مدیریت بیماری
اسهال و استفراغ در کودکان
عبارت است از التهاب و عفونت لوله گوارش كه غالباً می‌تواند باعث به هم خوردن ناگهانی و گاهی شدید وضعیت گوارشی شود. گاستروآنتریت (اسهال و استفراغ) در تمام سنین روی می‌دهد اما در كودكان كم سن و سال (5-1 سال) و افراد بالای 60 سال شدیدتر است.
علائم و نشانه‌ها
- تهوع و استفراغ
- بی‌اشتهایی
- تب
- ضعف
- دل‌پیچه، درد، یا حساس بودن شكم هنگام لمس
- اسهال كه می‌تواند از روزانه 3-2 بار اجابت مزاج شل تا تعداد زیادی اجابت مزاج آبكی متغیر باشد.
علل شایع
از علل ایجاد این عارضه به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:
- انواع مختلفی از ویروس‌ها، باكتری‌ها، یا انگل‌ها كه غذا یا آب را آلوده می‌كنند.
- مصرف داروهای مسهل قوی
- تغییر در باكتری‌هایی كه معمولاً در روده‌ها وجود دارند.
- وجود سموم شیمیایی در بعضی گیاهان، غذاهای دریایی یا غذاهای آلوده
عوامل تشدید کننده خطر
- نوزادانی یا شیرخوارای
- رژیم غذایی نامناسب
- مسافرت به مناطق نامناسب از نظر بهداشتی
- مصرف بعضی داروها
عواقب مورد انتظار
- استفراغ و اسهال معمولاً در عرض 5-2 روز برطرف می‌شود، اما بزرگسالان ممكن است تا یك هفته دچار ضعف و خستگی باشند.
عوارض احتمالی
به دنبال این بیماری كم آبی شدید كه نیازمند مایع درمانی و حتی تزریق سرم باشد تنها عارضه این بیماری می‌باشد.
تشخیص و درمان
پس از شرح حال و معاینه اقدامات تشخیصی ممكن است شامل آزمایش خون و مدفوع باشد. درمان معمولاً حمایتی است (استراحت، مایعات). معمولاً لزومی ندارد افرادی كه گاستروآنتریت (اسهال و استفراغ) غیر عفونی دارند از بقیه جدا شوند.
نکاتی که لازم است به منظور مراقبت بهتر و بهبودی سریع‌تر در منزل رعایت کنید.
- تا زمانی كه تهوع، استفراغ، اسهال و تب برطرف نشده باشند در رختخواب استراحت كنید.
به دنبال اسهال و استفراغ رژیم غذایی خود را به صورت زیر تنظیم نمائید:
- مایعات رقیق بنوشید.
- پس از متوقف شدن اسهال و استفراغ، مقادیر كمی از مایعات رقیق مانند چای و سوپ رقیق بنوشید.
- اگر تا 12 ساعت بعد از مصرف مایعات مشكلی پیش نیامد، مقادیر كمی از غذاهای نرم مانند غلات، برنج، تخم‌مرغ، یا سیب‌زمینی پخته شده، و ماست بخوریـد.
- اگر تا 3-2 روز با غذاهای نرم مشكلی پیش نیامد، تدریجاً رژیم عادی خود را از سر گیرید.
- از خوردن یا آشامیدن موارد ذکر شده تا چند روز بعد خودداری كنید: الكل، غذاهای پر ادویه (پیتزا، اسپاگتی، پیاز)، سس گوشت، سبزیجات و میوه‌های خام، سس سالاد، قهوه و شیر، آبمیوه‌های صنعتی.
- به کودک غذاهای پتاسیم‌دار مانند: موز نارس و سیب زمینی بدهید.
- برای جبران آب از دست رفته کودک به وی مایعات مانند دوغ و ا. آر. اس (ORS) بدهید.
- معمولاً هیچ دارویی مورد نیاز نیست، اما اگر گاستروآنتریت (اسهال و استفراغ) شدید یا طولانی‌مدت باشد، امكان دارد داروی ضد تهوع و گاهاً ضد اسهال تجویز شود. همچنین امكان دارد برای بعضی از باكتری‌ها و انگل‌ها درمان آنتی بیوتیكی اختصاصی مورد نیاز باشد.
در چه شرایطی به پزشك مراجعه نمایید؟
- تورم شكم
- وجود مخاط یا خون در مدفوع
- تب بالا
- استفراغ و اسهال پس از درمان
- در صورت بروز علائم كم‌آبی مانند خشكی دهان، پوست چروكیده، تشنگی زیاد، یا كاهش ادرار، چشمان گود افتاده
- درد شدید در شكم یا راست روده، خصوصاً دردی كه از وسط شكم شروع شود و تدریجاً به قسمت پایینی شكم در سمت راست تغییر مكان دهد.
- سن کمتر از 6 ماه
- در صورت بروز عدم تحمل خوراکی (استفراغ‌های مکرر)
