توسط کرونا ویروس
- نارسایی قلبی
اگر عضله قلب به شدت آسیب دیده باشد، نارسایی قلبی رخ میدهد. نارسایی قلبی یک مشکل جدی و خطرناک در هر فرد است؛ به ویژه در فرد مبتلا به کرونا ویروس خطرناکتر است.
نارسایی قلبی از ویژگیهای بارز بسیاری از بیمارانی است که کرونا ویروس موجب بیماری شدید آنها شده است. اکثر بیماران مبتلا به کرونا ویروس که در طی بیماری خود به نارسایی قلبی مبتلا شدهاند، سابقه این بیماری را از پیش نداشتهاند و این نشان میدهد که مشکلات قلبی آنها ظاهراً در نتیجه کرونا ویروس به وجود آمده است.
- سکته قلبی (حملات قلبی)
سکته قلبی در افراد بستری مبتلا به کرونا ویروس نیز نسبتاً شایع است. که البته اتفاق غیرمنتظرهای نیست، زیرا از مدتها پیش این موضوع که آنفلوانزا و سایر بیماریهایی که باعث عفونت ریه میشوند، با خطر بالای حملات قلبی مرتبط هستند، شناخته شده است.
حداقل دو شیوه وجود دارد که کرونا ویروس میتواند باعث ایجاد حمله قلبی شود:
- افزایش حجم کار قلب در کنار سطح پایین اکسیژن خون ناشی از بیماری شدید ریوی، میتواند منجر به آسیب عضلانی قلب شود و سکته قلبی را به دنبال داشته باشد.
- کرونا ویروس ممکن است باعث التهاب گسترده عروق شود که میتواند باعث پارگی پلاک عروق کرونر، انسداد شریان و از بین رفتن عضله قلب شود.
- آریتمی (بینظمی ضربان قلب)
انواع مختلفی از آریتمیها ممکناست در افراد بستری مبتلا به کرونا ویروس رخ دهد، اما بارزترین آنها “فیبریلاسیون دهلیزی” و “تاکیکاردی بطنی” است.
عوامل تشدید کننده خطر
خطر بروز آسیب عضلانی قلب در اثر بیماری کرونا ویروس در افرادی که از قبل دچار بیماریهایی مانند گرفتگی عروق کرونر، دیابت، چاقی یا فشارخون بالا هستند، بالاتر است.
تشخیص آسیب عضلانی قلب به دلیل کرونا ویروس
پزشکان با توجه به این نکته که در افراد مبتلا به کرونا ویرس علائم مشکلات قلبی با ریوی بسیار به هم نزدیک هستند، بنابراین به طور معمول وجود بیماری قلبی را در بیماران بستری مبتلا به کرونا ویروس بررسی میکنند.
کاربردیترین آزمایش غربالگری اندازهگیری سطح تروپونین در خون است. تروپونین یک پروتئین قلبی است که برای انقباض عضله قلب مهم است. سلولهای آسیب دیده قلب، تروپونین را به جریان خون ترشح میکنند، بنابراین افزایش سطح تروپونین خون علامت مهمی است؛ زیرا که نشاندهنده وقوع آسیب سلول قلبی است.
علاوه بر بررسی سطح تروپونین خون، نوارقلب (ECG) و عکسبرداری از قفسه سینه با اشعه ایکس، نیز میتواند به تشخیص بیماریهای قلبی کمک کند. اگر آزمایشهای غربالگری مشكل قلبی را نشان دهند، نوارقلب میتواند در تعیین وجود و ماهیت هرگونه مشکلات قلبی مرتبط با کرونا ویروس مفید باشد. در بیماران کرونا ویروس که به شدت بیمار هستند، در صورت امکان از انجام اقدامات درمانی تهاجمی قلب (جراحی باز قلب)، مانند کاتتریزاسیون قلب جلوگیری میشود.
درمان
هیچ درمان خاصی برای آسیب عضلانی قلب ناشی از کرونا ویروس وجود ندارد. با اینحال، درمان تهاجمی (عمل قلب باز) برای آسیبهای قلبی ناشی از کرونا ویروس مانند نارسایی قلبی، سکته قلبی حاد و آریتمیهای قلبی، وجود دارد.
این روشهای درمانی، همان روشهایی است که برای بیمارانی که مبتلا به کرونا ویروس نیستند، نیز استفاده میشود.
- درمان نارسایی قلبی
هنگامی که وضعیت حاد است، درمان نارسایی قلبی (مانند بیماریهای ایسکمی قلب) نیاز به کنترل دقیق مایعات (برای جلوگیری از تجمع مایع اضافی در ریهها)، بازگرداندن سطح طبیعی اکسیژن خون و شناسایی شرایط اساسی فرد بیمار دارد.
- درمان سکته قلبی
حملات حاد قلبی به طور کلی در افراد مبتلا به کرونا ویروس مانند سایر افراد درمان میشود، با این تفاوت که متخصصان قلب به احتمال زیاد از روش درمانی ضدانعقاد به عنوان درمان اولیه به جای استنت استفاده میکنند. اگر شریان کاملاً مسدود شده باشد، عمل جراحی مانند آنژیوپلاستی انجام میشود. انواع مختلفی از داروها مانند دارو از بین برنده لخته، داروهای ضدپلاکت و رقیقکنندههای خون ممکناست تجویز شود.
- درمان آریتمی قلبی
در درمان آریتمیهای قلبی در بیماران مبتلا به کرونا ویروس نیز دقیقاً مانند بیماران فاقد کرونا ویروس از داروهای تجویز شده تا دستگاه تنظیم ضربان قلب و عمل جراحی تپش قلب (ابلیشن) استفاده میشود. هرفردی که به شدت بیمار باشد، مستعد آریتمی است و باید بر پیشگیری از آن تأکید زیادی شود. این به معنای توجه دقیق به کنترل مایعات، اکسیژنرسانی به خون و تعادل الکترولیتها است.
آزمایشهای غربالگری باید جهت بررسی آسیب قلبی برای هر فرد مبتلا به کرونا ویروس که در بیمارستان بستری است، انجام شود. در صورت یافتن شواهدی مبنی بر آسیب قلبی، باید نظارت و مراقبت دقیق بر قلب انجام شود.