انسداد راه هوایی، انسداد در هر قسمت از راه هوایی است. راه هوایی یک سیستم پیچیده از لوله‌هاست که هوای استنشاق شده از بینی و دهان را به داخل ریه‌ها منتقل می‌کند. انسداد ممکن است تا حدی یا کاملاً از ورود هوا به داخل ریه‌ها جلوگیری کند.

برخی از انسداد راه‌های هوایی جزئی هستند، در حالی که برخی دیگر موارد اضطراری و تهدید کننده زندگی هستند که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند.

انواع انسداد مجاری هوایی

انواع انسداد راه‌های هوایی بر اساس محل انسداد و میزان انسداد آن طبقه بندی می‌شود:

• انسداد مجاری تنفسی فوقانی در ناحیه بینی و لب‌ها تا حنجره (جعبه صدا) رخ می‌دهد.
• انسداد مجاری هوایی پایین بین حنجره و مجاری باریک ریه‌ها رخ می‌دهد.
• انسداد جزئی راه هوایی تا حدودی اجازه عبور هوا را می‌دهد و با انسداد نسبی راه هوایی هنوز می‌توانید نفس بکشید، اما دشوار است.
• انسداد کامل راه هوایی اجازه عبور هیچ هوایی را نمی‌دهد. اگر انسداد کامل راه هوایی داشته باشید، نمی‌توانید نفس بکشید.
• انسداد حاد راه هوایی انسدادهایی است که به سرعت اتفاق می‌افتد. خفگی به وسیله جسم خارجی مثالی از انسداد حاد مجاری هوایی است.
• انسداد مزمن راه های هوایی به دو طریق اتفاق می‌افتد: توسط انسدادهایی که مدت زمان طولانی طول می‌کشد تا ایجاد شود یا توسط انسدادهایی که برای مدت طولانی ادامه دارد.

چه عواملی باعث انسداد راه هوایی می‌شود؟

فردی که به وسیله تکه‌ای غذا خفه شود تصویری کلاسیک از انسداد راه هوایی است. اما این تنها یکی از موارد زیادی است که می‌تواند باعث انسداد راه هوایی شود. دلایل دیگر عبارتند از:

• استنشاق یا بلعیدن یک جسم خارجی
• جسم کوچکی که در بینی یا دهان قرار دارد
• واکنش آلرژیک (حساسیتی)
• ضربه به مجرای هوایی ناشی از تصادف
• مشکلات طناب صوتی
• تنفس مقدار زیادی از دود ناشی از آتش سوزی
• عفونت‌های ویروسی
• عفونت‌های باکتریایی
• بیماری تنفسی که باعث التهاب مجاری هوایی فوقانی می‌شود (خروسک)
• تورم زبان یا اپی گلوت
• آبسه در گلو یا لوزه‌ها
• فرو ریختن دیواره نای
• آسم
• برونشیت مزمن
• آمفیزم
• فیبروز سیستیک
• بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD)

علائم انسداد راه هوایی چیست؟

علائم انسداد راه هوایی به علت آن بستگی دارد. آن‌ها همچنین به محل انسداد بستگی دارند. علائمی که ممکن است تجربه کنید شامل موارد زیر است:

• تحریک و سرفه
• سیانوز (پوست به رنگ مایل به آبی)
• گیجی
• تنفس دشوار
• نفس نفس زدن برای هوا
• وحشت
• صداهای تنفسی شدید مانند خس خس
• بیهوشی

انسداد راه هوایی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

انسداد راه هوایی با ارزیابی علائم و نشانه‌های شما تشخیص داده می‌شود. پزشکان به دنبال علائمی هستند که شامل موارد زیر باشد:

• تغییراتی در الگوی تنفس طبیعی، اعم از تنفس سریع یا کم عمق
• کاهش صدای نفس در ریه‌ها
• صدای تنفس شدید در مجاری هوایی فوقانی یا دهان ایجاد می‌شود.
• عدم تنفس
• رنگ پوست مایل به آبی
• بیهوشی

برای تعیین علت انسداد راه هوایی نیز ممکن است از روش‌های خاصی استفاده شود. در مواقع اورژانسی، پزشک برای تعیین علت علائم ابتدا عکس رادیولوژی تجویز می‌کند.

اگر پرتونگاری نتواند علت انسداد را تشخیص دهد، ممکن است پزشک اقدامات پیشرفته‌تری را برای شما تعیین کند مانند برونکوسکوپی.

در طی این روش، پزشک ابزاری به نام برونکوسکوپ را از طریق دهان یا بینی وارد می‌کند تا وجود اجسام خارجی در ریه‌ها را بررسی کند.

برونکوسکوپی همچنین می‌تواند به پزشکتان کمک کند تا علل مختلف انسداد را ارزیابی کند. مانند علل عفونی، بسته شدن مخاط در بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی مانند آمفیزم و فیبروز کیستیک است.

پزشک همچنین ممکن است لارنگوسکوپی را انجام دهد. در طی این روش، پزشک حنجره شما را با ابزاری به نام لارنگوسکوپ معاینه می‌کند.

سایر اقدامات شامل سی تی اسکن از سر، گردن یا قفسه سینه برای تعیین سایر عوامل انسداد، مانند اپی گلوتیت (عفونت و التهاب اپی گلوت) باشد.

انسداد راه هوایی چگونه درمان می‌شود؟

انسداد راه هوایی معمولاً یک موقعیت اضطراری است. در صورت مشاهده انسداد راه هوایی با شماره 115 تماس بگیرید.

