آمنیوسنتز یک روش تشخیصی قبل از تولد است که در آن مایع اطراف جنین برداشته شده و برای تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی و ژنتیکی و نقایص جنین به آزمایشگاه ژنتیک ارسال می‌گردد. این آزمایش معمولا بین هفته‌های 16 و 22 بارداری انجام می‌شود.

کیسه آمنیوتیک پر از مایع در داخل رحم قرار داشته و جنین در آن بصور معلق زندگی می‌کند. سلول‌های جنینی، پروتئین‌ها و ادرار جنینی هم در این مایع وجود دارد.

در این روش مقدار کمی از مایع آمنیون ( مایع اطراف جنین در مدت بارداری) گرفته می شود و مورد بررسی ژنتیکی قرار می‌گیرد.

 دلایل انجام

بیشترین کاربردهای این آزمایش عبارتند از :

– بررسی بیماری های ژنتیکی در جنین که معمولا در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود.

– بررسی وضعیت ریه و اینکه آیا ریه جنین آمادگی نفس کشیدن دارد؟ ( معمولا بعد از هفته 32 بارداری انجام می شود.)

-بررسی عفونت

عوارض احتمالی

مشابه تمام روش‌های دیگر، آمنیوسنتز نیز عوارضی احتمالی به همراه دارد. برخی از عوارض و خطرات احتمالی این روش تشخیصی عبارتند از :

•  گرفتگی عضلانی و لکه بینی
  ممکن است بعد از انجام آزمایش، به مدت چند ساعت دچار گرفتگی عضلانی شوید؛ که بهترین درمان برای این گرفتگی استراحت است. اگر بعد از آزمایش دچار لکه بینی شدید، نگران نباشید ممکن است یک تا دو روز ادامه داشته باشد.
• نشت مایع آمنیوتیک
  چکیدن زیاد و مداوم مایع آمنیوتیک می تواند خطرناک باشد و در این صورت حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. در 1 تا 2 درصد از بیماران، چکیدن به میزان 1 تا 2 قاشق چای خوری از طریق واژن، به وجود می آید؛ که در اکثریت موارد غشای پرده در عرض 48 ساعت بسته می شود و این چکیدن متوقف می شود و بارداری به حالت عادی خود باز می گردد.
• آسیب دیدگی جنین
  آزمایش آمنیوسنتز به همراه سونوگرافی صورت می گیرد. از طریق سونوگرافی محل قرارگیری جفت، جنین و کیسه آمنیوتیک مشخص می گردد و سپس سرنگ آمنیوسنتز وارد کیسه آمنیوتیک می شود. به دلیل استفاده از سونوگرافی در این آزمایش، آسیب دیدن جنین بسیار نادر است.
• سقط جنین
  آزمایش آمنیوسنتز حدود یک درصد خطر سقط را به همراه دارد. در این آزمایش باید مزایای آن را سنجیده و انجام آن بر مبنای خطرات، صورت پذیرد. مثلا ممکن است مادری که بالای 40 سال دارد و سابقه نازایی داشته است؛ حاضر به انجام هیچ گونه آزمایشی که خطر سقط جنین را افزایش می دهد نباشد، حتی اگر قرار باشد فرزندش با ناهنجاری های کروموزومی به دنیا بیاید.

آمادگی پیش از مداخله

اگر قبل از هفته 20 بارداری آمنیوسنتز دارید ، ممکن است پر نگه داشتن مثانه در طی انجام این فرآیند برای حمایت از رحم مفید باشد. قبل از انجام فرآیند مقدار زیادی مایعات بنوشید. بعد از هفته 20 بارداری ، مثانه شما باید در حین آمنیوسنتز خالی باشد تا احتمال سوراخ شدن به حداقل برسد.

ارائه دهندگان خدمات سلامت فرآیند را برای شما توضیح می دهند و از شما می خواهند قبل از شروع عمل، فرم رضایت نامه را امضا کنید. در نظر داشته باشید که از کسی بخواهید که شما را برای حمایت همراهی کند و یا بعد از آن شما را به خانه ببرد.

آمنیوسنتز معمولاً در یک مرکز زنان و زایمان به صورت سرپایی انجام می‌شود.

روش انجام

 ابتدا روی میز آزمایش به پشت دراز خواهید کشید و شکم خود را در معرض دید قرار می دهید. پزشک ژل را روی شکم شما اعمال می کند و سپس از وسیله کوچکی که به عنوان مبدل سونوگرافی شناخته شده است استفاده می‌کند تا موقعیت جنین را روی یک نمایشگر نشان دهد.

سپس محلی که قرار است سوزن وارد شود مشخص و بی حس می شود. سوزن از دیواره شکم و سپس دیواره رحم وارد شده و به کیسه حاوی مایع آمنیون  می‌رسد. این کار با کمک هدایت دستگاه سونوگرافی انجام می شود. سپس پزشک مقداری مایع را برداشته و خارج می‌کند. میزان مایع آمنیوتیک خارج شده بستگی به تعداد هفته های بارداری دارد.

نتایج قابل انتظار

بعد از آمنیوسنتز، پزشک از سونوگرافی را به منظور بررسی ضربان قلب جنین شما ادامه خواهد داد. ممکن است بعد از آمنیوسنتز دچار گرفتگی یا ناراحتی ملایم لگن شوید.

شما باید بقیه روز را استراحت کنید، اما می‌توانید فعالیت‌های معمول خود را روز بعد از سر بگیرید. به شما گفته خواهد شد که مراقب هر اتفاق غیر معمولی باشید. در صورتی که خونریزی و یا از دست رفتن آب از طریق مهبل (واژن)، دل درد شدید و یا تب داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید.

 برای آمنیوسنتز ژنتیکی، نتایج آزمایش با اطمینان می‌توانند بیماری‌های مختلف ژنتیکی مانند سندرم داون را رد کرده یا تشخیص دهند. با این حال، آمنیوسنتز نمی‌تواند تمام بیماری‌های ژنتیکی و نقایص تولد را شناسایی کند. اگر آمنیوسنتز نشان دهد که جنین شما دارای بیماری کروموزومی یا ژنتیکی است که قابل درمان نمی‌باشد، ممکن است با تصمیمات پیچیده‌ای مانند تصمیم در مورد ادامه بارداری روبرو شوید. پزشک در انتخاب بهترین گزینه به شما کمک خواهد کرد.