در حالی که منتظر رسیدن خدمات اورژانس هستید برخی از کارها را می‌توانید انجام دهید، از جمله موارد زیر:

مانور هایملیخ

این یک روش اضطراری است که ممکن است به شخصی که در حال خفه شدن با جسم خارجی است کمک کند:

1. مانور شامل یک نفر است که پشت فردی که در حال خفگی است ایستاده و دستان خود را به دور کمر فرد در حال خفه شدن می‌پیچد.
2. سپس شخصی که مانور را اجرا می‌کند، یک دست خود را مشت کرده و آن را کمی بالاتر از شکم شخص قرار می‌دهد.
3. سپس آن‌ها باید با مشت دیگری آن مشتی که روی بدن فرد است را گرفته و با پنج فشار سریع شکم فرد را فشار دهند.
4. آن‌ها باید این رانش شکمی را پنج بار تکرار کنند تا زمانی که جسم جدا شود یا خدمات اضطراری وارد شود.

اگر از روش صلیب سرخ پیروی می‌کنید، چرخه پنج ضربه کمر و پنج رانش شکمی را تکرار کنید تا زمانی که جسم جدا شود یا خدمات اضطراری وارد شود.

اپی نفرین

از اپی نفرین می‌توان برای درمان التهاب مجاری هوایی ناشی از واکنش حساسیتی استفاده کرد. ممکن است در افرادی که حساسیت شدید دارند، مانند کسانی که به غذا یا نیش زنبور حساسیت دارند، تورم ناگهانی و سریع گلو و زبان ایجاد شود و این می‌تواند در عرض چند دقیقه منجر به انسداد مجاری هوایی جزئی یا کامل شود.

افرادی که حساسیت شدید دارند معمولاً همراه خود اپی نفرین دارند. این افراد به محض مشاهده علائم واکنش حساسیتی شدید، باید یک تزریق را در قسمت خارجی ران انجام دهند.

اپی نفرین می‌تواند به شخصی که شوک حساسیتی را تجربه می‌کند در حالی که منتظر رسیدن خدمات پزشکی است کمک کند. متخصصان پزشکی همیشه باید افرادی را که تزریق اپی نفرین انجام می‌دهند در اسرع وقت ارزیابی کنند.

احیای قلبی ریوی

احیای قلبی ریوی زمانی استفاده می‌شود که فرد قادر به نفس کشیدن نباشد و از هوش رفته باشد. این روش اکسیژن خون را تا رسیدن خدمات اورژانس به مغز می‌رساند.

برای انجام احیای قلبی ریوی:

در این خصوص بیش‌تر مطالعه کنید ولی اقدامات آن عبارتند از:

1. پاشنه دست خود را در مرکز سینه فرد قرار دهید.
2. دست دیگر خود را روی آن قرار دهید، و از وزن بالاتنه خود استفاده کنید تا مستقیماً به سمت پایین قفسه سینه فشار دهید.
3. باید این کار را در حدود 100 بار در دقیقه انجام دهید تا آمبولانس برسد.

به محض ورود آمبولانس، چندین روش مختلف برای درمان انسداد مجاری تنفسی با توجه به دلیلی که آن را ایجاد کرده است وجود دارد.

ممکن است یک لوله تنفسی از راه بینی وارد مجاری تنفسی شود که می‌تواند به عبور اکسیژن از طریق مجاری تنفسی متورم کمک کند. تراکئوستومی و کریکوتیروتومی روش‌های جراحی باز هستند که برای باز کردن انسداد در مجاری تنفسی ایجاد می‌شوند.

این روش‌ها باید توسط متخصصان پزشکی یا کارشناسان بسیار آموزش دیده انجام شود و به طور کلی در صورت عدم موفقیت در همه اقدامات فوق الزامی است.

پیش آگاهی پس از انسداد راه هوایی

با درمان سریع، انسداد راه هوایی اغلب می‌تواند با موفقیت درمان شود. با این حال انسداد راه‌های هوایی بسیار خطرناک است و حتی با درمان می‌تواند کشنده باشد.

اگر شما یا شخصی که می‌شناسید ممکن است انسداد مجاری تنفسی داشته باشید، فوراً کمک بگیرید.

جلوگیری از انسداد راه هوایی

از بسیاری از انسدادهای راه‌های هوایی می‌توان جلوگیری کرد. با انجام موارد زیر خطر خود را کاهش دهید:

• از نوشیدن زیاد الکل قبل از غذا خودداری کنید.
• لقمه‌های کوچک غذا بخورید.
• آهسته غذا بخورید.
• هنگام غذا خوردن بر کودکان کوچک نظارت کنید.
• قبل از بلعیدن کاملاً بجوید.
• مطمئن شوید که دندان مصنوعی شما به درستی در دهانتان قرار گرفته است.
• اشیای کوچک را از کودکان دور نگه دارید.
• سیگار نکشید.
• اگر شرایطی دارید که می‌تواند باعث انسداد مزمن راه هوایی شود مرتباً به پزشک مراجعه کنید.

چه کسانی در معرض خطر انسداد راه هوایی هستند؟

خطر انسداد توسط اجسام خارجی در کودکان بیش‌تر از بزرگسالان است. آن‌ها به احتمال زیاد اسباب بازی‌ها و اشیا کوچک دیگر را در بینی و دهان خود می‌برند. همچنین ممکن است نتوانند غذا را قبل از بلعیدن خوب بجوند.

سایر عوامل خطر انسداد مجاری هوایی عبارتند از:

• حساسیت شدید به نیش حشرات از جمله زنبورهای عسل یا غذاهایی مانند بادام زمینی.
• نقایص مادرزادی یا بیماری‌های ارثی که می‌توانند باعث مشکلات مجاری تنفسی شوند.
• سیگار کشیدن.
• اختلالات عصبی عضلانی و سایر شرایطی که باعث می‌شود بلعیدن صحیح غذا برای مردم دشوار باشند.